Wikipedia

Hafëz Ali Korça: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
(View all pending changes)
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
Udha (diskuto | kontribute)
3.727 edits
No edit summary
Zotëri, ta them për të fundit herë për sonte: e punova variantin më të mirë që gjeta në historik. Zhbëre jo vetëm variantin, por edhe kontributin e mëtejshëm timin. E zgjedh unë cilin variant të përmirësoj, jo ti. Kontribuo për cilësi
Rreshti 1:
{{pp}}
{{pa referenca}}
[[Skeda:47809 434035637209 182132672209 4890688 5660502 n.jpg|thumb]]
'''Hafiz Ali Korça''' ([[Korça|Korçë]], [[5 Prill|5 prill]] [[1873]]<ref name=":1" /> - [[Kavaja|Kavajë]], [[7 janar]] [[1957]]<ref>Th. Çollaku, ''Kalendari i botës shqiptare'', Tiranë: Omsca-1, 2010. ISBN 9789994341719</ref><ref name=":2" />) ka qenë hoxhë, hafiz, hatib, publicist dhe përkthyes i kryeveprave të letërsisë fetare e artistike orientale.
'''Hafiz Ali Korça''' (1873-1956) lindi në [[Korçë]], më 1873 dhe vdiq në [[Kavajë]], më 1956. Midis hoxhallarëve të përndjekur nga pushtuesit, nga fanatikët dhe [[komunizmi]] për idetë, pikëpamjet dhe veprimtarinë e tyre është dhe '''Hafiz Ali Korça'''. I rritur në një mjedis patriotik, fetar e kulturor Korçar të pastër, ai u brumos me bindje dhe parime bazë, që e ngritën lart emrin e tij. Për këto ai, në vitin 1893, kur ishte në moshën 20 vjeçare, u internua në Sinop, sepse ndërsa udhëtonte me trenin [[Sofie]]-[[Stamboll]], iu kapen librat shqip, atëherë të ndaluar. Më 1900, u internua në Anadoll, për aktivitetin në mësonjëtoren e Korçës. Pas Kongresit të Dibrës ia shkatërruan shtëpinë. E gjejmë pjesëtarë në [[Komisia Letrare Shqipe|Komisinë Shqyp]] në [[Shkodra|Shkodër]]. Më pas, Kabineti i Telat Pashës e dënoi me vdekje, por me ndërhyrje u fal. Më 1924 u përjashtua nga Këshilli i Lartë i Sheriatit. Më 1925 botoi në Tiranë pamfletin "Bolshevizma a çkatërrimi i njerëzimit".
Hfz. Ali Korça zhvilloi një veprimtari intensive në disa drejtime dhe kryesisht në fushën e kulturës, të fesë dhe të publicistikës.
 
== VepratBiografia ==
U lind në Korçë, i biri i Iljaz efendi Kadiut, vinte nga një familje që kishin qenë brez pas brezi dijetarë të fesë<ref name=":1">S. Bega, ''Hafiz Ali Korça, pasqyrë atdhetarizme për brezin e ri,'' Tiranë: "Kultura Islame", 1941 Nr. 3-4, fq. 102-107.</ref>. Mësimet fillore dhe të mesme i mori në vendlindje, në shkollën iptidaije dhe atë idadije. Studimet e larta i kreu në medresen "Çifte Minareli" në [[Stambolli|Stamboll]]. Në lëvizjen kombëtare hyri që më 1889, kur zuri të jepte mësime falas në shkollën shqipe të djemve në Korçë dhe pas një viti edhe në idadijen e Korçës<ref>I. D. Hoxha, ''Hafiz Ali Korça - Veprimtaria e tij në lëmin e atdhedashurisë dhe arsim-kulturës shqiptare'', orientalizmi.wordpress.com, 5 shkurt 2014. Marrë më 10 shkurt 2018.</ref>.
Ai ka shkruar një varg veprash origjinale në prozë e poezi fetare dhe laike. Ndër to shquhen:
*'''Mevludi''' (1900).
*"303 fjalë të Imam Aliut" (Botuar në Korçë më 1910).
*"Historia e shenjtë dhe të katër halifetë" (Botuar në Tiranë më 1931, fq.288).
*"Jusufi me Zelihanë" (Botuar në Elbasan më 1923).
*"Gjylistani", përkthim nga Saadiu, (1918).
*"Shtatë Ëndrrat e Shqipërisë", poezi, (Botuar në Tiranë më 1944).
*"Tefsiri i Kur’anit", (mbetur dorëshkrim, me një vëllim prej 2000 faqesh, R.Z.) punuar gjatë viteve 1920-1924.
*"Rubaijjati Khajjam"(Hajjam, përkthim nga O. Kajami, 1930- Ribotim 1942 në Tiranë).
 
Gjatë kohës së debatit të shtyrë nga disa qarqe në Stamboll për llojin e alfabetit për gjuhën shqipe, Hafiz Aliu përkrahu alfabetin latin<ref name=":0">M. Yvejsi, ''Hafiz Ali Korça 1873-1956'', sa-kra.ch, marrë më 10 shkurt 2018.</ref>. Mbajti fjalën kryesore në [[Kongresi i Dibrës|Kongresin e Dibrës]]. Përkrahu [[Kongresi i Elbasanit|Kongresin e Elbasanit]], 2 shtator 1909, i cili i vuri themelet e arsimit kombëtar. Më 1916 në qeverinë e [[Esad pashë Toptani|Esad pashë Toptanit]], nga ministri [[Shahin Dino|Shahin bej Dino]] Hafiz Aliu u emërua drejtor i Arsimit për [[Tirana|Tiranën]], [[Durrësi|Durrësin]], [[Elbasani|Elbasanin]], [[Dibra|Dibrën]], [[Rrethi i Matit|Matin]] dhe [[Pogradeci|Pogradecin]]. Ishte anëtar i [[Komisia Letrare Shqipe|Komisís Letrare]] të [[Shkodra|Shkodrës]], ku më 1916 bëhet kryemyfti në Këshillin e Naltë të Sheriatit. I zhvendosur në në Tiranë më 1918 në Këshillin të Naltë të Sheriatit<ref>H. Matoshi, ''Atdheu në poezinë e Hafiz Ali Korçës'', Prishtinë: Buletini, 2012. fq. 249-253.</ref>. Qe bashkëthemelues dhe mësues në Medresenë e Tiranës, ku ndërmori reforma në kurrikula dhe hartoi tekste për nxënësit, që t'u lehtësoheshin studimet edhe në shkollat e larta jashtështetit. Pas daljes në dritë të veprës së tij "Shtatë ëndrrat e Shqipërisë", gjë që i shkaktoi pushimin nga puna<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=MF7EEUETcVs Hafiz Ali Korça - Dokumentar 2017, nga Komuniteti Mysliman i Shqipërisë]</ref>.
 
== Vepra të tjera ==▼
Një rëndësi të veçantë kanë gjithashtu edhe tekstet shkollore si:
Prej njohurive që kishte në gjuhët tradicionale të lindjes, përktheu kryeveprat fetare e letrare si "Mevludi" më 1900, "303 fjalë të Imam Aliut" botuar në Korçë më 1910. "Gjylistani dhe bostani" e [[Saadi Shirazi|Saadiut]], më 1918 dhe "Rubaijat" e [[Omer Hajami|Hajamit]] më 1930 nga persishtja. Për përkthimin e veprës së Hajamit pati një debat të gjerë me Nolin, i cili e kish përkthyer nga një variant anglisht, Hafiz Ali Korça argumentonte se sa ka humbur nga origjinali përkthimi i përkthimit bërë nga Noli dhe se sa ndikon në këtë tëhuajtje mungesa [[Sufizmi|tesavufit]] në variantin e tij<ref>''An Approach to Study of Tasavvuf in Albanian Literature: From Conception to the Tasavvuf Attendance'', European Journal of Language and Literature Studies, Sep-Dec 2015 Vol.3, Nr. 1, fq. 120. ISNN 2411-4103.</ref>.
*"Abetare shqip" (1910).
*"Fe Rrëfenjësi, morali" (1914).
*"Gramatika, Syntaksa shqip—arabisht edhe fjalime", (1916).
 
Më 1925 shkroi “Bolshevizma a çkatrrim i njerëzimit” duke u shënjuar si denoncuesi i parë shqiptar i ideologjisë komuniste<ref>I. Ahmedi, ''Hafiz Ali Korça: jeta dhe vepra'', Shkup: Logos-A, 2006. ISBN 9789989582394</ref>.
== Dorëshkrimet ==
Hafiz Ali Korça ka lënë edhe një numër të konsiderueshëm dorëshkrimesh e përkthimesh.
Hafiz Ali Korça, duke përkthyer kryeveprat si "Gjylistani", "Rubairat" si dhe "Jusufi me Zelihane", i bëri të flasin shqip poetët si Saadiun, O.Kajamin etj.
 
== Nderime == ▼
Hafiz Ali Korça qe ndër mësuesit e parë të mësonjëtores së parë shqipe në Korçë dhe bashkëpunoi ngushtë me Pandeli Sotirin, drejtorin e mësonjëtores së parë shqipe të Korçës. Aty dha pa pagesë edukatë islame . Pas shpalljes së Pavarësisë, iu ngarkuan detyra të rëndësishme. Qe këshilltar i Ministrisë së Arsimit, Drejtor i Përgjithshëm po i kësaj Ministrie, Shef i Fetva-minit pranë Këshillit të Lartë të Sheriatit në Shqipëri, pedagog në Medresenë e Lartë të Tiranës etj.
Gjatë jetës së tij Hafiz Ali Korça bashkëpunoi me një varg figurash që luajtën rol të rëndësishëm në historinë e kohës së re të Shqipërisë, siç janë: [[Kristo Luarasi]], [[Jusuf Turabi Kërçova]], [[Pandeli Sotiri]], [[Gjergj Fishta]], [[Luigj Gurakuqi]], [[Mati Logoreci]], [[Sali Nivica]] etj.
 
* Mësues në Mësonjëtoren e Parë Shqipe të Korçës
* Pjesëmarrës në Kongresin e Dibrës
* Këshilltar dhe Drejtor i Përgjithshëm në Qeverinë e përkohshme të [[Vlorë]]s të kryesuar nga Ismail Qemali (1914)
* Pjesëmarrës në Komisia Letrare Shqipe në Shkodër(1916-1918)
* Drejtor i Arsimit për [[Durrës]]in, [[Elbasan]]in, [[Dibra|Dibrën]], [[Mat]]in dhe [[Pogradec]]in(1916)
 
▲== Nderime ==
Më 15 shkurt 2017 [[Presidenti i Shqipërisë|Presidenti i Republikës]] [[Bujar Nishani]] e vlerësoi pas vdekjes me dekoratën "Nderi i Kombit" me motivacionin:<blockquote>''“Për rolin dhe kontributin e tij të rëndësishëm e vetëmohues në dobi të çështjes kombëtare: si martir i kombit e kulturës shqiptare, si klerik atdhetar i shquar e veprimtar i flaktë për çlirimin e vendit nga zgjedha e huaj, si figurë e papërsëritshme intelektuale, duke u shndërruar në një nga dijetarët më të ndritur të filozofisë islame në Shqipëri”''<ref>[http://president.al/?p=39129 Presidenti Nishani vlerëson Hafiz Ali Korçën (pas vdekjes) me Dekoratën “Nderi i Kombit”], 15 shkurt 2017.</ref>''.''<br>
</blockquote>
 
== Tituj të veprave dhe përkthimeve==
== Thënie ==
* ''Mevlud''. Prej Hafez Ali-ut Hatib i Korçës. (Korçë 1909 [1325 A.H.]) 16 ff.
Thenieve te tij me te spikatura:
* ''Abetare'' prej Hafez Ali-ut Hatib i Korçës. (Korçë 1910 [1326 A.H.]) 26 ff.
-O Mëmëz o halle-madhe ç'gjëmë e zezë të ka zënë
* ''Treqint e tri fjalet të imami Aliut'' prej Hafez Ali-ut Hatib i Korçës. (Korçë 1910 [1326 A.H.]) 20 ff<ref name=":2">Robert Elsie (1995), ''[http://www.elsie.de/pdf/B1997HistLetShqip.pdf Histori e Letërsisë Shqiptare]'', përktheu Abdurrahman Myftiu, Tirana & Peja: Dukagjini, 1997.</ref>.
Bijt 'e tu s'mentohen fare rrugëvet të kanë lënë
Të pamëshirçmit s'të shohin , nuk kujdesen për ty fare
Të kanë lënë të shkretë, xhveshur,zbathur e pa ngrënë.
 
Hafiz Ali Korça.
 
-Për Shqipërinë u perpoqa
sa flijova jetën time
nuk tregohet se sa hoqa
se shteti mi njihte krime.
 
(Hafiz Ali Korça në kryeveprën e tij 7 ënderrat e Shqipërisë)
 
-Shih pra nuk mbetën fare ndërtesa
Ndër këmbë' u muar e shenjta besa,
Xhami e kish s'lan' i rrënuan,
E kësi punësh djajt i shënuan,
Priftërinjtë e hoxhët si kec i grinë,
Inteligjentët në dhet i shtrinë.
 
Hafiz Ali Korça "Bolshevizma çkatarimi i njerëzimit
 
-Nuk duhet të mbushim,
gjuhën tonë ëngjëllore,
me gjëmba e me ferra
që nuk i qërojmë dot më vonë
 
Hafiz Ali Korça
 
▲== Vepra të tjera ==
'''Disa prej veprave, ndër të tjera, janë''':
*Treqind e tri fjalët e Imam Aliut, 1900.
*Historija e shenjt dhe kater halifet, 1900
*Mevludi shqip, 1900.
*Jusufi me Zelihanë, 1900
*Abetare, 1910
*Alfabeti arabisht, 1914
*Muslimanija, 1916
*Gramatika dhe syntaksa, Shqip-Arabisht, 1916
*Shtat ëndërrat e Shqipërisë, 1924
*Bolshevizma çkatrrim i njerëzimit, 1925
*Kur’ani i Madhënueshëm e thelbi tij, 1926
*Gjylistani (Trëndafilishtja), e Sa’adiut, 1925
*Rubaijjati (Katroret) e Umer Khajjamit, 1930…
 
==Lidhje të jashtme==
[http://www.hafizalikorca.com Hafiz Ali Korca]
 
==Referenca==
{{Reflist|30em}}
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Njerëz nga Korça]]▼
[[Kategoria:Lindje 1874]]
[[Kategoria:Vdekje 1957]]
▲[[Kategoria:Njerëz nga Korça]]
[[Kategoria:Atdhetarë shqiptarë]]
[[Kategoria:Mësues shqiptarë]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Hafëz_Ali_Korça"