Hasan Tahsini: Dallime mes rishikimesh

U lind në fshatin e [[Ninati|Ninatit]], në [[Sanxhaku i Janinës|Sanxhakun e Janinës]] (sot pranë [[Konispoli|Konispolit]], [[Shqipëria|Shqipëri]])<ref name="gawrych">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=wPOtzk-unJgC&pg=PA184|title=The crescent and the eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874-1913|last=Gawrych|first=George|publisher=I.B.Tauris|year=2006|isbn=1-84511-287-3|pages=184}}</ref>. I ati, Osman efendi Rushiti ishte anëtar i ulemave. Kur qe i ri ishte mësues privat i fëmijëve të Hajrullah Efendiut, Ministër i Arsimit i Perandorisë Osmane. Hajrullahu e emëroi më pas Tahsinin në shkollën osmane në [[Parisi|Paris]], ku Tahsini mësonte [[Gjuha osmane|osmanishten]] dhe shkenca fetare duke qenë edhe [[imami]] i ambasadës osmane në kryeqytetin frëng dhe njëherit student i matematikës e shkencave natyrore në Universitetin e Parisit<ref name="keddie">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=cAWOKo18clQC&pg=PA39|title=Scholars, saints, and Sufis: Muslim religious institutions in the Middle East since 1500|last=Keddie|first=Nikki|publisher=[[University of California Press]]|year=1972|isbn=0-520-02027-8|page=39}}</ref>. Tahsini qëndroi 12 vite në Paris, i dërguar nga Reshid Pasha që donte të perëndimizonte ulematë. Më 1869 u kthye në Perandorinë Osmane duke përcjellur xhenazen e Fuad PashësPashait që kish vdekur në [[Nice|Nicë]].

Më 1870 u emërua rektori i parë i të porsathemeluarit Universitet të Stambollit ku dha leksione fizike, astronomie dhe psikologjie. Qeveria e emëroi aty duke besuar se Tahsini do të barazpeshonte metodat dhe idetë e Evropës Perëndimore me botëkuptimin islam<ref name="İhsanoğlu2004">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=k41QAAAAMAAJ&q=Hodja+Tahsin&dq=Hodja+Tahsin&hl=en&ei=h7KgTc31AoWXOuyrqTU&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCwQ6AEwAA|title=Science, technology, and learning in the Ottoman Empire: Western influence, local institutions, and the transfer of knowledge|last=İhsanoğlu|first=Ekmeleddin|date=April 2004|publisher=Ashgate/Variorum|accessdate=9 April 2011|isbn=978-0-86078-924-6|page=44}}</ref>. Por në atë kohë, kërkimi shkencor, qëndrimet liberale dhe marrëdhëniet e pandehura të Tahsinit me masonerinë provokuan sulme të rretheve konservatore të ulemave ndaj tij. Sulmet kundër Tahsinit nisën kur ai filloi të bënte eksperimente për t'u ilustruar nxënësve nocionin e vakumit. Gjë për të cilën u shpall heretik me një fetva, i pushuar nga universiteti dhe iu pamundësua që të jipte mësim. Universiteti mbylli për një periudhë sepse Xhemal al-Din Afgani, një tjetër profesor, mbështeste idetë e Tahsinit<ref name="mardin">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=CTq6amfFkosC&pg=PA222|title=The genesis of young Ottoman thought: a study in the modernization of Turkish political ideas|last=Mardin|first=Şerif|publisher=Syracuse University Press|year=2000|isbn=0-8156-2861-7|page=223}}</ref>.

== Hapja e universitetitTrashëgimia ==