Wikipedia

Ndok Gjeloshi: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
Fapaf (diskuto | kontribute)
263 edits
mos zhbeni per ta kthyer ne gjendje provinciale artikullin, kjo gjendje eshte e mirereferencuar
No edit summary
Rreshti 5:
| përshkrimi =
| datëlindja = [[15 Nëntor]], [[1893]]
| vendlindja = [[NënmavriqShala|Shalë]], [[Sanxhaku i Shkodrës]], [[Perandoria OsmaneShkodër]].
| data e vdekjes = [[11 Prill]], [[1943]]
| vendvdekja = [[Tirana|Tiranë]], [[Mbretëria Shqiptare (1939–43)]] Shqipëri.
| kombësia = shqiptar [[Shqipëria|Shqiptar]]▼
| qyteti ku jeton =
▲| kombësia = shqiptar
| nënshtetësia =
| shkolla = Akademia Ushtarake e [[Modena]]s, [[Italia|Itali]].
| arsimimi =
| shkolla profesioni = Akademia Ushtarake eXhandar, ModenasUshtarak.
| profesioni = xhandar, ushtarak
| vepra të njohura = atentati ndaj Mbretit Zog I
| vitet aktiv =
| kompania =
| organizata =
| titulli =kapiten Kapiten
| posti politik =
| paraardhësi =
| pasardhësi =
| partia =
| statusi civil =
| bashkëshortja = Margarita
| bashkëshorti =
| fëmijë =
| prindër =
| çmime =
}}
 
'''Ndok Gjeloshi''' ([[15 Nëntor]], [[1893]] - [[11 Prill]], [[1943]]), lindi në Mëkshaj të [[Shala|Shalës]], në [[Dukagjini|Dukagjin]], Shkodër.
 
Ishte një veprimtar aktiv Politik (në politikën Shqiptare), oficer i forcave të armatosura të Ushtrisë (me gradën e Kapitenit) dhe gardist i Xhandarmarisë Shqiptare.
'''Ndok Gjeloshi''' (Mekshaj të [[Nënmavriq]]it, [[15 Nëntor|15 nëntor]] [[1893]] - [[Tirana|Tiranë]], [[11 Prill|11 prill]] [[1943]]) ka qenë xhandar, ushtarak dhe veprimtar politik shqiptar.
 
==Jeta==
 
Ndok Gjeloshi ishte pinjolli biri i trungutnjë fisi të Nik Vuksanit,dëgjuar në Shalëgjenealogjinë tëe Dukagjinit.bajrakut Ndoqi kolegjin Françeskan nëtë [[ShkodraShala|ShkodërShalës]], dhei mëtrungut pastë përfundoiNik AkademinëVuksanit, Ushtarakeku tëme Modenaskëngën nëe [[Italia|Itali]],të kucilit morifillojnë gradëndasmat, egëzimet togeritdhe tëfestat forcavenë të XhandarmërisëShalë.
 
Ndoka lindi me një bukuri natyrale sa fisnike aq edhe madhështore, me trup vigan, i zgjuar nga natyra, inteligjent me karakter të fortë dhe orator në të shprehur. Ndok Gjeloshi mori formim të mirë kulturor në [[Ish-kolegji saverian, Gjimnazi "At Pjetër Meshkalla"|Kolegjin Françeskan]] në [[Shkodër]], dhe më pas përfundon Akademinë Ushtarake të Modenas në [[Itali]], ku dhe mori gradën e togerit të forcave të Xhandarmërisë. Ai ishte ushtarak i talentuar dhe ambicioz, guximi i tij shpesh e shtyri të ndërmerrte veprime jashtë mundësive reale që kishte, i përpiktë por edhe aventurier në politikë si shumica dërmuese e ushtarakëve që i futen politikës.
Ndoka më 1914 gjatë revoltës së Shqipërisë së Mesme u mobilizua në mbrojtje të [[Princ Vidi|Princ Vidit]]. Përkrahte [[Komiteti “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës”|Komitetin "Mbrojtja Kombëtare e Kosovës"]], mbështeti fushatën për zgjedhjen e [[Luigj Gurakuqi|Gurakuqit]] në dhjetor të 1923.
 
Ndoka i mbështetur nga [[Princ Vidi]] gjatë mbretërimit të tij të shkurtër (të Principatës së Shqipërisë), si shumë nacionalist të tjerë ai ishte anëtar i "Partisë Nacionaliste Shqiptare", ishte gjithashtu anëtar i "Bashkimit Kombëtar" <ref name=":0">Milani P., [http://www.shkoder.net/fjala/2004/pmilani.htm ''Ja atentatet kundër Mbretit Zog''], "Fjala e Lirë", 2 shtator 2010.</ref> (organizatë e aktivistëve anti-Zogist në mërgim). Shkoi në [[Durrës]] për t'i dalë zot Princ Vidit, ku për merita ushtarake mori çmimin "Besa e Bashkimit".
Përkrahu [[Lëvizja e qershorit|Lëvizjen e qershorit]], së bashku me [[Rexhep Shala|Rexhep Shalën]] dhe njësitë ushtarake në Shkodër. Gjatë qeverisjes së [[Fan Noli|Nolit]], Ndoka mori gradën kapiten i forcave kufitare.
 
Ai ishte antizogist i betuar, bashkëpunëtor i [[Hasan Prishtina|Hasan Prishtinës]] dhe zbatues i porosive të tij, ku së bashku me [[Aziz Çami|Aziz Çamin]], natën e 20 Shkurtit të vitit 1931, organizojnë atentatin më të rrezikshëm ndaj [[Ahmet Zogu|Ahmet Zogut]], nga i cili Zogu shpëtoi vetëm se kishte n'dërruar veshjen e jashtme me major Llesh Topallajn.
Me Triumfin e Legalitetit, u dënua me vdekje (në mungesë) nga regjimi i [[Mbreti Zogu I|Ahmet Zogut]].
 
==Veprimtaria Politiko-Ushtarake==
U arratis në Jugosllavi, por më vonë kthehet dhe vihet në krye të veprimeve luftarake në Lëvizjen e Dukagjinit të vitit 1926. Në nëntor të po këtij viti së bashku me Dom Loro Cakën, organizuan dhe udhëheqi kryengritjen antizogiste të Dukagjinit, kryengritje që shpërtheu përpara kohe, dhe mbeti e izoluar. ▼
 
Ndok Gjeloshi me [[Bajram Curri|Bajram Currin]] ishin të një ideali, ata së bashku luftuan për spastrimin e vëndit nga bandat esadiste, qe rojtar i [[Kongresi i Lushnjes|Kongresit të Lushnjës]] dhe mori pjesë aktive në [[Lufta e Koplikut|luftën e Kopliku]]. Njihen meritat e tij edhe për ndihmesën e vyer të komitetit për "Mbrojtjen Kombëtare të Kosovës", ai udhëhoqi propagandën elektorale në favor të [[Luigj Gurakuqi|Luigj Gurakuqit]] në vitin 1923.
Pas kësaj revolte emigroi në Vjenë të, ku martohet me Margaritën, austriake. Bëhet anëtar i grupit të “[[Bashkimit Kombëtar (organizatë)|Bashkimit Kombëtar]]”<ref name=":0">Milani P., [http://www.shkoder.net/fjala/2004/pmilani.htm ''Ja atentatet kundër Mbretit Zog''], "Fjala e Lirë”, 2 shtator 2010.</ref>.
 
Gjatë Rrethimit të Shkodrës, përmes gjylesh që binin pandërprerë ai shpëtoj prej zjarrit Kishën e Madhe dhe civilët e pambrojtur. Në kohën e internacionalitetit, Ai qe i pari shqiptar që ngriti flamurin në Këmbanoren e [[Katedralja e Shën Shtjefnit|Katedrales së Shkodrës]].
===Atentati kundra Mbretit===▼
Përpara Luftës së Parë Botërore, Ndoka luftoi në përkrahje të forcave të ushtrisë së Princ Vidit. Si nacionalist radikal deklaronte se bënte pjesë në "Partinë Nacionaliste Shqipëtare", gjatë luftës së ashpër politike në vitet 1920-24 rreshtohet përkrah forcave të opozitës së [[Fan Noli|Fan Nolit]], në Revolucionin e 24-ës së bashku me Rexhep Shalën që çoi në përmbysjen e klikës Zogiste. Gjatë qeverisjes së Nolit, Ndoka mori gradën kapiten i forcave kufitare.
 
Si politikan i frymëzuar nga idealet opozitare, përkrahu kryengritjen e Nolit dhe me 10 Qershor [[1924]] ditën e martë, ora 19:30, fanolisti Ndok Gjeloshi ka qenë oficeri i parë që hyri në Tiranë në krye të pararojës së Ushtrisë Kombëtare të forcave kryengritëse të Veriut, duke dëftuar trimërin e tij të pashoq. Guximi dhe sakrifica e tij i befasoi eprorët e vet, ngaqë nuk e prisnin një inkursion kaq të shpejtë dhe të suksesshëm.
Mbrëmjen e 20 shkurtit [[1931]], [[Mbreti Zogu I|Mbreti Zog I]] i shoqëruar po dilte nga Teatrit të Operës së Vjenës. Tek po hipnin në makinë, Gjeloshi me [[Aziz Çami|Aziz Çamin]] veprojnë për t'i bërë atentatin. Qëllojnë disa herë dhe vranë majorin [[Llesh Topallaj]] dhe plagosën ministrin e Oborrit [[Eqrem bej Libohova|Eqrem bej Libohovën]]. Atentatorëve iu gjetën pashaporta diplomatike jugosllave<ref>Pearson O., ''Albania in the Twentieth Century, A History: Albania and King Zog, 1908-39'', I.B.Tauris, 2004, fq. 331. ISBN 9781845110130</ref>. Një e përditshme vieneze i përshkroi:<blockquote><small>"…Vrasësi i parë është Ndok Gjeloshi, ai është një ish-Oficer i Ushtrisë Shqipëtare, i lindur në Shkodër në vitin [[1893]] dhe ka shërbyer si ushtarak atje. Ai është një Katolik Roman, i martuar dhe ka banuar në Vjenë me gruan e tij, gjatë dy viteve të fundit. Vrasësi i dytë është ish-Kapiteni Aziz Çami, i lindur në vitin 1893 në Filat të qarkut të [[Gjirokastra|Gjirokastrës]], shërbeu në [[Delvina|Delvinë]]. Ai është një Mysliman beqar dhe jeton në adresën Hegergasse nr. 9 në qarkun 3 të Vjenës..."</small></blockquote>Gjyqi ndaj tyre përfundoi më 2 Tetor të viti 1931, ata u cilësuan fajtorë për vrasjen e major Llesh Topallajt dhe tentativë për vrasjen e Mbretit, Gjeloshi u dënua me 3 vjet e 6 muaj burg nga gjykata<ref>Vllamasi S., [http://www.mnvr.org/ballafaqime-politike-ne-shqiperi-1897-1942-kapitulli-ix/ ''Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942): kujtime dhe vlerësime historike''], Tiranë: Neraida, 2000. ISBN 9992771313</ref>. Përfundimi i kohës së burgimit dhe [[Pushtimi italian i Shqipërisë|pushtimi italian]], i krijuan mundësinë të kthehej përsëri në Shqipëri, pasi u kthye u regjistrua në Milicinë Fashiste Shqiptare, si dhe pranë komandave të legjionit të 4 të Shkodrës, të legjionit të 3 të Vlorës dhe në legjionin e parë të Këmishave të Sulmit. Luftoi në frontin grek dhe në atë jugosllav - gjë për të cilën u dekorua për trimëri me medalje tunxhi. Më pas u caktua në komandën e armës së Milicisë. Nga janari i 1942 mbante detyrën e gjyqtarit pranë gjyqit të posaçëm të shtetit<ref name=":1">{{Cite book|title=Plumba politikës|last=Dervishi|first=Kastriot|publisher=55|year=2010|isbn=978-99943-56-43-0|location=Tiranë|pages=227-228}}</ref>.
 
▲UMe arratisfitoren e Legalitetit ai u dënua me vdekje (në mungesë) nga regjimi i Ahmet Zogut, ai arratiset në Jugosllavi[[Jugosllavia|Jugusllavi]], por më vonë kthehet dhe vihet në krye të veprimeve luftarake në Lëvizjen eanti Zogiste të Dukagjinit të vitit 1926. Në nëntorNëntor të po këtij viti së bashku me Dom Loro Cakën, organizuan dhe udhëheqi kryengritjen antizogiste të [[Dukagjini|Dukagjinit]], kryengritje që shpërtheu përpara kohe, dheku ajo mbeti e izoluar., kryengritje që nuk u përhap nga tradhëtia, as në [[Puka|Pukë]] dhe as në [[Malësia e Madhe|Malësi të Madhe]] siç ishte parashikue, kryegritje k'jo që u shtyp e që u pagua me qindra të vrarë e të burgosur.
 
Ai pas kësaj revolte emigron në [[Viena|Vienë]] të [[Austria|Austrisë]], ku martohet me Margarita Gjeloshin, një zonjë Austriake sa e bukur aq edhe fisnike. Ai shumë shpejt bahet anëtar i grupit të "Bashkimit Kombëtar". Ishte një organizatë e aktivistëve anti-Zogist në mërgim, e cila u formua në vitin 1925 në Vjenë me iniciativën e [[Ali Këlcyra|Ali Këlcyrës]], Angjelin Suma, Xhemal Bushati dhe [[Sejfi Vllamasi|Sejfi Vllamasit]], ku kërkonin rrëzimin e Ahmet Zogut me ç'do kusht.
 
▲===Atentati kundra Mbretit===
 
''Atentati i Vienës ndaj [[Ahmet Zogu]]t, edhe sot e kësaj dite paraqet interes historik dhe ka përsëri një kureshtje.''
 
Në mbërmjen e 20 shkurtit të vitit 1931, pasi ishte studiuar shumë mirë skena para se të ndodhte atentati, [[Mbreti Zogu I]] dhe disa nga njerëzit e tij që e shoqëronin në shfaqjen e operës "Pagliacci" në Teatrin e Operës së Vienës, u larguan nga salla e shfaqjes pak minuta përpara përfundimit. Në hyrjen kryesore të Operës e prisnin dy makina. Mbreti i maskuem me rrobat e axhudantit major Llesh Topallaj (dhe anasjelltas), ky ndrrim rrobash ishte si rezultat i një informacioni që kishin marrë, për ardhjen e një djali nga Shala që ishte i betuem për hakmarrje. Ahmet Zogu hipi në automobilin e parë së bashku me kolonel Libohovën, ndërkohë që major Topallaj përgatitej të hipte në automobilin e mbretit së bashku me këshilltarin e legatës Shqipëtare në Vienë. Kur këta po hipnin në makin, Ndok Gjeloshi ju del përpara dhe hapë zjarr, pas të shtënave të para agjenti i policisë që ishte ulur në vëndin e parë të makinës së mbretit, kërceu nga automobili dhe iu turr vrasësve. Zogu po përgatitej të dilte nga makina ndërsa major Topallaj u godit edhe dy herë të tjera me rrevole, ai vdiq menjëherë në vënd. Berned Fischer nga ana e tij shprehet se pas një shkëmbimi zjarri të shkurtër me dedektivët e mbretit, dy vrasësit u kapën dhe u arrestuan. Mbreti u rikthye menjëherë në ndërtesën e Operës dhe filloi të lëshonte britma histerike dhe ashtu me revole në dorë filloj të shante në gjuhën [[Gjermania|Gjermane]].
 
Ndok Gjeloshi me të shtënat e rrufeshme mbi mbretin shqiptar në Vienë hyri në mënyrë spektakolare në [[Historia e Shqipërisë|Historinë e Shqipërisë]], e pse jo edhe të Austrisë. Në vija të përgjithëshme për atentatin është folur dhe shkruar pak a shumë kështu; (Botuar në gazetat ditore, Vieneze të atyre ditëve). <ref>Pearson O., ''Albania in the Twentieth Century, A History: Albania and King Zog, 1908-39'', I.B.Tauris, 2004, fq. 331. ISBN 9781845110130</ref>.
 
…Vrasësi i parë është Ndok Gjeloshi, ai është një ish-Oficer i Ushtrisë Shqipëtare, i lindur në Shkodër në vitin 1893 dhe ka shërbyer si ushtarak atje. Ai është një Katolik Roman, i martuar dhe ka banuar në Vienë me gruan e tij, gjatë dy viteve të fundit. Vrasësi i dytë është ish-Kapiteni [[Aziz Çami]], i lindur në vitin 1893 në Filat të qarkut të [[Gjirokastra|Gjirokastrës]], shërbeu në [[Delvina|Delvinë]]. Ai është një Mysliman beqar dhe jeton në adresën Hegergasse nr. 9 në qarkun 3 të Vienës...
 
Gjyqi ndaj tyre përfundoi më 2 Tetor të viti 1931, ata u cilësuan fajtor për vrasjen e major Llesh Topallajt dhe tentativë për vrasjen e Mbretit, ai u dënua me 3-vjet e 6 muaj burg nga gjykata, dhe Aziz Çami 2-vjet e 6 muaj <ref>Vllamasi S., [http://www.mnvr.org/ballafaqime-politike-ne-shqiperi-1897-1942-kapitulli-ix/ ''Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942): kujtime dhe vlerësime historike''], Tiranë: Neraida, 2000. ISBN 9992771313</ref>. Organizatorët e tjerë, mes tyre [[Qazim Mulleti]], [[Mustafa Kruja]], [[Rexhep Mitrovica]], Angjelin Suma, [[Sejfi Vllamasi]], etj u liruan shpejt pas arrestimit të tyre, ata u dëbuan nga Austria dhe shumica e tyre u zhvëndosën në Paris. Përfundimi i kohës së burgimit dhe rrëzimit të Mbretit nga froni, i krijuan mundësinë Ndok Gjeloshit të kthehet përsëri në Shqipëri, por këtë herë në Shqipërinë e Veriut e pritën si hero.
 
==Vrasja e Ndok Gjeloshit==
 
MëNë 11pranverën prille vitit [[1943]] dhe konkretish me datë 11 Prill, në fundin e Bulevardit kryesor të [[Tirana|Tiranës]], (sot rruga e Stacionit të Trenit), Ndok Gjeloshi mbetimbetet i vrarë nga një atentataktivist komunist bërëi ngapamëshirshëm [[Myslym Keta]], meai urdhëru tëvra Komitetitsi Qëndrorshumë të [[Partiatjerë Komunisteme e Shqipërisë|Partisë Komunisteurdhër të Shqipërisë]]<refkomitetit name=":0" />. Në ceremoninë e varrimitqëndror të zhvilluarish nëPartisë Shkodër mori pjesë [[Gjon Marka Gjoni|Gjon Markagjoni]], [[Mustafa Kruja]], gjeneral Volante komandant i Milicisë Fashiste Shqiptare<ref name=":1" />Komuniste.
 
'''''Ndok Gjeloshi''' ishte dhe mbetet një figurë e rëndësishme, i vlerësuar si një nga trimat më madhështor të asaj kohe. Ai do të mbetet një figurë e spektakolare e jetës Politiko-Ushtarake, për kohën e vet, që vetëm rrezaton.''
''Trimëria e guximëshme e Ndok Gjeloshit është përjetue në shumë këngë dhe rapsodi që populli i [[Dukagjini]]t i ka kushtue kreshnikut të vet.''
 
== Burime informacioni==▼
 
▲== Burime ==
<references />
*''http://www.shoqatadukagjini.com''
*''Prël Milani, "Ja atentatet kundër Mbretit Zog", Botuar në revistën, "Fjala e Lirë" me 2, Shtator, 2010.''
 
==Shih edhe këtë==
 
[[Shtatë Shaljant]], [[Mehmet Shpendi]], [[Mark Lula]], [[Martin Camaj]], [[Marash Delia]], [[Vat Gjeloshi]], [[Shala]], [[Dukagjini]], [[Abat]], [[Thethi]]
 
==Lidhje të jashtme==
Line 63 ⟶ 80:
* [http://www.youtube.com/watch?v=KHDYR0LTfb4 Ndok Gjeloshi në Vjenë të Austris - Fran Kodra & Ndue Shytani]
* [http://www.youtube.com/watch?v=OvVMvaly9_E Gjovalin Shani - Këngë për Ndok Gjeloshin].
 
 
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Lindje 1893]]▼
[[Kategoria:Vdekje 1943]]▼
[[Kategoria:Njerëz nga Dukagjini]]
▲ [[Kategoria:Lindje 1893]]
▲[[Kategoria:Vdekje 1943]]
[[Kategoria:Balli Kombëtar]]
[[Kategoria:Atentatorë shqiptarë]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Ndok_Gjeloshi"