[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v shtova referencen, po nese duhet te kete risistemim te kesaj fjalie per t'i qene me afer Dervishit, nuk do kisha kundershtim
v ca pastrime e rregullime
Rreshti 1:
{{Infobox person|emri=Avni Rrustemi|emër tjetër=|foto=Avni Rustemi.jpg|përshkrimi=|datëlindja=22 shtator, 1895|vendlindja=[[Libohova|Libohovë]], [[Perandoria Osmane]]|data e vdekjes=22 prill, 1924|vendvdekja=[[Tirana|Tiranë]], [[Principata e Shqipërisë]]|qyteti ku jeton=|kombësia=shqiptar|nënshtetësia=|arsimimi=pedagogji|shkolla=|profesioni=arsimtar, deputet|vepra të njohura=atentati ndaj Esad pashë Toptanit|vitet aktiv=|kompania=|organizata="Atdheu", "Bashkimi"|titulli=|posti politik=deputet i pref. Kosovës|paraardhësi=|pasardhësi=kryetar i organizatës "Bashkimi" [[Llazar Fundo]]|partia=|statusi civil=|bashkëshortja=|bashkëshorti=|fëmijë=|prindër=|çmime=[[Hero i Popullit]]}}
'''Avni Rustemi''' ([[Libohova|Libohovë]], [[22 shtator]] [[1895]] - [[Tirana|Tiranë]], [[22 Prill|22 prill]] [[1924]]) ishte mësues, publicist, dhe deputet shqiptar. Ka qenë themelues dhe drejtues i shoqërisë "Bashkimi" dhe anëtar i opozitës demokratike i zgjedhur deputet në dhjetorin e 1923. Njihet gjithashtu si ekzekutues publik i [[Esad pashë Toptani]],t, të cilin e konsideronte tradhtar të kombit shqiptar, veprim për të cilin u shpall i pafajshëm nga një gjykatë franceze.<ref name=":1" />.
 
== Jeta ==
Rreshti 16:
Në gjyqin që iu bë u radhitën dëshmitë: Rustemi që kur kishte mbërritur në Paris kishte kërkuar për një dyqan armësh dhe një poligon, i kishin gjetur një shumë parash në kartmonedha franceze e italiane - për të cilën deklaroi se ia kishte dhënë vëllai, kishte zënë me qira një shtëpi pranë hotelit ku kreu atentatin dhe hante në restorant. Më 1 dhjetor 1920 vendimi i gjykatës i jep pafajësinë, sipas burimeve të përdorura nga historiani [[Kastriot Dervishi]], atentati ishte i shtyrë nga [[Aqif pashë Elbasani|Aqif pashë Biçakçiu]] - djali i tezes dhe rivali politik i Esad Pashës - dhe paratë për ta financuar u nxorrën nga fondet e [[Këshilli i Naltë i Regjencës|Këshillit të Naltë]]<ref name=":1" />.
 
=== Rikthimi në Atdheatdhe ===
Më 24 dhjetor u kthye në Shqipëri<ref name=":1" />, u kthye në Itali për të mbaruar kursin pedagogjik në Romë<ref>[[Ali Këlcyra|Këlcyra A]]., ''Shkrime për historinë e Shqipërisë'', përgatitur nga Tanush Frashërit, Tiranë: Onufri, 2012, fq. 124. ISBN 978-99956-87-81-6</ref>. Kur u kthye u përpoq të bashkonte shoqëritë e ndryshme, kongresi i mbajtur më 25-28 prill [[1921]] në Vlorë krijoi një shoqëri që mori emrin federata "Atdheu" me 25 shoqëri dhe 15 katundari.
 
Rreshti 27:
Veprimi i shoqërisë "Bashkimi" dhe simpatizantëve të saj ishte orvatja për vrasjen e Zogut në sallën e Kuvendit Kushtetues nëpërmjet [[Beqir Valteri|Beqir Valterit]] më 23 shkurt 1924. Organizator i ngjarjes ishte Rustemi dhe të tjerë të implikuar ishin Sali Hidri (Hoxha), [[Sejfulla Malëshova]], [[Omer Nishani]], etj<ref name=":0" />. Rrustemi pasi kishte marrë pjesë për herë të fundit në Kuvendin Kushtetues më 12 prill 1924, rikthehet në Tiranë më 20 prill duke u paraqitur në Kuvend për të kërkuar leje tremujore. Kishte nisur procedurat për marrjen e një vize amerikane.
 
Rreth orës 16-17.00 i shoqëruar nga disa miq, po shkonte për të takuar në shtëpi min.ministrin e Arsimit, [[Fahri Rashiti|Fahri Rashit Gjilanin]]. Kur personat arritën në Varrezat e Pashës (më pas sheshi "Avni RrustemiRustemi", Pazari i Ri), në çastin që Rrustemi u ndal të përshëndeste dhe shkëmbente dy fjalë me [[Hoxhë Kadriu|Hoxhë KadrinëKadriun]], qëllohetu qëllua me një plumb nga mullixhiu Jusuf Reçi. [[Ali Këlcyra]] e strehoi në shtëpi, më pas ue çuaçuan në spital. Pas një qëndrimi dyditor në spital, RrustemiRustemi vdiq më 22 prill 1924 nga hemoragjia<ref name=":1">Dervishi K., ''Plumba Politikës - Historitë e përgjakjes së politikanëve shqiptarë,''Tiranë: "55", 2010. fq. 47-73. ISBN 978-99943-56-43-0</ref>.
 
== Varrimi ==
Opozita organizoi një varrim me efekte revolucionare të Rustemit në Vlorë. Ceremonitë e varrimitCeremoni u bënë si në Tiranë ashtu dhe në Vlorë: filluan më 28 prill me ceremonitë e zhvilluara para sheshit të xhamisë së vjetër në Tiranë. Një kamion i mbuluar me të zeza ka barturbarti trupin e viktimës nga Tirana për në Durrës, ku shoqëruesit hipën në vaporin "Beograd", i cili ka nisurnisi rrugën drejt Vlorës me flamujt jugosllavë e shqiptarë, për të mbërritur më 29 prill 1924. Xhenazja u bart përsëri nga një kamion i zi për në xhaminë e qytetit, ku u bënë sërish lutjet e rastit<ref name=":1" />.
 
== Trashëgimia politike ==
Vrasja e Esad pashë Toptanit, njërës prej figurave më të stigmatizuara nga historiografia shqiptare, theksoi mundësinë e zhdukjes fizike të personazheve politike me rëndësi dhe bejlerëve në veçanti. Ndër shtresat e mesme dhe të rinjtë e gjysmëshkolluar, përhapi idenë e shkatërrimit të kastës politike të formuar kryesisht nga bejlerët. IdeKëto të cilatide u mishëruan në formimiformimin ie shoqërisë "Atdheu" dhe shoqërisë "Bashkimi" pas saj, të cilat gjithashtu u bënë ndër provat e hershme të organizimit të një lloj "rinie fashiste shqiptare", e cila më vonë u bë bërthama e parë komuniste me [[Grupi i shqiptarëve në Bashkimin Sovjetik|grupin komunist]] që shkoi në Bashkimin Sovjetik.<ref name=":0" />.
 
Sipas Ali Këlcyrës, meqë opozita e kohës kishte bindjen se vrasja e Rustemit ishte vetëm një komplot qeveritar, i vendosi kusht qeverisë që brenda 48 orëve të dorëzoheshin komplotistët. Pas mosmarrjes së masave, u organizua varrimi, me anë të të cilit opozita dhe partizanët e saj intelektualë u nisën drejt Vlorës ku dhe ndenjtën të tërhequr. Atje u formua një ''Komitet revolucionar'' i drejtuar nga [[Fan Noli]], prej të cilit lindi [[Lëvizja e qershorit]]<ref>Këlcyra A., ''Shkrime...,'' fq. 111.</ref>.
 
Eqrem bej Vlora e përshkruajti tek vëllimi memuaristik "Kujtimet" si "''një nga studentët më të pasuksesshëm, të cilët tentojnë të shfryjnë me heroizma politike dëshirën e tyre për hakmarrje… me anë të një vrasjeje të pabesë i dha një fund të beftë jetës aventurore të Esatit. Ky djalosh që me këtë vrasje donte të bënte emër në Shqipëri, nuk ishte veçse një vegël në duart e kundërshtarëve të Esat Pashës''."<ref>Vlora 2008, fq. 459.</ref>