Misto Treska: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Mbrojtje e tekstit nga vandalët. Varianti i shqyrtuar dhe i lënë në fuqi prej administratorëve përkatës. |
mbroje nga vetvetja Viktor, dhe je qe je, mbroje edhe veten nga vetvetja Etiketa: Undo |
||
Rreshti 1:
[[Skeda:
== Biografia ==
▲Personalitet i shquar me kontribute të çmuara, atdhetar, partizan gjatë [[Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare|Luftës Antifashiste Nacional Çlirimtare]] kundër pushtuesit Nazi-Fashist, ndër themeluesit e [[Partia e Punës e Shqipërisë|Partisë së Punës së Shqipërisë]], diplomat karriere, përkthyes i nderuar me çmime të shumta gjatë jetës dhe pas vdekjes. Qytetar Nderi në qytetet franceze dhe në qytetin e tij të lindjes, [[Korça|Korçë]]. Ndër themeluesit e [[Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve|Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë]], vlerësuar me një ceremoni të posaçme në [[Biblioteka Kombëtare|Bibliotekën Kombëtare]] me rastin e 100-vjetorit të lindjes së tij (Prill 2014). Në 1945 ai ishte një ndër prokurorët e ngarkuar në procesin<ref name="Albspirit">{{cito lajm|last1=Albspirit dossier|title=Zbardhet gjyqi i Lef Nosit, momentet e tij të fundit|url=http://alb-spirit.com/2017/09/19/zbardhet-gjyqi-lef-nosit-momentet-e-tij-te-fundit/|accessdate=13 March 2018|quote=Trupi gjykues kryesohej nga major Irakli Bozgo, pati në përbërje: major Gjon Banushi, major Tonin Jakova dhe prokuror major Misto Treska.}}</ref>, ku gjykata speciale vendosi dënimin me vdekje për tre anëtarë të [[Mbretëria Shqiptare (1943–44)|Regjencës]] ([[Maliq Bushati]], [[Lef Nosi]], at [[Anton Harapi]]).<ref name="Pearson2007">{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=D4wx7kQp4bgC&pg=PA13|title=Albania in the Twentieth Century, A History: Volume III: Albania as Dictatorship and Democracy, 1945-99|author=Owen Pearson|date=15 April 2007|publisher=I.B.Tauris|accessdate=26 December 2012|isbn=978-1-84511-105-2|page=13}}</ref><ref name="Radovani1">{{cito lajm|last1=Radovani|first1=Fritz|title=At Anton Harapi fjalet e fundit ne gjyq|url=http://www.panorama.com.al/at-anton-harapi-fjalet-e-fundit-ne-gjyq-dhe-rruges-per-ekzekutim/|accessdate=13 March 2018|agency=Panorama|date=8 January 2018}}</ref>
U lind në [[Treska|Treskë]] të [[Korçë|Korçës]], më 19 Prill të vitit 1914. Ai ndoqi studimet në [[Liceu Kombëtar i Korçës|Liceun Francez të Korçës]] së bashku me [[Pandi Geço|Pandi Geçon]], [[Vedat Kokona|Vedat Kokonën]] e [[Mahir Domi|Mahir Domin]].
Misto Treska u nda nga jeta në moshën 79-vjeçare, gjatë natës mes 22 dhe 23 Qershorit 1993, në shtëpinë e tij në Tiranë, ku jetonte me bashkëshorten dhe bashkudhëtaren e jetës, veteranen e [[Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare|LANÇ]], Donika Çikopano Treska. Ata sollën në jetë pesë fëmijë (Natasha, Ana, Shpresa, Andrea, Zana), të cilët iu dhanë nëntë nipër e mbesa.▼
Treska mori pjesë në organizimet e para antifashiste të qytetit të Korçës. Në prill të 1939-s u arrestua për rezistencë ndaj pushtuesve italianë dhe u transferua në burgun e Durrësit, në Zvërnec të Vlorës, në Krujë dhe që aty në Mesina të Italisë për dy vjet. Pas lirimit nga burgu iu bashkua batalionit territorial të Korçës, që më pas u shndërrua në [[Brigada e XX-të Sulmuese|Brigadën XX]] duke u bërë komisar,<ref>{{Cito web|url=http://www.standard.al/2014/11/29/lufta-e-dyte-boterore-ne-shqiperi-e-papublikuar-arkivi-i-shtetit-260-emrat-qe-rrefyen-ekzekutimet-ne-ushtrine-partizane/#_ftnref1|title=Lufta e Dytë Botërore në Shqipëri, E papublikuar/ Arkivi i Shtetit, 260 emrat që “rrëfyen” ekzekutimet në ushtrinë partizane|date=2014|accessdate=25 mars 2018|website=standard.al|publisher=[[Standard (gazetë)|Standard]]|last=Murati|first=Violeta}}</ref> dhe autor i këngës së brigadës. Më 1944 mori pjesë në Kongresin e Beratit.
Gjatë Luftës Civile me forcat nacionaliste, pas pushkatimit të krahinarit të Mokrës, Tele Baçit, Treska i qëlloi në kokë.<ref name="Baçi2017">{{cite web|last=Baçi|first=Arnold|url=http://www.observatorikujteses.al/e-verteta-qe-mbuloi-me-dhe-diktatori/|title=E vërteta që mbuloi me dhé diktatori|publisher=observatorikujteses.al|date=13 dhjetor 2017}}</ref>
===Paslufta===▼
▲Misto Treska u lind në [[Treska|Treskë]] të [[Korçë]]s, më 19 Prill të vitit 1914, në një familje atdhetare shqiptare. Ai ndoqi studimet në [[Liceu Kombëtar i Korçës|Liceun Francez të Korçës]] së bashku me emra të tjerë të shquar si [[Pandi Geço]], [[Vedat Kokona]] e [[Mahir Domi]]. Që në fillimet e tij, dallohet për ndihmesë aktive në jetën kulturore dhe artistike të qytetit. Botoi rregullisht shkrime dhe përkthime në revistat letrare të kohës me karakter politiko-shoqëror “Rilindja” dhe “Bota e Re”, nën pseudonimin Mitre S. Toska,<ref>{{cite journal|last=Shënim nga përpunuesi i faqes|first=|title=Shtesë|journal=Disa nga artikujt e tij janë “''Fajdexhiu''”, “''Spiuni''”, “''Liria e shtypit dhe njerëzit në fuqi''”, “''Është grekoman!… është turk!''” (Rilindja nr 32), “''Në bashkëfjalim me një të vdekur''” (''idem'' Nr.27)}}</ref> përkrah penave të njohura të asaj kohe, si [[Sterjo Spasse]], [[Millosh Gjergj Nikolla|Migjeni]], [[Petro Marko]], [[Nonda Bulka]] etj.<ref>{{cite journal|last=Editorial|first=|title=Nr 17|journal=Nektari i Korçës|year=shkurt-mars 1993|pages=fq 1}}</ref> Gjithashtu, Treska vuri në skenë pjesët teatrale “''Fshatari Zotni''” të [[Ludvig Holberg]], “[[''An Enemy of the People|''Armiku i Popullit'''']]” të [[Henrik Ibsen|Ibsenit]] dhe pjesë të [[Molieri]]t, [[Jean Racine|Rasinit]] e [[Victor Eftimiu|Viktor Eftimiut]], duke qenë njëkohësisht edhe aktor.<ref name="fq 25">{{cite news|last=Omari|first=Donika|title=Treska ose sjellësi i perlave në shqip|newspaper=Koha Jonë|date=korrik 1998}}</ref> Në vitet e mëvonshme, ai do të punonte për [[Fjalori enciklopedik shqiptar (botimi i ri-2008)|Fjalorin Enciklopedik Shqiptar]], ku kontriboi në seksionin mbi periudhën 1920-1930.
Pas lufte, me gradën major, u ngarkua si prokuror në gjyqin e dy anëtarëve të Regjencës dhe një ish-kryeministri. Qe ndër bashkëthemeluesit e [[Lidhja e Shkrimtarëve të Shqipërisë|Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë]]. Më 1946 ishte një prej delegatëve shqiptarë në Konferencën e Paqes në Paris. Më tej qe Kryetar i Komitetit Shqiptar për Marrëdhëniet Kulturore dhe Miqësore me Botën e Jashtme (1957-1974). Më 1978 u caktua ambasador i Shqipërisë në Francë dhe Vendet e Ulëta me rezidencë në Paris, shërbim të cilin e kreu gjer më 1981.
Ndërroi jetë në Tiranë natën mes 22 dhe 23 Qershorit 1993, në shtëpinë e tij.
▲==Vitet e luftës==
== Vepra ==
Përktheu vepra të [[Victor Hugo|Hygoit]], [[Guy de Maupassant|Mopasanit]], [[Stendhal|Stendalit]], [[Denis Diderot|Didëroit]], Aragonit, Elyuarit, Rolanit etj. Duke qenë edhe anëtar i Kryesisë së Lidhjes së Shkrimtarëve, ai dorëzoi për botim novelat e [[Maxim Gorky|Gorkit]], “''Malva''” dhe “''Lindja e një Njeriu''”, që u pritën ngrohtësisht nga lexuesit. Krahas frëngjishtes dhe italishtes, të cilat i përsosi që në krye të herës përgjatë kohës së [[Liceu Kombëtar i Korçës|Liceut]], ai përvetësoi edhe gjuhët anglisht, rusisht e spanjisht.
▲==Paslufta==
Përkthimi i
▲Misto Treska ka qenë një nga themeluesit e [[Lidhja e Shkrimtarëve të Shqipërisë|Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë]]. Opusi i përkthimeve të tij është i gjerë dhe shumëplanësh, jo vetëm si përkthyes proze por edhe si përkthyes poezish. Është dekoruar me medalje të ndryshme dhe është vlerësuar disa herë me çmime si përkthyes. Ai i pasuroi përkthimet e tij me parathëniet përkatëse, në të cilat përcjell shpjegime për kohën dhe idetë e autorit.<ref>{{cite journal|last=Lubonja|first=Guri N.|title=Misto Treska, ky prijës i diturisë dhe përparimit|journal=Tradita|year=shkurt 2007|pages=fq 3}}</ref> Treska përktheu kryevepra të mëdha: “[[Les Misérables|''Të mjerët'']]" dhe "[[Quatrevingt-treize|''Viti 93'']]" nga [[Victor Hugo|Hygoi]], "[[La Religieuse (novel)|''Murgesha'']]" nga [[Denis Diderot|Dëni Didroi]], "[[Lucien Leuwen|''Lysien Lëven'']]" nga [[Stendhal|Stendali]], "[[''Bel Ami'']]" nga Mopasani, "''Kola Brenjon''" nga [[Romain Rolland|Romen Rolani]], "[[Le Petit Chose|''Gjëri i vogël'']]" nga [[Alphonse Daudet|Alfons Dode]], poezitë e [[Lui Aragoni|Aragonit]] e Pol Elyarit etj.<ref name="fq 9" />
Më 1988 botoi shkrimin ''Migjeni dhe revista «Bota e Re»''.<ref name="Filologjiku">{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=D4wx7kQp4bgC&pg=PA13|title=Studime filologjike|author=|date=1988|publisher=Akademia e Shkencave e RPSSH, Instituti i Gjuhësisë dje i Letërsisë|accessdate=2018|isbn=|page=39}}</ref>
▲Përkthimi i epopesë [[Të mjerët|“''Të Mjerët''”]] pa dritën në shqip rreth një shekull pasi [[Sami Frashëri]] e kishte përkthyer në turqisht. Regjimi i asaj kohe nuk do të lejonte botimin e plotë të këtij romani, për të cilin Misto Treska nuk pranoi të hiqej qoftë edhe një pjesë e vogël. ''“Më mirë të mos botohej, se sa të shkonte te lexuesi i sakatuar”'' - këmbëngulte ai.<ref name="fq 9"/> Për këtë arsye, kjo vepër mbeti në sirtar për rreth 18 vjet. Përkthimet e Treskës gjenden në [[Maison de Victor Hugo|Muzeun e Hygoit në Paris]], bashkë me përkushtimin e tij '''“''Të përkthesh Hygoin do të thotë të përkthesh Francën”'''''.<ref name="fq 9">{{cite news|last=Zeqo|first=Moikom|title=Syri shpirtëror mbeti i hapur|newspaper=Rilindja|date=2 korrik 1993}}</ref>
<ref name="Misto Treska">[http://www.bksh.al/adlib/scripts/wwwopac.exe?&DATABASE=all&OPAC_URL=/adlib/beginner/index_al.html&LANGUAGE=1&l1=Treska,+Misto&LIMIT=50 Biblioteka Kombëtare Shqiptare], Skedarët online.</ref>▼
▲Titujt e përkthimeve të Treskës janë:<ref name="Misto
* [[Victor Hugo]], Të Mjerët dhe Viti ‘93
* Guy de Maupassant, Bel Ami
Line 45 ⟶ 41:
* [[Jean Racine]], Ndërgjegjësitë
* [[Molieri|Molière]], Djallëzitë e Skapinit
* Kodi Rrugor Francez dhe ai i Transportit Hekurudhor (të vlefshme për Ministrinë e Komunikacionit) etj.{{div col end}}<small/>
==
Përkthyes i nderuar me çmime të shumta gjatë jetës dhe pas vdekjes. Më 24 Janar 1981, shpallet qytetar nderi në Rubelles të Francës.
===Pas vdekjes===
I jepet Çmimi i Parë për kontributin në marrëdhëniet Francë-Shqipëri. Më 2004 është shpallur “Qytetar Nderi” i Korçës, si dhe është nderuar me "Emblemën e Artë" të këtij qyteti në tetor të 2017. Ndër themeluesit e [[Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve|Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë]], vlerësuar me një ceremoni të posaçme në [[Biblioteka Kombëtare|Bibliotekën Kombëtare]] me rastin e 100-vjetorit të lindjes së tij (Prill 2014). Me vendim të Këshillit Bashkiak të Tiranës, emrin e tij e mbajnë [[Biblioteka|Biblioteka Nr.5]], si dhe një rrugë e kryeqytetit shqiptar. Më 20 Mars 2018, me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Frankofonisë, Treskës iu akordua në shenjë mirënjohjeje prej [[Ministria e Punëve të Jashtme e Shqipërisë|Ministrisë për Evropën dhe Punët e Jashtme]], “Diploma e Nderit” për kontributin e tij të çmuar dhe angazhimin aktiv në promovimin e vlerave dhe të kulturës frënge.
== Familja ==
▲
==
* Kujtim [[Kujtim Hysenaj|Hysenaj]], Diplomati, Shtëpia Botuese Dudaj, 2005, ISBN 99943-33-31-3▼
* Valbona Nathanaili, Ambasadorët tanë: Pikëtakime të diplomacisë me krijimtarinë, Shtëpia Botuese [[Universiteti Europian i Tiranës|UET]], 2014, ISBN 978-9928-190-06-2▼
<references />
=== Të tjera ===
▲*
▲* Nathanaili, Valbona
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:
[[Kategoria:Njerëz nga Korça]]
[[Kategoria:Përkthyes shqiptarë]]
[[Kategoria:Komunistë shqiptarë]]
▲[[Kategoria:Diplomatë shqiptarë]]
[[Kategoria:Ambasadorë shqiptarë]]
[[Kategoria:Partizanë shqiptarë]]
[[Kategoria:
|