Skemat piramidale në Shqipëri: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Refuzoi 3 ndryshimet e fundit të tekstit (nga 217.73.129.228) dhe riktheu rishikimin 1782076 nga 1l2l3k
vNo edit summary
Rreshti 1:
'''Skemat piramidale''' në [[Shqipëria|Shqipëri]] ishin skema Ponzi që degjeneruan [[Rebelimi i vitit 1997|Rebelimin e vitit 1997]]. Nisën veprimtarinë e tyre së pari më 1991, i pari që hapi një ''firmë piramidale'' ishte [[Hajdin Sejdia]];<ref>{{Cite web|url=https://www.independent.co.uk/news/world/albanian-financiers-fail-to-play-the-game-1277155.html|title=Albanian 'financiers' fail to play the game|date=1997|website=independent.co.uk|publisher=The Independent|last=Gumbel|first=Andrew}}</ref> pasi nisi punën për ndërtimin e pandehur të një hoteli në Tiranë, u largua me disa miliona dollarë. Vendi mbeti i hapur për themelet dhe për vite me radhë u njoh si Gropa e Hajdin Sejdisë. Pas kësaj disa kreditorë u likuiduan por shumica jo. Besohet se pjesa më e madhe e shumave mbahet ndër bankat e huaja.
'''Skemat piramidale''' në Shqipëri filluan aktivitetin e tyre në vitin 1991. I pari ishte '''Hajdin Sejdia''', ish-këshilltar ekonomik i kryeministrit Nano. Ai u arratis në Zvicër me disa miliona dollarë.
 
==Skemat piramidale të vitit 1997==
Viti tragjik 1997 erdhi si pasojë e falimentimit të rreth 25 firmave piramidale, vlera nominale e shifrësmorëncilën rrethkishin grumbulluar ishte 1.2 miliardë $.<ref>{{Cito kursimeweb|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2000/03/jarvis.htm|title=The Rise shqiptarëveand Fall of Albania's Pyramid Schemes|date=2000|website=imf.org|publisher=Finance Development Volume 37, Number 1|last=Jarvis|first=Christopher}}</ref>
 
===Sudja===
Kjo firmë u krijua në vitin 1993 nga Maksude Kadëna e njohur si ''Sudja'', një arixhie që kishte punuar në fabrikën e këpucëve. Kjo firmë ekzistoi në gjysmë-ilegalitet deri në vitin 1996, kur dy javë para zgjedhjeve u regjistrua tek e njëjta gjykatë dhe gjyqtare ku u regjistruan '''Xhaferri''' dhe '''Populli'''. Loja e parë mashtruese e Sudes, e quajtur '''Fitorja''' është pranuar si iniciativë personale e Xhaferrit. Sudja nuk kishte llogari bankare, prandaj me falimentimin e saj humbën edhe paratë e futura aty. E çuditshmja është se kur u arrestua Sudja u gjet duke ngrënë bukë me gjizë në një apartament të shkatërruar. Falimentimi i saj nxiti disa protesta në Tiranë, ku ishte edhe zona e saj e veprimit.
 
===VEFA===
'''VEFA Holding''' ishte firma kryesore piramidale. Ajo u krijua në vitin 1994 nga '''[[Vehbi Alimuça''']] dhe u shtri në gjithë vendin. VEFA investoi në fusha të ndryshme të ekonomisë si hotele, karburante, dyqane dhe fabrika. I njohur është atentati me bombë disa javë para zgjedhjeve të 26 majit 1996 tek supermarketi i VEFA-s në qendër të Tiranës. VEFA shihej shpeshherë si firma rentiere e PD. Ajo falimentoi në vitin 1998, kurse presidenti i saj ndodhet në burg.
 
===Gjallica===
Firma rentiere '''Gjallica''' u krijua nga 3 ish-efektivë të [[Sigurimi i Shtetit|Sigurimit të Shtetit]] me origjinë nga [[Kukësi]]. Presidente e kësaj firme ishte '''Shemsie Kadria'''. Gjallica e kishte qendrën e saj në Vlorë. Firma falimentoi më 5 shkurt 1997, duke nxitur protestat e dhunshme në Vlorë, që më pas u kthyen në rebelim kundër qeverisë.
 
===Demokracia Popullore-Xhaferri===
Kjo firmë u krijua në vitin 1995 dhe filloi të shtrinte veprimtarinë e saj në fshatrat e [[Lushnja|Lushnjes]], [[Fieri|Fierit]] dhe [[Berati|Beratit]]. Zyrtarisht ajo ishte nje "fondacion" por në fakt u bë një nga firmat më të ashpra piramidale të vendit. Drejtuesi i saj, '''Rrapush Xhaferri''' u arrestua më 22 janar 1997, gjë që nxiti demonstratat e dhunshme të 24-25 janarit në Lushnje.
 
===Populli===
Kjo firmë u krijua më 16 korrik 1996 dhe u shtri në të njëjtat zona si edhe "Xhaferri". Presidenti i saj ishte '''Bashkim Driza''' ish-agjent i Sigurimit të Shtetit. Ai bashkëpunoi thellësisht me partitë opozitare shqiptare duke financuar fushatat dhe gazetat e tyre. Gjatë trazirave të vitit '97, ai u largua me një helikopter amerikan.
 
==Lista e plotë e firmave piramidale shqiptare==