|
| zhanri = Poet, prozator, eseist
}}
'''Ismail Kadare''' (lindur më 1936) është një ndër shkrimtarët kryesorë bashkëkohorë,<ref>{{cite web |author=Henri Amouroux |url=httphttps://ssswww.ljxxxasmp.ejbtnq.cjgs.ru3.gsr.awhoer.netfr/fiches_academiciens/textacad/kadare/installation.pdf|title= Installation de M.Islmail Kadare - Associé étranger |publisher= Académie des Sciences morales et politiques|page=7 |date=28 October 1996 | access-date=18 Shkurt 2018}}</ref><ref>{{Cite web|url=httphttps://ssswww.ljxxxbritannica.cjcsjuboojdb.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/biography/Ismail-Kadare|title="Ismail Kadare" në Encyclopaedia Britannica|website=cjcsjuboojdbbritannica.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom}}</ref><ref>{{Cite web|url=httphttps://ssswww.ljxxxtheparisreview.gjuifqbsjtsfwjfx.ljpsh.ru3.gsr.awhoer.netorg/interviews/1105/ismail-kadare-the-art-of-fiction-no-153-ismail-kadare|title=Ismail Kadare, The Art of Fiction No. 153|date=1998|website=gjuifqbsjtsfwjfx.ljpsh.ru3.gsr.awhoertheparisreview.netorg|publisher=The Paris Review nr. 147, verë 1998|interviewer=Shusha Guppy}}</ref> ish-deputet<ref name=":1" /> dhe zv/kryetar i Frontit Demokratik.<ref name=":0" /> Ai shquhet kryesisht për prozë, por ka botuar edhe vëllime me poezi dhe ese. Nisi të shkruajë kur ishte ende i ri, fillimisht poezi, me të cilat u bë i njohur, e më pas edhe prozë. Deri më sot veprat e tij janë përkthyer në mbi dyzetepesë gjuhë të botës.
Në vitin 1996 Kadare u bë anëtar për jetë i Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike në Francë. Në vitin 1992 u vlerësua me Prix Mondial Cino Del Duca; më 2005 fitoi [[Man Booker International Prize]], më 2009 çmimin [[Prince of Asturias|Princi Asturias]] për Artet, kurse në vitin 2015 [[Çmimi Jeruzalem|Çmimin Jeruzalem]], e më 2016 presidenti francez ia ndau titullin “Komandant i Legjionit të Nderit”.<ref>{{cito uebin|title=Franca nderon “Komandant” Kadarenë|url=http://ljupqtop-diboofmchannel.cjuw.ru3.gsr.awhoer.nettv/lajme/artikull.php?id=327871&ref=ngj|website=ljupqtop-diboofmchannel.cjuw.ru3.gsr.awhoer.nettv|accessdate=30 maj 2016}}</ref><ref>{{cito uebin|title=Décret du 31 décembre 2015 portant élévation à la dignité de grand’croix et de grand officier|url=http://ljxxx.gjmfhjpoeipoofvs.cjgs.ru3.gsrwww.awhoerlegiondhonneur.netfr/sites/default/files/promotion/lh20160101_1.pdf|website=La grande chancellerie de la Légion d’honneur|publisher=JOURNAL OFFICIEL DE LA RÉPUBLIQUE FRANÇAISE|accessdate=30 Shtator 2017|language=frëngjisht|date=1 Janar 2016}}</ref>
Viteve të fundit, ai e ndan kohën e tij mes [[Franca|Francës]] dhe [[Shqipëria|Shqipërisë]]. Me pëlqimin e tij, duke filluar nga viti 2015, fondacioni Mapo filloi të ndajë çmimin "Kadare" për letërsi.
Kadare njihet si shkrimtar i cili në veprat e tij në mënyrë të qëllimshme u shmang nga [[Realizmi socialist|realizmi socialist]], dhe si i tillë veprat e tij u përkthyen dhe u lavdëruan nga kritikët dhe lexuesit anembanë botës. Ai krijoi një vepër me karakter universal por që rrënjët i ka thellë në tokën shqiptare.<ref>{{cito uebin|last1=Gappy|first1=Shusha|title=The Books Interview: Ismail Kadare - Enver's never-never land|url=http://ljxxx.ljjoefqfoefou.cjdp.cjvl.ru3www.gsrindependent.awhoerco.netuk/arts-entertainment/the-books-interview-ismail-kadare-envers-never-never-land-1073473.html|website=The Independent|accessdate=30 Shtator 2017|language=anglisht|date=27 Shkurt 1999}}</ref> Kadare konsiderohet nga disa si një nga shkrimtarët dhe intelektualët më të shquar evropianë të shekullit të 20-të, si dhe një zë universal kundër totalitarizmit.<ref name="Asturias">{{cite web |author=Fundacion Princessa de Asturias |url=http://www.fpa.es/en/pjdbshbsBqmjdbdjpoOpujdjb.cjep.ru3.gsr.awhoercargarAplicacionNoticia.netdo?identificador=163|title=Ismaíl Kadare, Prince of Asturias Award Laureate for Literature|publisher=Fundacion Princessa de Asturias|date=24 June 2009|accessdate=11 Korrik 2017}}</ref>
==Jeta==
Shkollën fillore dhe të mesme e mbaroi në Gjirokastër. Kur u vendos [[Republika Popullore e Shqipërisë|diktatura komuniste në Shqipëri]] ai ishte vetëm 8 vjeç.<ref>{{cite book |last=Kadare |first=Ismail |title=VEPRA: Vëllimi i njëzetë|publisher=Onufri|date=2009 |page=210 |chapter=Pesha e Kryqit |isbn=978-99943-42-99-0}}</ref> Në moshën 12 vjeçare arrestohet nga regjimi i sapovendosur komunist nën akuzën “falsifikues monedhash”, meqë gjatë lojës me shokun e tij kishin krijuar me plumb të shkrirë monedha 5-lekëshe dhe ua kishin treguar gjithkujt me hare. Policia i arrestoi gjatë orës së mësimit në shkollë, dy ditë përpara ditës së votimeve dhe Ismaili bëri dy ditë burg derisa ndërhyri avokati i Kadarenjve dhe e liruan për shkak të moshës së mitur. Si ndëshkim, në shkollë iu thye nota e sjelljes nga pesë në tre. Më vonë do t'i përshkruante këto ndodhi në novelën ''Koha e parasë.'' Sipas Kadaresë qe skenar i mirëkalkuluar, në mënyrë që të goditej gjenerali [[Tahir Kadare]].<ref>{{cito uebin|title=Biografia, Kadare u arrestua në moshën 12-vjeç për falsifikim monedhash|url=http://www.panorama.com.al/biografia-kadare-u-arrestua-ne-moshen-12-vjec-per-falsifikim-monedhash/|website=Panorama Online|accessdate=30 Shtator 2017|date=13 Tetor 2013}}</ref><ref>{{cite book|last1=Kulla|first1=Ndriçim|title=[[Ylli i Shkrimtarit (Ndriçim Kulla)|Ylli i Shkrimtarit]]|date=2013|publisher=Plejad|location=Tiranë|isbn=978-9928-4170-3-9}}</ref>
Në moshën 13 vjeçare zbuloi Makbethin, një ndër veprat e [[William Shakespeare|Shekspirit]] dhe kështu i lindi dashuria për letërsinë. Tregimin e parë, të titulluar "Në dheun e huaj" e shkroi në vitin [[1953]] në moshën 17 vjeçare,{{Cn}} moshë në të cilën shkroi dy poezi për [[Stalini|Stalinin]], gjë që sipas Malcolm, ndihmoi në botimin e librit të tij të parë në moshën 18 vjeçare,<ref name=":0">{{Cite web|url=http://ljxxxwww.pjozcppltnybooks.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/articles/1998/01/15/in-the-palace-of-nightmares-an-exchange/|title=‘In the Palace of Nightmares’: An Exchange|date=15 janar 1998|website=pjozcpplt.ljdpn.ru3.gsr.awhoernybooks.netcom|last=Malcolm|first=Noel}}</ref> një përmbledhje poetike e quajtur "Frymëzime djaloshare".
[[File:Главное здание Литературного института имени Горького.JPG|thumb|Instituti Gorki]]
=== Vitet e '60 ===
Gjatë qëndrimit në Moskë, në nëntor 1959, shkroi romanin e parë "[[Qyteti pa reklama]]", ndër sfidat e para ndaj [[Realizmi socialist|realizmit socialist]], gjë për të cilën ngeli pa botuar.<ref>{{Cite web|author=Ndue Ukaj|url=http://ljxxxwww.njhbafubfyqsfttgazetaexpress.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/arte/ismail-kadare-letersia-identiteti-dhe-historia-205610/?archive=1 |title=Ismail Kadare: Letërsia, identiteti dhe historia |work=Gazeta Ekspress |date=2016-05-27|accessdate=2017-09-15}}</ref> Pas kthimit nga [[Moska]] ia tregoi një miku të tij i cili e këshilloi që ta mbante të fshehur e të mos ia tregonte askujt. Në vitin 1961 botoi një vëllim me poezi me titull "Shekulli im" ndërsa më vonë e përpunoi një fragment nga romani "Qyteti pa reklama" ashtu që të dukej si novelë, i vuri titullin "[[Ditë kafenesh]]" dhe e botoi në revistën "Zëri i Rinisë". Vepra u ndalua menjëherë nga autoritetet dhe u kritikuan rëndë atë që kishin lejuar botimin e saj.
Në vitin 1962 e botoi tregimin ''[[Gjenerali i ushtrisë së vdekur]]'' të cilin më pas, i shtyrë nga miku i tij i ngushtë, e zgjeroi, e bëri roman dhe e botoi të plotë në vitin 1963.<ref>{{cito lajm|last1=Kuçuku|first1=Bashkim|title=Bashkim Kuçuku:Historia reale e Gjeneralit që erdhi në Shqipëri në ‘60|accessdate=15 September 2017|work=Gazeta Mapo|agency=Mapo|issue=655|date=13 Gusht 2012|url=httphttps://sssissuu.njjttvv.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/gazetamapo/docs/13gusht|page=10}}</ref><ref name="Kuçuku">{{cito uebin|last1=Kuçuku|first1=Bashkim|title=Historia reale e Gjeneralit qe erdhi ne Shqiperi ne ‘60|url=httphttps://ssswww.ljxxxshqiperia.jjtirjqfsjb.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/Historia-reale-e-Gjeneralit-qe-erdhi-ne-Shqiperi-ne-60.17670/|website=jjtirjqësjb.ljdpn.ru3.gsr.awhoershqipëria.netcom|accessdate=15 September 2017}}</ref>{{sfn|Morgan|2011|p=74}} Romani pasues, "[[Përbindëshi (Roman)|Përbindëshi]]" u botua në revistën ''Nëntori'' pasi Kadare arriti të bindte drejtorin e revistës se kjo ishte një vepër e paparë që bota komuniste e kishte pritur me vite. Menjëherë pas botimit, vepra u etiketua si dekadente dhe u ndalua. Si e tillë mbeti në harresë deri pas rënies së komunizmit.<ref>{{cite book|last1=Kadare|first1=Helena|title=Kohë e pamjaftueshme|publisher=Onufri|year=2011|page=144}}</ref>
Më 1966, [[Enver Hoxha]] filloi revolucionin kulturor shqiptar dhe si rrjedhojë artistët u dërguan nëpër qytete provinciale për të qenë "gju më gju me popullin". Kadare u dërgua në qytetin e [[Berat|Beratit]] ku qëndroi dy vjet si korrespodent i gazetës "Drita", e ku u njoh me punëtorët e kombinatit të tekstilit. Duke marrë parasysh që dy nga veprat e tij tashmë ishin të ndaluara kurse ''Gjenerali i ushtrisë së vdekur'' u prit frohtë dhe nuk mundi ta ribotonte, ai kuptoi se në këtë situatë nuk guxonte të bënte më gabime. Për t'ua mbyllur gojën kritikëve të shumtë që e sulmonin për shmangien nga "temat aktuale" dhe mostrajtimin në veprat e tij të temës së "ndërtimit të socializmit", Kadare vendosi ta shkruajë një roman me temë aktuale dhe që nuk binte ndesh me rregullat e realizmit socialist. Kështu shkroi romanin ''Lëkura e daulles'' i cili u botua në vitin 1967 në revistën "''Nëntori''", në kulmin e revolucionit kulturor. Kritika zyrtare e priti me entuziazëm dhe e cilësoi si një sukses në "riedukimin" e shkrimtarëve.<ref>{{cito uebin|title=“Kadare e përçmoi ‘Dasmën’, se u pëlqye nga kritika e kohës”|url=http://www.panorama.com.al/kadare-e-percmoi-dasmen-se-u-pelqye-nga-kritika-e-kohes/|website=Panorama Online|accessdate=15 shtator 2017}}</ref>
=== Botimi i "Gjeneralit" në Francë dhe suksesi ndërkombëtar ===
Në fillim të vitit 1970 shtëpia botuese franceze [[Albin Michel]] botoi në frëngjisht romanin [[Gjenerali i ushtrisë së vdekur]] përkthyer nga [[Jusuf Vrioni]].{{sfn|Morgan|2011|p=142}}<ref name="Kuçuku" /> Ai pati jehonë të jashtëzakonshme në [[Franca|Francë]] dhe brenda tri vjetësh u përkthye në gati 20 gjuhë.<ref name="Kuçuku" /> Pas romanit u zgjodh deputet gjer më 1982,<ref name=":1">{{Cite web|url=httphttps://sss.www.parlament.al/wp-content/uploads/2015/11/Ligjvenesit-Shqiptar-1920-2005.pdf|title=Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005|date=2005|website=parlament.al|last=Istrefi|first=Diana|publication-place=Tiranë|pages=15-16}}</ref> u detyrua të futej në [[Partia e Punës e Shqipërisë|Partinë e Punës të Shqipërisë]].<ref>« [http://ljxxx.ljvojwfstbmjt.cjgs.ru3.gsrwww.awhoeruniversalis.netfr/encyclopedie/ismail-kadare/1-un-ecrivain-national-sur-la-sellette/ Ismaïl Kadaré: un écrivain national sur la sellette] » nga Jean-Paul Champseix në sitin [http[:fr://sss.cjgs.jjxjljqfejb.ljpsh.ru3.gsr.awhoer.net/wiki/Encyclopædia_Universalis |Encyclopædia Universalis]], marrë më 20 shkurt 2018.</ref> Në këtë kohë Kadare shkroi e botoi romanet [[Kështjella]] (1970) dhe [[Kronikë në gur]] (1971), të cilat përkthehen e botohen në Francë njëra pas tjetrës.<ref name="Elshani">{{cite web|last1=Elshani|first1=Sadik|title=Jehona e veprës së Ismail Kadaresë|url=http://ljxxx.pjcpubtpu.ejjogp.ru3.gsrwww.awhoerbotasot.netinfo/opinione/509436/jehona-e-vepres-se-ismail-kadarese/|website=[[Bota Sot]]|accessdate=23 janar 2018|date=31 janar 2016|quote=Edhe per romanin "Keshtjella", Kadare gjithashtu e merr subjektin nga historia e popullit shqiptar, qendresen dhe lufterat e popullit shqiptar nen udheheqjen e heroit tone kombetar, Gjergj Kastriot Skenderbeut.[...] Romani "Keshtjella" eshte botuar ne Paris me 1972, me titull: "Daullet e shiut".[...] "Kronike ne gur" eshte botuar ne Paris me 1973.}}</ref> "Kështjella" bënte fjalë për rezistencën e shqiptarëve kundër osmanëve<ref name="Elshani" />, ndërsa romani autobiografik "''Kronikë në gur''" bënte fjalë për qytetin e Gjirokastrës dhe fëmijërinë e Kadaresë aty gjatë Luftës së Dytë Botërore, kur qyteti pushtohet me radhë nga italianët, grekët, gjermanët dhe partizanët.{{sfn|Morgan|2011|p=47}}
Në këtë kohë Kadare konsiderohej si shkrimtar i talentuar, por talenti i të cilit anonte kah dekadenca dhe subjektivizmi. Armiqtë e Kadaresë në organet e [[Drejtoria e Sigurimit te Shtetit|Sigurimit]] dhe garda e vjetër e [[Byroja politike e Partisë së Punës së Shqipërisë|Byrosë Politike]] e akuzonin atë vazhdimisht si "''agjent i Perëndimit''", që ishte njëra prej akuzave më të rrezikshme që mund të bëhej asokohe.<ref>{{cite book|last1=Morgan|first1=Peter|title=Kadare: Shkrimtari dhe diktatura 1957-1990|date=2011|publisher=Shtëpia Botuese "55"|location=Tiranë|isbn=978-9928-106-12-4|page=143|edition=1|chapter=3}}</ref>
[[Skeda:Dimri i madh.JPG|thumb|160px|left| Kopertina e botimit të dytë, të censuruar të "Dimrit të vetmisë së madhe"]] Në roman paraqiteshin edhe pasojat e ndarjes së Shqipërisë prej vendeve tjera komuniste, pesimizmi i njerëzve, shpresat e disa pjesëve të shoqërisë për rrëzimin e komunizmit etj. Romanin e titulloi "[[Dimri i vetmisë së madhe]]" dhe e çoi në shtyp në fillim të vitit 1973. Ai ishte i bindur se në të kishte paraqitur një tablo të zymtë të komunizmit dhe udhëheqësve komunistë, dhe që ishte ndryshe nga romanet e realizmit socialist, meqë ishte i zymtë, në të paraqiteshin fantazma ministrash të vrarë etj.
Kur u botua romani, ai u prit jashtëzakonisht keq. Disa ditë pas botimit, në shtyp shpërtheu një fushatë masive kundër Kadaresë, e cila zgjati muaj me radhë. Në të u përfshinë fshatarë, punëtorë, studentë, ushtarë, kritikë, studiues, zyrtarë të lartë; shkurt, i gjithë mekanizmi i propagandës komuniste. Kadare u akuzua për mungesë "pozitiviteti" dhe "patriotizmi socialist", për "shtrembërim të historisë së prishjes me Bashkimin Sovjetik", ironizim të "parimeve të socializmit", "futjen e teorive borgjeze të revolucionit seksual", dhe "përkrahje të fshehtë të liberalizmit".<ref>{{cito uebin|author=Gazeta Shqip|title=Disidenca te “Dimri i madh”|url=http://ejhbafubgazeta-tirjqshqip.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/lajme/2014/09/05/disidenca-te-dimri-i-madh/|website=Gazeta Shqip|accessdate=30 Shtator 2017|date=5 Shtator 2014}}</ref> Vetë ministri i brendshëm [[Kadri Hazbiu]] u deklarua lidhur me romanin: "''lexova dyzet faqe dhe pështyva dyzet herë''"<ref>{{cite book |author=Peter Morgan|title=Ismail Kadare: shkrimtari dhe diktatura, 1957-1990 |publisher=Shtëpia botuese 55|place=Tirana |date=2011 |ISBN=9789928106124|page=153}}</ref><ref>{{cito uebin|title=Kadri Hazbiu pështyu kur lexoi "Dimrin e vetmisë së madhe"|url=httphttps://sss.ljxxx.ljqsfttsfbefs.ljdpn.ru3.gsrwww.awhoerpressreader.netcom/albania/gazeta-shqiptare/20111109/282029029019765|website=Press reader|publisher=Gateza Shqiptare|accessdate=30 Shtator 2017|date=9 November 2011}}</ref>{{sfn|Helena|2011|p=316}} Enver Hoxha, i cili ishte personazh në libër qëndroi pasiv për muaj të tërë përderisa Kadare sulmohej nga të gjitha anët. Kur gjatë një vizite në Elbasan u pyet rastësisht se çfarë mendonte për romanin, ai u shpreh se ai kishte të meta por qëndrimi i partisë në Moskë ishte paraqitur në mënyrë korrekte. Ndalimin e mundshëm të romanit e hodhi poshtë nën arsyetimin se nëse ndalohej një roman antisovjetik, në Moskë këtë mund ta merrnin si shenjë se qarqet sovjetike në Shqipëri ishin ende të forta. Kaq mjaftoi që fushata të ndalej.
Kadare u detyrua ta rishikonte disa herë romanin sipas udhëzimeve nga lart. Pas disa përpunimeve ai u ribotua në vitin 1977 nën titullin e ndryshuar "Dimri i madh" dhe u përkthye edhe në frëngjisht.{{sfn|Morgan|2011|p=153-157}}
Në vitin 1975 Kadare hyri prapë në telashe me autoritetet kur çoi për botim një poemë me titullin "[[Në mesditë Byroja Politike u mblodh]]". U largua nga Tirana si formë dënimi, ku u kthye nga fundi i vitit duke vijuar të kishte pozitën e deputetit.<ref name=":0" />
Në vitin 1978 botoi romanet "''[[Muzgu i perëndive të stepës]]''", "''[[Ura me tri harqe]]''", "''[[Kamarja e turpit]]''" dhe "''[[Komisioni i festës]]''" në një vëllim të përbashkët.<ref>{{cito uebin|title=Ura me tri harqe: triptik me një interzexo|url=httphttps://sss.ljcqmbpl-qpmbsjt.njcjcmjpdpnnpot.ljdpn.ru3.gsrpolaris.awhoerbibliocommons.netcom/item/show/2150997075?active_tab=bib_info|website=Boston Public Library|accessdate=30 shtator 2017}}</ref> Me përjashtim të romanit të parë të përmbledhjes i cili ishte autobiografik, tre të tjerët ishin me tema historike.<ref>{{cito uebin|last1=Gibbs|first1=Jonathan|title=Soviet satire skilfully mixes the personal and the political|url=http://ljxxxwww.ljjoefqfoefouindependent.cjdpco.cjvl.ru3.gsr.awhoer.netuk/arts-entertainment/books/reviews/twilight-of-the-eastern-gods-by-ismail-kadare-trans-david-bellos-book-review-soviet-satire-skilfully-9707151.html|website=The Independent|accessdate=30 shtator 2017}}</ref><ref>{{cito uebin|title=The Three-arched Bridge|url=httphttps://sss.njcpplt.gjhpphmf.ljdpn.ru3.gsrbooks.awhoergoogle.netcom/books/about/The_Three_arched_Bridge.html?id=p5eAAAAAIAAJ|website=Google Books|accessdate=30 shtator 2017}}</ref><ref>{{cito uebin|last1=Gauss|first1=Karl-Markus|title=Rrëfimi i Kadaresë për rezistencën e Shqipërisë kundër shtypjes fetare|url=http://www.gazetadita.al/rrefimi-i-ismail-kadarese-per-rezistencen-e-shqiperise-kunder-shtypjes-fetare/|website=Gazeta Dita|accessdate=30 shtator 2017|date=6 korrik 2015}}</ref>
=== Vitet e 80-ta===
:— <small>Procesverbali i marrjes në pyetje të Llambi Ziçishtit, Tiranë, 24.09.1982 ''</small><ref name="Llambi">{{cito uebin|title=Procesverbali i marrjes në pyetje të Llambi Ziçishtit|url=http://www.gazetadita.al/deshmia-e-llambi-zicishtit-ismail-kadare-pjese-e-komplotit-te-mehmet-shehut-dhe-nje-leter-e-djalit-te-mehmetit/|accessdate=17 September 2017}}</ref>|align=right|width=35%}}
Në vitin 1980 botoi në një përmbledhje të përbashkët romanet ''[[Prilli i thyer]]'', ''[[Kush e solli Doruntinën]]'' së bashku me dy kapitujt e parë të romanit ''Pallati i ëndrrave'' maskuar si novelë. Një vit më vonë, me rastin e ribotimit të një libri të mëhershëm shfrytëzoi rastin dhe e futi në të verzionin e plotë të [[Pallati i ëndrrave|Pallatit të ëndrrave]], duke arritur kështu ta kapërcente censurën.<ref name="PallatiiËndrrave">{{cite book |last=Kuçuku |first=Bashkim |editor-last=Kadare |editor-first=Ismail |title=Pallati i ëndrrave|publisher=Onufri |date=1999 |pages=199–200 |chapter=Kryevepra e fshehur: odise kadareane |isbn=99927-30-31-5}}</ref> Vepra bënte fjalë për një shtet totalitar, që në shikim të parë dukej si [[Perandoria Osmane]], ku një institucion i quajtuar Tabir Saraj (Pallati i ëndrrave) monitoronte, mblidhte dhe analizonte ëndrrat e qytetarëve për të zbuluar në to shenja të konspiracioneve kundër shtetit. Shumë shpejt njerëzit filluan të vërenin se përshkrimet e kryeqytetit ku luheshin ngjarjet ishin identike me Tiranën, dhe atmosfera e terrorit, spastrimeve dhe burgosjeve ishte e ngjashme me Shqipërinë e Enver Hoxhës.<ref name="Joachim Röhm">{{cite web | author= Joachim Röhm|url=http://ljxxxwww.njkpbdijnjoachim-spfin.ejjogp.ru3.gsr.awhoerroehm.netinfo/palast_nachwort.pdf|title= NACHWORT ZUM PALAST DER TRÄUME |accessdate=13 Shtator 2017}}</ref>
Romani u dënua rreptësisht në një mbledhje të Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë dhe u ndalua. Kadare u përball me akuzuat se vepra kishte aluzione kundër regjimit komunist dhe që Pallati i Ëndrrave ishte në fakt ndërtesa e Komitetit Qendror të PPSH-së. Kadare i shpëtoi arrestimit për shkak të njohjes ndërkombëtare dhe ndërhyrjes së presidentit francez në mbrojtje të tij. <ref>{{cite web |url=http://www.panorama.com.al/rrefimi-ndryshe-i-sali-berishes-a-ka-qene-mjek-personal-i-kapos-pse-u-arrestua-fatos-nano344/ |title=Berisha e pranon për herë të parë: hapëm depot e armëve më '97, ja pse|date=23 mars 2017 |website=Panorama Online |access-date=September 13, 2017}}</ref>
Sidoqoftë, dokumente të vitit 1982 dëshmojnë se [[Sigurimi]] kishte përgatitur prova që e përfshinin Kadarenë në një përbetim kundër regjimit komunist dhe prisnin dritën e gjelbër për ta arrestuar.{{Cn}}
Në vitin 1985 vdiq Enver Hoxha. Po atë vit u ndalua romani "[[Nata me hënë]]" që bënte fjalë për përpjekjet e partisë komuniste dhe shoqërisë komuniste për të shkatërruar jetën e një vajze të pafajshme.<ref>{{cite web |url=http://ljxxxwww.njfmtjfelsie.cjef.ru3.gsr.awhoer.netde/pdf/reviews/R1994KadareClaire.pdf |title=Ismail Kadare: A moonlit night |last=Elsie |first=Robert |date=1994 |website=Robert Elsie |access-date=September 13, 2017}}</ref> Romanin tjetër "[[Vajza e Agamemnonit]]" ku në mënyrë të hapur shpreh mendimet kundër regjimit komunist, e shkroi atë vit dhe bashkë me disa vepra tjera anti-komuniste e nxori fshehtas jashtë shtetit nëpërmjet botuesit dhe mikut të tij francez [[Claude Durand]], me udhëzimin që të botohesin në rast se regjimi e eliminonte Kadarenë pas shpine.<ref>{{cite book |last=Durand |first=Claude |editor-last=Kadare |editor-first=Ismail |title=Agamemnon's Daughter: A Novella and Stories|publisher=Arcade Publishing |date=2006 |translator-last=Bellos |translator-first=David |pages=ix–xii |chapter=About Agamemnon's Daughter: Adapted from the Publisher's Preface to the French Edition |isbn=978-1-559-70788-6}}</ref>
Në vitin 1986 botoi romanin "[[Krushqit janë të ngrirë]]" që fliste për dhunën dhe terrorin që përdornin serbët kundër shqiptarëve në Kosovë. Romani ishte frymëzuar nga demonstratat e shqiptarëve të Kosovës më 1981 dhe kishte filluar ta shkruante po atë vit mirëpo autoritetet komuniste në Shqipëri nuk lejuan botimin e tij për disa vite për të mos zemëruar Jugosllavinë.<ref>http://ljxxxwww.pjblmmbqj.ljofu.ru3.gsr.awhoerakllapi.net/t2513-dialogu-i-ramiz-alise-me-foto-camin-kadare-i-pari-shkrimtar-qe-kritikoi-dritero-agollin</ref>
=== Arratisja nga Shqipëria dhe rënia e komunizmit ===
== Njohja dhe vlerësimi ndërkombëtar ==
Ismail Kadare është laureat i shumë çmimeve letrare kombëtare dhe ndërkombëtare. Në vitin [[1992]] u vlerësua me [[Prix Mondial Cino Del Duca]]. Në vitin [[2005]] fitoi çmimin "Man Booker International Prize" ku kishte qenë i nominuar bashkë me shkrimtarë tjerë të mëdhenj, duke përfshirë nobelistë si [[Günter Grass]], [[Garbiel Garcia Marquez]], [[Kenzaburo Oe]] etj. Kryetari i jurisë e arsyetoi vendimin për t'i dhënë çmimin Kadaresë me fjalët: "Ismail Kadare është një shkrimtar që hedh në hartë një kulturë të tërë: historinë e saj, dëshirën, folklorin, politikën, fatkeqsitë. Ai është një shkrimtar universal me traditë rrëfimi që shkon deri tek Homeri" Në vitin [[2009]] u nderua me çmimin spanjoll Princi Asturias për Artet - çmimi më i rëndësishëm letrar në vendet spanjolle, dhe një nga çmimet letrare më prestigjoze në botë. Në vitin [[2010]] Ismail Kadare nderohet në Itali me çmimin Lerici Pea.<ref>[http://ljxxxwww.jjcbmlboxfcbalkanweb.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/m/kryesore/itali-ismail-kadare-nderohet-me-cmimin-lerici-pea-10-47802.html Balkanweb: Kadare nderohet me çmimin Lerici Pea]</ref> “''Dhënia e cmimit Lerici Pea 2010 autorit Kadare'' - shkruhet në motivimin e çmimit - ''nënkupton rolin e poezisë dhe letërsisë si instrument lirie, duke u bërë mbështetje për të gjithë njerëzit e botës, të cilëve iu mohoen liritë themelore''”.
Në vitin [[1996]] Kadare u bë anëtar për jetë i Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike në Francë.
* [[Medalja e Artë e Lidhjes së Prizrenit]], [[Kosovë]]
* [[Prix mondial Cino Del Duca]], [[Francë]], [[1992]]
* Çmimi "Bokaçio" [[Itali]],[[1997]]<ref>http://ljxxxwww.jjqsfnjpmfuufsbsjpcpddbddjppremioletterarioboccaccio.cjju.ru3.gsr.awhoer.netit/la-storia-del-premio/vincitori/123-premio-internazionale.html</ref>
* [[Herder Prize]], [[Austria|Austri]], [[1998]]<ref>httphttps://ssswww.ljxxxenotes.gjfopuft.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/topics/ismail-kadare/in-depth</ref><ref>{{cite book|last1=Kryeziu|first1=Jorina|title=Narratori dhe narracioni në prozën e Ismail Kadaresë|date=maj 2015|publisher=Universiteti i Tiranës|location=Tiranë|page=230|url=http://www.doktoratura.unitir.edu.al/wp-content/uploads/2015/10/Doktoratura-Jorina-Kryeziu-Fakulteti-i-Histori-Filologjise-Departamenti-i-Letersise.pdf|accessdate=4 February 2018}}</ref>
* [[Ovid Prize]], [[Rumani]], [[2003]]
* [[Man Booker International Prize]], [[Britania e Madhe|Britani]], [[2005]]
* [[Princi i Asturias për Letërsinë]], [[Spanjë]], [[2009]]
* [[Çmimi "Lerici Pea"]], [[Itali]], [[2010]]
* [[Çmimi Jeruzalem]], [[Izrael]], [[2015]] <ref>{{cite news|newspaper=The Times of Israel|url=http://ljxxxwww.njujnftpgjtsbfmtimesofisrael.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/albanian-writer-to-receive-jerusalem-prize/|title=Albanian writer to receive Jerusalem Prize|author=Rebecca Wojno|date=January 15, 2015}}</ref>
* Commandeur de la [[Légion d’Honneur]] (C. LH), [[Francë]], [[2016]]
* [[Çmimi "Letërsia shqipe"]], [[Kosovë]], [[2017]]
== Lidhje të jashtme ==
* {{imdb emri|id=0434282|emri=Ismail Kadare}}
* [http://ljxxxwww.ljgvoebdjpoqsjodjqfefbtuvsjbtfundacionprincipedeasturias.ljpsh.ru3.gsr.awhoer.netorg/en/awards/2009/ Prince of Asturias Awards Letters 2009]
* [http://kirjasto.sci.fi/kadare.htm Biography], from 'Books and Writers', by Petri Liukkonen
* [http://ejofxtnews.ljccdbbc.cjdpco.cjvl.ru3.gsr.awhoer.netuk/1/hi/entertainment/arts/4604409.stm Winning the first Man Booker International Prize], as reported by the [[BBC]].
* [http://ljxxxwww.ajnbuijfvmathieu-cpvshpjtbourgois.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/photos-auteur.asp?Clef=208 Ismail Kadare]—Photos by Mathieu Bourgois.
* [http://ljxxxwww.njsgfsmrferl.ljpsh.ru3.gsr.awhoer.netorg/featuresarticle/2005/6/EA0110B5-D81C-45BE-8F4A-E38CAA8240B6.html Ismail Kadare, Novelist From The 'Balkan Fringe,' Receives Top Literary Award] - Kadare's interview to [[Radio Free Europe|RFE/RL]]
* [http://ejofxtnews.ljccdbbc.cjdpco.cjvl.ru3.gsr.awhoer.netuk/1/hi/entertainment/arts/4603741.stm Biography] at [[ljCcd.cjdp.cjvl.ru3.gsr.awhoer.net|ljccd.cjdp.cjvl.ru3.gsrbbc.awhoerco.netuk]].
* [httphttps://sss.archive.is/20121208201235/ljxxx.jjofxzpslfs.ljdpn.ru3.gsrwww.awhoernewyorker.netcom/fiction/content/?051226fi_fiction New Yorker article by Ismail Kadare]
* [http://ljxxxwww.cjejqmpnbujfdiplomatie.ejhpvwgouv.cjgs.ru3.gsr.awhoer.netfr/label_france/English/LETTRES/kadare/kadare.html Interview (09/1998)]
* [http://ljxxxwww.cjcsjuboojdbbritannica.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/EBchecked/topic/309436/Ismail-Kadare Encyclopedia Britannica]
* [http://ljxxxwww.ejcppltgbdupszbooksfactory.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/writers/kadare.htm Books of the World]
* [http://ljxxxwww.cjejqmpnbujfdiplomatie.ejhpvwgouv.cjgs.ru3.gsr.awhoer.netfr/en/france_159/label-france_2554/label-france-issues_2555/label-france-no.-33_3715/literature_4215/conversation-with-the-albanian-writer-ismail-kadare_6444.html France Diplomatie]
* [http://ljxxxwww.pjdpnqmfufcomplete-sfwjfxreview.ljdpn.ru3.gsr.awhoer.netcom/quarterly/vol6/issue2/bellos.htm The Englishing of Ismail Kadare]
{{Ismail Kadare}}
| 