Durrësi: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
1l2l3k (diskuto | kontribute) |
No edit summary |
||
Rreshti 23:
| PORTAL = PO
}}
'''Durrësi''' është qyteti i dytë më i madh në [[Shqipëria|Shqipëri]]. Qyteti ka mbi 200,000 banorë dhe njëkohësisht është qendra e prefekturës dhe [[Qarku i Durrësit|qarkut të Durrësit]]. Është një nga qytetet më të lashtë dhe më të rëndësishëm ekonomikë të Shqipërisë. Durrësi është i vendosur në bregdetin qëndror shqiptar, rreth 33 km (21 mi), në perëndim të kryeqytetit [[Tiranë]]. Ai ndodhet në një nga pikat më të ngushta të [[Deti Adriatik|Detit Adriatik]], përballë porteve italiane të [[Bari]]t (300 km/186 mi larg) dhe [[Brindisi]]t (200 km/124 mi larg). Qyteti i Durrësit është i populluar nga rreth 202.000 banorë (me të dhënat e vitit 2009). Në qytetin e Durrësit ndodhet universiteti më i ri publik në Shqipëri i quajtur [[Universiteti Aleksandër Moisiu|Aleksandër Moisiu]]. Durrësi mbahet mend edhe si '''kryeqyteti i shtetit shqiptar''' nga 7 marsi 1914 deri më 11 shkurt 1920. Durrësi u bë kryeqytet i Mbretërisë së Shqipërisë nga [[Princ Vidi]] kur ai zbarkoi më 7 mars 1914 e deri në vendimin e [[Kongresi i Lushnjës|Kongresit të Lushnjës]] të datës 11 shkurt 1920 për shpalljen e [[Tirana|Tiranës]] si kryqytetin e ri të shtetit shqiptar.
== Prejardhja e emrit ==
Dyrrahu,- Nipi i Epidamnit. E lindi Melisa, bija e Epidamnit, me hyun e detit. Në krahasim me gjyshin, Dyrrahu edhe lindjen e ka gjysëm të hyjnizuar. Këtu me rëndësi është e dhëna që jep [[Stefan Bizantini]] se më përpara me emrin Dyrrah është quajtur gadishulli ku u ndërtua fillimisht qyteti. Më pas, në një dorë të dytë ndërtimi, limani i poshtëm i qytetit u quajt Dyrrah. Me kalimin e kohës, mbas një bashkëjetese të emrave, emri Dyrrah u bë sundues (çka ka mundësi të jetë edhe refleks i një binomi të kultit të Epidamnit e të Dyrrahut njëkohësisht; më tej emri Dyrrah u bë përfundimtar. Theksojmë origjinën e kultit të Dyrrahut nga bota e mitologjisë detare, siç ka ndodhur me shumë legjenda të tjera ilire.
<ref>M.Zeqo, "Panteoni ilir", 1995</ref>
Epidamni
Në këtë rast kemi një hero vendas, jo një hyjni në kuptimin e vërtetë të fjalës. Krijimi i kultit të tij është në natyrën e krijimit të miteve të heronjve, të hyjnizimit të kultit të të parëve. I njëjti proces ka ndodhur në krijimin e shumë legjendave ilire. Kështu, Stefan Bizantini shënon legjendën e emërtimit të liburnëve sipas një heroi me emrin Liburn, legjendën e emërtimit të Ambrakisë sipas Ambrakut, të birit të Thesprotit të Laokonit (në një variant të dytë nga Ambrakia, vajza e Egjeut), të mbiquajtjes së krahinës së molosëve Afeidantes nga mbreti Afeidas, i Hellopisë nga Hellopi, i biri i Jonit (një legjendë tjetër shënon se Hellopia quhej dhe krahina rreth Dodonës molose e banorët e saj quheshin helloi dhe selloi), të qytetit të Efyras nga emri Efryrit, të birit të Amarakut të Thesprotit, të qytetit Lynkos të Epidamnit është tipologjik për këto lloj legjendash. Ky kult dokumentohet i fortë edhe në kohën kur qyteti quhej me emrin Dyrrah, sepse është zbuluar një monument i një personi me pushtet në këtë qytet në shekullin II të erës sonë, që quhej Syr Epidamni, në emrin e të cilit Leon Hezej me të drejtë sheh një jehonë të kultit të stërgjyshit legjendar ilir, të themeluesit të parë. Prokopi i Gazës në "Panagjerikun" kushtuar perandorit të Bizantit Aleks Durrsakut, me origjinë nga ky qytet, thotë shprehimisht se këtu "lindi heroi vendas, që i dha emrin qytetit". Pra, në shekullin V e VI është i gjallë kulti i Epidamnit. Bile deri në shekullin XI Ana Komnena e përmend jehonën e këtij emri me atribute mitologjike.
Line 36 ⟶ 37:
== Historia ==
{{Kryesor|Historia e Durrësit}}
Durrësi mund të krahasohet me qytetet më të mëdha të Mesdheut të lashtë dhe mesjetar. Qyteti Dyrrah u ndërtua nga [[Ilirët]] [[Taulantët|Taulantë]], dallëndyshasit në shekujt
== Gjeografia ==
Line 47 ⟶ 48:
Durrësi ndodhet rreth 35 km larg [[Tiranë]]s kryeqytetit të [[Shqipërisë]]. Është qendra e sistemit hekurudhor shqiptar.
Gjithashtu Durrësi është edhe porti më i rëndësishëm në vend dhe lidhet me Italinë me anë të trageteve të linjës Durrës
== Klima ==
| |||