Lidhja e Prizrenit: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
→‎Konteksti: ironike, Eqrem jep daten dhe faktin qe ishin shqiptare ortodokse, por emrat i ka Pangalos (qe ka datelindjen 1878) dhe Spiro Milon qe kushedi ku ishte atekohe. 2. en.wiki e ka "Georgios Stephanou", e pershtata Gogo ne perkim me trajten me popullore te Bregut
Rreshti 5:
Qëndrimet fillestare të Lidhjes, në krye të komitetit qendror të së cilës ishte [[Iljaz Pashë Dibra|Iljaz pashë Dibra]], u parashtruan në ''[[Kararnameja|Kararname]]''. Në këtë dokument prijësit shqiptarë theksonin synimin e tyre që të ruanin dhe mbanin integritetin e territoreve të Perandorisë Osmane në Ballkan në mbështetje të [[Porta e Lartë|Portës]]. Megjithatë qëndrimet dhe projekti i Lidhjes përvijoi ndryshe duke përshfaqur rrymat e brendshme.
== Konteksti ==
Lufta Ruso-Turke e viteve 1877-78 i dha goditje të rëndë fuqisë osmane në Ballkan, duke i lënë Perandorisë Osmane në zotërim vetëm vilajetet shqiptare dhe Ballkanin Lindor. Nga fundi i 1877 qëndresa u bë e vështirë; më 13 dhjetor 1877 Serbia i shpalli luftë Perandorisë Osmane, edhe Mali i Zi po ashtu. Të dy shtetet mbështeteshin nga Ushtria Ruse dhe i shtrinë sulmet e tyre në Shqipërinë Veriperëndimore dhe Verilindore.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com.au/books?id=wPOtzk-unJgC&printsec=frontcover&dq=The+crescent+and+the+eagle:+Ottoman+rule,+Islam+and+the+Albanians,+1874-1913+lexicon&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiT94zl8ebXAhWJT7wKHYRLADEQ6AEIJjAA#v=onepage&q&f=false|title=The Crescent and the Eagle: Ottoman Rule, Islam and the Albanians, 1874-1913|last=Gawrych|first=George|publisher=I.B.Tauris|year=2006|isbn=9781845112875|location=|pages=43-44|ref=harvnb}}</ref> Pas pushtimit të këtyre territoreve, ofiqarët osmanë shumica prej tyre të etnisë shqiptare, lironin territoret dhe/ose dëboheshin. Gjatë kësaj lufte, ushtria serbe [[Dëbimi i shqiptarëve 1877-1878|shpërnguli dhe dëboi shumicën e popullsisë muslimane]] në [[Sanxhaku i Nishit|sanxhakun e Nishit]] dhe rrethinat e [[Toplica (Serbi)|Toplicës]] drejt vilajetit të Kosovës duke rritur trazimet që parapërgatitën frymën e Lidhjes si kundërpërgjigje ndaj Krizës së Madhe Lindore.<ref name="Frantz460461">{{cite journal|last=Frantz|first=Eva Anne|year=2009|title=Violence and its Impact on Loyalty and Identity Formation in Late Ottoman Kosovo: Muslims and Christians in a Period of Reform and Transformation|url=http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13602000903411366|journal=Journal of Muslim Minority Affairs|volume=29|issue=4|pages=460–461|ref=harv}} "In consequence of the Russian-Ottoman war, a violent expulsion of nearly the entire Muslim, predominantly Albanian-speaking, population was carried out in the sanjak of Niš and Toplica during the winter of 1877–1878 by the Serbian troops. This was one major factor encouraging further violence, but also contributing greatly to the formation of the League of Prizren. The league was created in an opposing reaction to the Treaty of San Stefano and the Congress of Berlin and is generally regarded as the beginning of the Albanian national movement.</ref> Më 27 shkurt 1878 andartë grekë, të udhëhequr nga dy shqiptarë ortodoksë,<ref>{{Cite book|title=[[Lebenserinnerungen|Kujtime 1885-1925]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|authorlink=Eqrem bej Vlora|publisher=IDK|year=2003|origyear=1963|isbn=99927-780-6-7|location=Tiranë|pages=158|trans_title=Lebenserinnerungen|ref=harvnb|translator=[[Afrim Koçi]]}}</ref> Minoas Lappas dhe qepariotit major Gogo Stefani, zbarkuan në [[Saranda|Sarandë]] dhe shtinë në dorë Gjashtën dhe [[Lëkurësi|Lëkurësin]]. Më 4 mars ata u dëbuan dhe u shpërndanë nga njësitë e nisura prej Janinës.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=UV1oAAAAMAAJ&q=Epirus+4000&dq=Epirus+4000&lr=&as_brr=0&hl=|title=Epirus, 4000 years of Greek history and civilization|last=Sakellariou|first=M. V.|publisher=Ekdotike Athenon|year=1997|isbn=978-960-213-371-2|location=|pages=292|ref=Sakellariou}}</ref>[[Skeda:27vula4.jpg|thumb| [[Vula e Lidhjes s'Prizrenit|Vula e Lidhjes se Prizrenit]] |majtas]]Droja e shqiptarëve se mos territoret e tyre do të ndaheshin mes Malit të Zi, Serbisë, Bullgarisë dhe Greqisë i mbushi me zell për të bërë qëndresë.<ref>{{Harvnb|Gawrich|2006|page=38}}.</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.al/books?id=8QPWCgAAQBAJ&dq=The+Albanian+National+Awakening&lr=&source=gbs_navlinks_s|title=The Albanian National Awakening|last=Skëndi|first=Stavro|authorlink=Stavro Skëndi|publisher=Princeton University Press|year=2015|origyear=1967|isbn=9781400847761|location=|pages=33-34|ref=harvnb}}</ref> Në Traktatin e parë të pasluftës, në Shën Stefan, u nënshkrua dorëzimi i disa territoreve të Perandorisë Osmane, ndër to edhe territore të banuara nga shqiptarë.<ref>{{Harvnb|Skëndi|1967|pages=33-34}}.</ref> Perandoria Austro-Hungareze dhe Britania e Madhe e bllokuan marrëveshjen, duke qenë se do t'i jepte Rusisë pozicione kyçe në Ballkan, duke prishur kësodore peshoren e fuqive. Për ta zgjidhur këtë çështje, një konferencë paqeje u mbajt po atë vit në [[Berlini|Berlin]].<ref name=":1">{{Harvnb|Gawrich|2006|pages=44-45}}.</ref><ref>{{Harvnb|Skëndi|1967|pages=43-44}}.</ref>
 
Krejt situata çoi në organizimin e shqiptarëve me këshillimin e Stambollit<ref name=":0" /> në këshilla vendorë për të mbrojtur territoret e banuara nga shqiptarët.<ref>{{Harvnb|Gawrich|2006|page=40}}.</ref> Të nxitur nga rrethanat, në dhjetor të 1877 Abdyl Frashëri organizoi [[Komiteti i Stambollit|Komitetin e Stambollit]] - anëtarët bënë një mbledhje të përgjithshme majin e 1878.<ref name=":1" /><ref name=":3">{{Harvnb|Skëndi|1967|pages=36-38}}.</ref>