[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Detyra u kyre me sukses.
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
U kthye versioni 1861632 i bërë nga Punëtoria (diskutimet)
Etiketa: Undo
Rreshti 1:
Voskopoja u shkatërrua nga disa djegie të njëpasnjëshme: më 1769 fiset myslimane shqiptare të Dangëllisë e sulmuan si qendër ortodoksie si hakmarrje për sulmin e rusëve në Moré më 1768, me arsyen se karvanët e qytetit kishin tre vjet që nuk i kishin paguar taksën e ''këmborës'' për dervenagët (rojtarë qafash) e Dangëllisë.<ref name="Vlora56">{{cite book|title=Kontribute në historinë e sundimit turk në Shqipëri: një Skicë Historike v. II (gjerm. Beiträge zur Geschichte der Türkenherrschaft in Albanien: eine historische Skizze|author=Vlora|first=Eqrem bej|authorlink=Eqrem bej Vlora|last2=Von Godin|first2=Marie Amelie von Godin|publisher=Shtëpia Botuese "55"|year=2010|origyear=1956|isbn=978-99943-56-89-8|location=Tiranë|pages=63}}</ref> Kulmi arriti në 1788 kur trupat e [[Ali Pasha|Ali Pashës]] e rrafshuan përfundimisht. Një pjesë e tregtarëve voskopojarë u vendosën në [[Korça|Korçë]] e [[Berati|Berat]] ndërsa shumica u largua për në [[Thesalia|Thesali]], [[Austri]], [[Hungaria|Mbretërinë e Hungarisë]] si dhe në [[Transilvania|Transilvani]]. Këtu ata luajtën një rol kyç në ''Rilindjen Kombëtare Rumune''. Ndonëse [[Daniel Voskopojari]] rindërtoi një shkollë në [[1802]] qyteti nuk e mori më veten kurrë. Sikur të mos mjaftonte kjo Voskopoja u plaçkit edhe një herë nga banda e [[Sali Butka|Sali Butkës]] në [[1916]].
{{Kartela vendbanim
| = Voskopoja
| kryetari =
| partia_udhëheqëse =
 
| lartësia = 1160
| sipërfaqja =
| sipërfaqja_urbane =
| sipërfaqja_metropolitane =
| sipërfaqja_tokë =
| sipërfaqja_ujë =
| popullsia = 2218
| popullsia_data = 2001
| popullsia_urbane =
| popullsia_metropolitane =
| dendësia =
 
| prefiksi = 082
| targa = KO
| etnohoronimi = Voskopojarë
| themelimi = 1330
| zona_klimatike =
| zona_kohore =
| ora_verore =
| kodi_postar = 7029<ref>{{cite web|url=http://www.geopostcodes.com/index.php?pg=browse&grp=1&sort=1&niv=5&id=108221&l=0|title=CAP distretto di Coriza|accessdate=14-04-10}}</ref>
| aeroporti =
| aeroporti_largësia =
| www =
| www_përshkrimi =
| www_gjuha =
 
| harta_foto =
| harta_foto_përshkrimi =
| harta_gjerësia =
| harta_përshkrimi =
| gjer_g = 40
| gjer_m = 38
| gjer_s =
| gjer_dr = N
| gjat_g = 20
| gjat_m = 35
| gjat_s =
| gjat_dr = E
| harta2 =
| harta_gjerësia2 =
| harta_përshkrimi2 =
| gjerësia =
| gjatësia =
}}
'''Voskopoja''' është një komunë që ndodhet rreth 21 [[km]] larg nga qyteti i [[Korça|Korçës]] mbi një pllajë 1160 metra mbi nivelin e detit. Voskopoja ishte qëndër e zhvilluar kulturore e themeluar në vitin 1330 e përbërë nga [[shqiptarë]], [[arumunët|arumunë]] e [[grekë]]. Në Voskopojë u vendos shtypshkronja e dytë në [[Perandoria Osmane|Perandorinë Osmane]] (pas asaj në [[Konstandinopoja|Konstandinopojë]]), u themelua [[Akademia e Re]], një jetimore (e para në botën post-Bizantine), një spital si dhe 24-30 kisha unikale. Anastas Kavaljoti ishte ai qe mendohet se përgatiti alfabetin e parë shqip, madje shkroi dhe disa traktate por që janë zhdukur.
 
Voskopoja u shkatërrua nga disa djegie të njëpasnjëshme: më 1769 fiset myslimane shqiptare të Dangëllisë e sulmuan si qendër ortodoksie si hakmarrje për sulmin e rusëve në Moré më 1768, me arsyen se karvanët e qytetit kishin tre vjet që nuk i kishin paguar taksën e ''këmborës'' për dervenagët (rojtarë qafash) e Dangëllisë.<ref name="Vlora56">{{cite book|title=Kontribute në historinë e sundimit turk në Shqipëri: një Skicë Historike v. II (gjerm. Beiträge zur Geschichte der Türkenherrschaft in Albanien: eine historische Skizze|author=Vlora|first=Eqrem bej|authorlink=Eqrem bej Vlora|last2=Von Godin|first2=Marie Amelie von Godin|publisher=Shtëpia Botuese "55"|year=2010|origyear=1956|isbn=978-99943-56-89-8|location=Tiranë|pages=63}}</ref> Kulmi arriti në 1788 kur trupat e [[Ali Pasha|Ali Pashës]] e rrafshuan përfundimisht. Një pjesë e tregtarëve voskopojarë u vendosën në [[Korça|Korçë]] e [[Berati|Berat]] ndërsa shumica u largua për në [[Thesalia|Thesali]], [[Austri]], [[Hungaria|Mbretërinë e Hungarisë]] si dhe në [[Transilvania|Transilvani]]. Këtu ata luajtën një rol kyç në ''Rilindjen Kombëtare Rumune''. Ndonëse [[Daniel Voskopojari]] rindërtoi një shkollë në [[1802]] qyteti nuk e mori më veten kurrë. Sikur të mos mjaftonte kjo Voskopoja u plaçkit edhe një herë nga banda e [[Sali Butka|Sali Butkës]] në [[1916]].
 
== Emërtimi ==
Line 77 ⟶ 26:
 
== Voskopoja, Djep i Rilindjes Kombëtare ==
[[Figura:Voscopole.gif|180px|right|thumb|Dictionary of four Balkan languages (Greek, [[Albanian]], Aromanian and Bulgarian) created from [[Daniel Mоscopolites]], an [[Aromanian]] from [[Moscopole]], probably in 1770 and published in 1794? in [[Greek language]].<ref>Multiculturalism, alteritate, istoricitate «Multiculturalism, Historicity and “The image of the Other”» by Alexandru Niculescu, Literary Romania (România literară), issue: 32 / 2002, pages: 22,23,</ref><ref>Angeliki Konstantakopoulou, Η ελληνική γλώσσα στα Βαλκάνια 1750-1850. Το τετράγλωσσο λεξικό του Δανιήλ Μοσχοπολίτη [The Greek language in the Balkans 1750-1850. The dictionary in four languages of Daniel Moschopolite]. Ioannina 1988, 11.</ref><ref>Peyfuss, Max Demeter: Die Druckerei von Moschopolis, 1731-1769. Buchdruck und Heiligenverehrung im Erzbistum Achrida. Wien - Köln 1989. (= Wiener Archiv f. Geschichte des Slawentums u. Osteuropas. 13), ISBN 3-205-98571-0.</ref><ref>Kahl, Thede: Wurde in Moschopolis auch Bulgarisch gesprochen? In: Probleme de filologie slavă XV, Editura Universităţii de Vest, Timişoara 2007, S. 484-494, ISSN 1453-763X.</ref>]]
 
Aleks Buda shprehet<ref>''Shkrime Historike,'' Tiranë, 1986, Vëll. I, fq. 368</ref> “unë nuk ngurroj ta quaj këtë epokë dhe këtë lëvizje që na jep Voskopoja në fund të shek. XVIII Iluminizëm i hershëm dhe një stad që nuk do të thotë ende rilindje kombëtare, qoftë edhe vetëm në fillimet e saj, por që e përgatit atë me siguri” (Fenomeni Voskopojë, Aurel Plasari,shtëpia botuese Phoenix dhe Shtëpia e Librit, f. 50)
 
[[Figura:Voscopole.gif|180px|rightleft|thumb|Dictionary of four Balkan languages (Greek, [[Albanian]], Aromanian and Bulgarian) created from [[Daniel Mоscopolites]], an [[Aromanian]] from [[Moscopole]], probably in 1770 and published in 1794? in [[Greek language]].<ref>Multiculturalism, alteritate, istoricitate «Multiculturalism, Historicity and “The image of the Other”» by Alexandru Niculescu, Literary Romania (România literară), issue: 32 / 2002, pages: 22,23,</ref><ref>Angeliki Konstantakopoulou, Η ελληνική γλώσσα στα Βαλκάνια 1750-1850. Το τετράγλωσσο λεξικό του Δανιήλ Μοσχοπολίτη [The Greek language in the Balkans 1750-1850. The dictionary in four languages of Daniel Moschopolite]. Ioannina 1988, 11.</ref><ref>Peyfuss, Max Demeter: Die Druckerei von Moschopolis, 1731-1769. Buchdruck und Heiligenverehrung im Erzbistum Achrida. Wien - Köln 1989. (= Wiener Archiv f. Geschichte des Slawentums u. Osteuropas. 13), ISBN 3-205-98571-0.</ref><ref>Kahl, Thede: Wurde in Moschopolis auch Bulgarisch gesprochen? In: Probleme de filologie slavă XV, Editura Universităţii de Vest, Timişoara 2007, S. 484-494, ISSN 1453-763X.</ref>]]
 
Sipas Robert Elsie “[[Akademia e Re]] ose Hellênikon Frontistêrion ishte një qendër e dijes e themeluar më 1744, e ngjashme me akademitë që dihet se kanë qenë në Bukuresht, Jash, Konstantinopojë, [[Mecovë]], [[Janinë]], në Malin Atos dhe Patmos”.