[Redaktim i kontrolluar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
(komenti u largua)
Etiketa: Undo
Rreshti 14:
}}
 
'''Ndre Zadeja''' ([[Shkodër]], [[3 nëntor]] [[1891]] - [[25 mars]] [[1945]]) ka qenë prift katolik, shenjtor, shkrimtar dhe dramaturg shqiptar. Hapja e procesit dioqezan për [[lumnimi|lumnimin]] e tij, u shpall më 10 nëntor të viti 2002, nga prefekti i asokohshëm i Kongregatës për Ungjillëzimin e Popujve, kardinali Kreshencio Sepe, gjatë kremtimit të Eukaristisë, në katedralen e Shkodrës. Lumnimi dhe pranimi si shenjtor ndodhi më 5 nëntor 2016, në sheshin para [[Katedralja e Shën Shtjefnit|katedrales së Shën Shtjefnit]] në Shkodër.<ref name="Flocchini">{{cito lajm|last1=Flocchini|first1=Emilia|title=Beati Martiri Albanesi (Vincenzo Prennushi e 37 compagni)|url=http://www.santiebeati.it/dettaglio/96474|accessdate=6 October 2017|agency=Santiebeati}}</ref>
 
== BiografiaJeta ==
U lind në Shkodër, i biri i Gjonit dhe Luçie Fishtës më 3 nëntor 1891. Tri klasët e para të fillores i kreu në një shkollë italiane. Nga klasa e katërt e më tej, studioi në Kolegjën Saveriane, drejtuar nga jezuitët. Studimet e larta i kreu në Insbruk të Austrisë më 1916, ku bashkë me [[Aleksandër Sirdani|Sirdanin]] e Gazullin, si shumë meshtarë të tjerë u dhanë shumë mbas gjuhësisë. Po në këtë vit u shugurua prift. U kthye menjëherë në atdhe e pikërisht në vendlindje. Çoi meshën e parë në kishën e Zojës në Shkodër më 26 prill 1916.
Nisi shërbimin si sekretar i Imzot Serreqit dhe si zëvendës-famullitar, deri në vitin 1922. Në këtë vit u emërua famullitar i Malit të Jushit, prej nga vijoi shërbimin meshtarak në [[Bogë]], për të kaluar më pas në Shkrel e Sheldî. U arrestua në sa shërbente në këtë fshat më 4 shkurt 1945. U pushkatua pa gjyq më 25 mars 1945 njëherësh me disa seminaristë e laikë katolikë, me akuzën se kishte fshehur bashkëvëllaun, një nga figurat më të ndritura të Shkollës letrare të jezuitëve, Dom [[Lazër Shantoja|Lazër Shantojën]], edhe ai në fazën dioqezane të lumnimit.
Qe martiri i parë i Kishës katolike në Shqipëri.
Më 25 mars 1945 Shkodra e tmerruar asistonte pushkatimin e parë të një kleriku katolik, të cilin e kishte njohur e dashur me gjithë shpirt për shërbimin e tij meshtarak, për atdhetarinë e tij e për talentin e shquar që gjeti shprehjen e vet në melodramat e para të letërsisë shqipe "''Ora e Shqypnisë''", "''Hijet e zeza''"; "''Rrethimi i Shkodrës''", "''Rozafa''" etj, të cilat u vunë në skenën e teatrit të jezuitëve në Shkodër e më vonë edhe në teatrin e Tiranës e vijuan të lexoheshin, edhe kur nuk mund të viheshin më në skenë, sepse të ndaluara nga regjimi komunist. Tragjedia e Poetit të Ambëlsisë, kishte fillue ndoshta qysh me 16 gusht 1944 gjatë meshës në Kishën e Shirokës, ditën e Shën Rrokut, kur iu drejtua besimtarëve:<ref>{{Cite web|url=http://www.zemrashqiptare.net/news/id_2779/In-memoriam-Bylbyli-i-Shkodres-%E2%80%93-Dom-Ndre-Zadeja.html|title=Bylbyli i Shkodres – Dom Ndre Zadeja|website=zemrashqiptare.net|last=[[Pjetër Pepa]]|publisher=albanovaonline.com|date=31 mars 2008}}</ref>
 
U lind në Shkodër, i biri i Gjonit dhe Luçie Fishtës më 3 nëntor 1891. Tri klasët e para të fillores i kreu në një shkollë italiane. Nga klasa e katërt e më tej, studioi pranë KolegjënKolegjës Saveriane, drejtuar nga jezuitët. Studimet e larta i kreu në Insbruk të Austrisë më 1916, ku bashkë me [[Aleksandër Sirdani|Sirdanin]] e [[Gjon Gazulli (Dom)|Gazullin]], si shumë meshtarë të tjerë u dhanë shumë mbas gjuhësisë. Po në këtë vit u shugurua prift. U kthye menjëherë në atdhe e pikërisht në vendlindje. ÇoiPati meshënfatin ta çonte Meshën e parë në kishën e Zojës bri Shkodërkështjellës Rozafa, ku nderohej e nderohet edhe sot, Zoja e Këshillit të Mirë, Pajtore e shqiptarëve. Ishte një ditë e bukur pranvere, 26 prill 1916.
NisiFalë aftësive e kulturës së tij të gjërë, nisi shërbimin si sekretar i Imzot Serreqit dhe si zëvendës-famullitar, deri në vitin 1922. Në këtë vit u emërua famullitar i Malit të Jushit, prej nga vijoi shërbimin meshtarak në [[Bogë]], për të kaluar më pas në Shkrel e Sheldî. U arrestua në sa shërbente në këtë fshat më 4 shkurt 1945. U pushkatua pa gjyq më 25 mars 1945 njëherësh me disa seminaristë e laikë katolikë, me akuzën se kishte fshehur bashkëvëllaun, një nga figurat më të ndritura të Shkollës letrare të jezuitëve, Dom [[Lazër Shantoja|Lazër Shantojën]], edhe ai në fazën dioqezane të lumnimit.
Qe martiri i parë i furisë komuniste mbi Kishën katolike në Shqipëri; urojmë të jetë ndër të parët të Lum, që do të ngjiten në nderimet e elterit.
Më 25 mars 1945 Shkodra e tmerruar asistonte pushkatimin e parë të një kleriku katolik, të cilin e kishte njohur e dashur me gjithë shpirt për shërbimin e tij meshtarak, për atdhetarinë e tij e për talentin e shquar që gjeti shprehjen e vet në melodramat e para të letërsisë shqipe "''Ora e Shqypnisë''", "''Hijet e zeza''"; "''Rrethimi i Shkodrës''", "''Rozafa''" etj, të cilat u vunë në skenën e teatrit të jezuitëve në Shkodër e më vonë edhe në teatrin e Tiranës e vijuan të lexoheshin, edhe kur nuk mund të viheshin më në skenë, sepse të ndaluara nga regjimi komunist. Tragjedia e Poetit të Ambëlsisë, kishte fillue ndoshta qysh me 16 gusht 1944 gjatë meshës në Kishën e Shirokës, ditën e Shën Rrokut, kur iu drejtuadrejtue besimtarëve:<ref>{{Cite web|url=http://www.zemrashqiptare.net/news/id_2779/In-memoriam-Bylbyli-i-Shkodres-%E2%80%93-Dom-Ndre-Zadeja.html|title=Bylbyli i Shkodres – Dom Ndre Zadeja|website=zemrashqiptare.net|last=[[Pjetër Pepa]]|publisher=albanovaonline.com|date=31 mars 2008}}</ref>
:“''Dy fjalë i kam sot me ju, sidomos me ju, o të rij. Një re e zezë me një ideologji të kuqe po vjen mbi kokat tueja. Ajo ka ndërmend të shprazet mbi ju, por atëherë s'keni për të pasë shka me i ba, veç me bajtë e me i sprovue të këqijat, se përveç të zezave të tjera që ka, ajo mohon edhe Zotin''."
 
Në rrugët e rrugicat e shtrembëra të Shkodrës, njëkohësiht me breshërinë e mitrolozave të diktaturës, që këputnin një nga lulet më të bukura të letrave tona, për ta lënë vetëm në kërcej të thatë traditën katolike, u ndje zëri i lebetitur: "''Kanë grí Dom Ndrenë''!".
 
== Vepra ==
Line 41 ⟶ 44:
== Burimet ==
{{ref}}
 
==Lidhje të jashtme==
* [http://albanovaonline.unishk-history.com/index.php?option=com_content&task=view&id=864 Dom Ndre Zadeja, "Kumbona e Sheldîs"]
* [http://albanovaonline.info/index.php?option=com_content&task=view&id=782 Dom Ndre Zadeja, "At Fulv Cordignanos"]
* [http://albanovaonline.unishk-history.com/index.php?option=com_content&task=view&id=863&Itemid=58 Daniel Gazulli, "Kanë grì Dom Ndrenë!"]
* [http://albanovaonline.info/index.php?option=com_content&task=view&id=534&Itemid=58 Pjeter Pepa, "Bylbyli i Shkodrës, Dom Ndre Zadeja"]
 
{{DEFAULTSORT:Zadeja, Ndre}}