'''Tarikati''' (nga [[Gjuha arabe|arabishtja]] طريقة ''ṭarīqah'' përmes [[Turqishtja|turqishtes]] ''tarikat'' , "rrugë, mënyrë, gjendje") mund të jetë një urdhër, sekt oseështë shkollë e [[Sufizmi|sufizmit]] , ose më saktë është një rrugëkoncept epër themeluarmësimet memistike qëllimdhe praktikat shpirtërore të zhvillimitnjë urdhëri të aftësiveatillë kuptimoreme mëtimin për të hakikatitkërkuar [[Hakikati|hakikatin]] ("të vërtetësvërtetën e përfundme"). ▼{{Për përmirësim}}
Një tarikat ka një prijës, të quajtur ''murshid'' ose ''pir'' që luan rolin e një drejtuesi a udhërrëfyesi shpirtëror. Anëtarët apo ndjekësit e një tarikati njihen si ''muridë'', që do të thotë ''ashikë'', ''të dhënë pas'', ''të dëshiruar'', me fjalë të tjera "dëshirimi i njohjes së Zotit dhe dashurimit të Zotit" (quajtur edhe ''fakirë'').
▲'''Tarikati''' (nga [[Gjuha arabe|arabishtja]] طريقة ''ṭarīqah'' përmes [[Turqishtja|turqishtes]] ''tarikat'', "rrugë, mënyrë, gjendje") mund të jetë një urdhër, sekt ose shkollë e [[Sufizmi|sufizmit]] ose një rrugë e themeluar me qëllim të zhvillimit të aftësive kuptimore të hakikatit ("të vërtetës").
Fjala ''tarikat'' bashkëndan të njëjtin kuptim me ''Sheriatin'' (''udhë'', më saktë ''udhë e rrahur'', ''shtegu për tek pusi''). Kuptimësia metaforike e "shtegut" të tarikatit mëton për rrugëtimin e mëtejmë që ndërmerr mistiku, që vijon nga ''shtegu i rrahur'' ekzoterik i Sheriatit për tek hakikati ezoterik. Dera e katërt pas ''sheriatit, tarikatit'' dhe ''hakikatit'' quhet ''marifa/marifeti''. Kjo është "qendra e pashikueshme" e hakikatit, synimi i mistikut, përkuese me ''unio mystica'' të misticizmit perëndimor.
Ne boten islame tarikatet dominojn qe nga shek XII.Tarikati ne aspektin gjuhesor d.t.th.rruge , metode, gjendje dhe situate; ndersa si term sufik ka kuptimin e rruges se themeluar me qellim te zhvillimit te aftesive kuptimore te njerzeve.Tarikati ne fillim eshte perdorur si term i cili ka shprehur rrugen e largimit prej dynjase per te fituar ahiretin ose rruge per edukimin e epshit dhe kontollimin e forcave epshore dhe te karakterit njerzor.
== Historia ==
Te gjitha tarikatet si: Halveti, Kadri, Rrifai, Saadi, Bedevi, Mevlevi, Bektashi etj… jane rruge te besimit islam qe afirmohen ne kohen e Hz. Muhamedid (a.s) dhe pasohet tek Imam Aliu (K.v) I cili mbetet burim i gjithe Tarikateve qe per nder te tij quhen me emrin e larte Tarikatet-Al-ijje.
=== Në Shqipëri ===
Te gjitha tarikatet rrjedhin nga i vetmi burim: prej Imam Aliut (K.v). pjestar i familjes se
Sipas [[Eqrem bej Vlora|Eqrem bej Vlorës]], islamizimi i Shqipërisë është vepër e tarikateve të ndryshme të dervishëve shtegtarë që janë shfaqur në [[Gadishulli Ballkanik|Ballkan]] përpara se të dukeshin trupat osmane dhe, falë forcës së tyre bindëse, patën shumë ithtarë të cilët u treguan shumë të dobishëm për pushtuesin turk, kur ai erdhi në këto anë. Autoritetet osmane kanë pak ose aspak dorë në këtë proces nistor. Si shembuj Vlora sjell Kalkandelët në [[Tetova|Tetovë]] dhe Teqenë e Sheh Hashimit në [[Janina|Janinë]].<ref name=":1">{{Cite book|title=[[Lebenserinnerungen|Kujtime 1885-1925]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|authorlink=Eqrem bej Vlora|publisher=IDK|year=2003|isbn=99927-780-6-7|location=Tiranë|pages=201|trans_title=Lebenserinnerungen|translator=[[Afrim Koçi]]}}</ref>
== Referencat ==
Hz. Muhammedit (a.s), dhe bashke luftetar per perhapjen e Islamit ne bote.
<references />
Hz. Muhammed (a.s) me kompletimin e sheriatit (bazes se Islamit) me Kur’anin dhe rregullat per ibadet (adhurim) ndaj Allahut xh.sh qe perbejne formen e jashtme te islamit, dhahiri.
Rregulla te cilat cdo musliman pa perjashtim duhet ti respektoje dhe zbatoje
Te cilat u plotesuan me tarikatin i cili eshte pjesa e brendshme e Islamit. (namazin batin).
Hz Muhammed (a.s) ka thene:
Sheriati eshte fjala ime (porosia ime)
Tarikati eshte vepra ime.
Hakikati eshte gjendja ime.
Marifeti eshte njohuria ime.
Anen e brendshme ku hyjne tarikatet, pra hakikatin, ai e la te hapur per ta vazhduar
Imam Aliu (K.V)
Keshtu u hapen te gjith tarikatet kohe pas kohe nga Piranet (udheheqesit shpirteror) te cdo tarikati. Duke plotesuar keshtu ibadetin (adhurimin) shpirtror deri ne flijim per Allahun xh.sh dhe Ehli-Bejtin Mustafa (s.w.a.s).
Hz. Muhammed (a.s) . ka thene “Ene medinetul ilmi, Aliju babuha”. Une jam qyteti i diturise Aliu eshte dera e tij.
Ata te dy njiheshin qe ne Ezel. “Ene ve Alijen min nuri vahidin”. Une dhe Aliu jemi prej nje drite.
I derguari i Allahut para se te largohej tha: O ju njerez po ju le dy amenete Librin e Allahut dhe Ehli-Bejtin.
Ehli-Bejti eshte familja me e afert e Allahut xh. xh., e cila perbehet nga Hz. Muhammedi (a.s).,
Hz. Aliu k.v., Hz. Fatimeh e bija dhe e shoqja e Hz Aliut, Imam Hasani dhe Imam Huseini dy niprit e tij. Ali Aba do ish emri i kesaj familje.
Per Ehli-Bejtin flitet ne shume sure te Kur’anit famelarte
“Kul: la esselukum alejhi exhren illelmuvedete fil kurba”. (Sure Essura ajeti 23 )
Thuaj : Nuk kerkoj prej jush shperblim per thirrjen time vetem respektin dhe dashurine per Ehli-Bejtin.
“Inema juridullahu lijudh-hibe ankumul rixhse ehlelbejti ve jutahirekum tathire” Allahu ka per qellim qe nga ju, o familje e Profetit tju largoje ndytesite dhe tju pastroje si vete pastertia. (Suretu Ahzab ajeti 33)
Ajeti 61 Mubahele (Suretul Ali Imran) .
Ajeti 56 Salavat (Suretul Ahzabe).
Pra ne kete familje qe eshte me e afert tek Allahu te gjithe duhet te kthejme syte, duke i mbajtur te pa ndashme sheriat-tarikat.
Ishte kjo, dashuri e madhe ndaj Zotit dhe kesaj familje e cila u shendrua ne frymezim per shume e shume lider shpirterore, misionare te perulur, perhapes te palodhur te islamit ne cdo vend, per sakrificat dhe dijet e te cileve flitet dhe ne kuran.
Filozofe mistik te Islamit si: Shejh Myhedin Arabiu, Shejh Tebreziu, Shejh Sinaniu, Shejh Sadiu, Gazaliu dhe me rradhe Xhelaludin Rumiu, Ibni Sinaja dhe shum te tjere.
Biada Ridvan u quajt vendi ku rreth 1400 besnike te islamit lidhen besen e shenjte dhe kryen betimin para Zotit dhe Profetit, se: Do te pastrojne zemren, duke crrenjosur nga vetja cdo te keqe dhe lakmi, premtuan te jene njerez te mire te drejte dhe me bindje te plote ndaj Zotit. Dhe keshtu linden muhibet e pare (te dashurit e Ehli-Bejtit).
Pas urdherit te Allahut “Ineledhine jubaiuneke inema jubaiune-llahe jedullahi fevka ejdihim” Ata qe te japin besen ty, i kane dhene besen Zotit , dora e Zotit eshte mbi duart e tyre. Pra ishte ky urdheri qe i parapriu kesaj ngjarje.
Dhe Profeti yne HZ. Muhammed (a.s). me doren e tij i vendosi ne koke Hz Aliut Taxhin Lam Elif me tekbir.
“Allah dhahir ve huve batin ve huve ala kuli shein kadir”
Allahu eshte i dukshem , dhe ai eshte i fshehte, dhe ai eshte i plotfuqishem.
Dhe keshtu myrshidat e medhenj, vdisnin duke qene akoma ne jete.
“Meutu kable ente meutu” vdis para se me vdek.
Per tju afruar sa me shume Zotit, privonin veten e tyre nga kenaqesite e kesaj bote.
“Men arefe nefsehu fekad arefe rab-behu” Ai qe njeh veten e tij njeh zotin e tij.
Piri(udheheqesi shpirteror) i piraneve eshte Hasan Basri i cili eshte veshur nga vete Imam Aliu.
Ai eshte dhe zanafilla e Tarikateve dhe kjo rrjedhe u quajt Alevi. Dhe keshtu pasuan tarikatet si Halveti, Kadri, Rrifai, Saadi, Bedevi, Mevlevi, Bektashi etj...Te gjithe vellezer mes tyre. Razija e tyre qofte mbi ne. Amin.
Ndryshe nga tarikatet e tjera tarikati Halveti e ka marre emrin nga sherbimi dhe jo nga udheheqesi shpirteror. Ate sherbim qe e kane kaluar dhe Profetet me rradhe si:Hz. Musai (a.s) ne malin Turisina,
Hz. Nuhi(a.s) ne varken e tij, Hz. Isa (a.s) ne pyll, Hz. Muhammed (a.s) ne shpellen e malit Hira,
Aty I ka ardh dhe Profetesia (rivelata hyjnore) me ajetet e para “Ikre bi ismi rabike ledhi halek”
Lexo ne emrin e Zotit tend i cili eshte Krijues.
[[Kategoria:Islam]]
| 