Ali pashë Gucia: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
diskutoje vete me ç'nuk je dakord perderisa une e referencova
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
→‎Biografia: meqe s'kane data
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
Rreshti 27:
 
==Biografia==
Lindi më 1828 në [[Gucia|Guci]]. Ishte i biri i Hysejn<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?ei=RHU2TuuxG8iO8gPx17WgDg&ct=result&id=cLIWAQAAMAAJ&dq=Nokshiq+%2B+Albanischen+Liga&q=Nokshiq%29+vom+4.+Dezember+1879+endete+mit+einem+Sieg+der+Albanischen+Liga+%3B+die+Montenegriner+mu%C3%9Ften+sich+zur%C3%BCckziehen.#search_anchor|title=Zeitschrift für Balkanologie|publisher=R. Trofenik|year=1983|page=140}}</ref> Shabanagaj.bej Shabanagajt, Familjafamilja e tij ka qenë brez pas brezi kryetare e bajraktarëve të krahinës, kishin prona dhe privilegje.<ref>{{Harvnb|Belegu|1939|page=81}}.</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.al/books?id=JQgtAAAAIAAJ&dq=Ali+bey+Gusinje&focus=searchwithinvolume&q=Ali+bey|title=Der Islam: Zeitschrift für Geschichte und Kultur des islamischen Orients, Volume 47|last=K.J. Trübner|first=|publisher=|year=1971|isbn=|location=|pages=96}}</ref> Ndoqi dhe kreu medresenë në [[Pejë]] dhe shkollën ushtarake në [[Stamboll]]. Më 1845 u caktua kajmekam i Gucisë, duke pasuar të atin në atë zyrë. Në vitet gjashtëdhjetë mbështeti lëvizjen e fiseve muslimane shqiptare kundër reformimeve që do të aplikoheshin në sajë të [[Tanzimati|Tanzimatit]], që do t'i mpakte privilegjet e vjetra.
 
Shërbeu në [[Lufta Ruso-Turke (1877-1878)|Luftë Ruso-Turke]], ku pati si komandant të fuqive shqiptare [[Mehmed Ali Pasha|Mehmet pashë Maxharrin]].<ref>{{Cite book|title=Lidhja e Prizrenit e veprimet e sajë|last=Belegu|first=Xhafer|publisher=Kristo Luarasi|year=1939|isbn=|location=Tiranë|pages=46|ref=harvnb}}</ref><ref>{{Cite book|title=Dokumente austro-hungareze për Lidhjen Shqiptare të Prizrenit I|last=Beqir Meta, Ferit Duka, Marenglen Verli|first=|publisher=Albanica|year=2008|isbn=9789951873536|location=Tiranë-Prishtinë|pages=276}}</ref> Qe ndër nismëtarët për vetëdijësimin e shqiptarëve të trevave të Gucisë, Plavës dhe [[Rugova|Rugovës]] që merreshin vesh për rrezikun që u kanosej nga [[Traktati i Shën Stefanit]].<ref>{{Harvnb|Belegu|1939|page=16}}.</ref> Sipas caktimeve nga Lidhja e Prizrenit, në krahinat ku Ali PashaBeu qeveriste, u dha urdhëri të organizoheshin 2000 shpirtra në Guci dhe 2000 në Rugovë.<ref>{{Harvnb|Belegu|1939|page=38}}.</ref> Pasi Porta caktoi Mehmet pashë Maxharrin si komisar të lartë për të mbikëqyrur dorëzimin e territoreve (Plavës dhe Gucisë, [[Mali i Zi|Malit të Zi]]), ky i kërkoi Ali PashësBeut kur ky kishte rënë në Gjakovë që të kërkonte ndihma të tjera, që të shpërndante fuqitë që kishte organizuar në Guci e në Plavë; ky iu përgjigj që "nuk do ta bënte kurrë një tradhëti të tillë".<ref>{{Harvnb|Belegu|1939|page=50}}.</ref>[[Skeda:Ali pasha i Prizrenska liga (1).jpg|parapamje|400px|Ali Pasha (ulur, nga e majta) me [[Haxhi Zeka|Haxhi Zekën]] (ulur në mes) dhe [[Kadri Bajri]] (bajraktari i Rugoves) ne te djathte dhe anëtarë të tjerë të [[Lidhja e Prizrenit|Lidhjes së Prizrenit]].|alt=|majtas]]Pasi edhe Kongresi i Berlinit ripohoi qëndrimet e traktatit për viset e Plavës dhe Gucisë, Ali Pashëbej Gucia nxiti krerët e krahinës, mes të cilëve [[Jakup Ferri|Jakup Ferrin]] i cili u mundësoi gatishmërinë e fiseve të Gashit dhe [[Krasniqi|Krasniqes]]. Mali i Zi pasi mori garancinë që mund t'i zinte ushtarakisht viset, u prit me armë nga forcat e Lidhjes në Velikë, Pepiç dhe [[Beteja e Nokshiqit|Nokshiq]]. Qëndresa shqiptare pati një jehonë të bujshme edhe në shtypin evropian, i cili nisi të merrej me çështjen shqiptare.<ref name=":0">{{Harvnb|Belegu|1939|pages=71, 79-80}}.</ref> Ali Pashëbej Gucia nuk u bind as pas dhuratave që Porta dërgoi që t'u prishte mendjen për qëndresë parisë. Gjatë [[Lufta e Ulqinit|Luftës së Ulqinit]], sipas dokumenteve britanike, Ali beu nxiste sulme të kombinuara kundër malazezëve<ref>{{Cite book|title=Çështja shqiptare në diplomacinë britanike 1877-1880|last=Dauti|first=Daut|publisher=Logos-A|year=2012|isbn=9789989584657|location=Shkup-Prishtinë-Tiranë|pages=331, 370}}</ref> më 19 gusht 1880.<ref>{{Harvnb|Belegu|1939|page=115}}.</ref>
 
Pasi u nënshtrua kryengritja e Lidhjes kundër Portës më 1881, Ali Pashëbej Gucia u arrestua.<ref name="American Annual Cyclopaedia and Register of Important Events">{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=-6gYAAAAIAAJ&pg=PA764|title=American Annual Cyclopaedia and Register of Important Events|publisher=D. Appleton|accessdate=29 November 2012|year=1885|pages=764–}}</ref> Me aministinë e [[Sulltani|Sulltan]] [[Abdyl Hamiti II|Abdyl Hamidit]], u thirr në audiencë duke u graduar ''[[Pasha|pashë]]''<ref name=":0" /> dhe bejlerbej<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Re0JAQAAIAAJ|title=Društvene i ekonomske prilike kosovskih srba u XIX i početkom XX veka|last=Mikić|first=Đorđe|publisher=Srpska akademija nauka i umetnosti|year=1988|page=25|quote=Тако је вођ скадароког крила Лигиних снага Али-паша Гусињски, боравећи V Царнгр^лу 1881. годнне, добио чин беглербега}}</ref>'','' iu dhurua [[çifligu]] i Agabashit afër [[Shkupi|Shkupit]] dhe pas dëshirës së tij u emërua mytesarif të Pejës si shpërblim për qëndrimin e tij centralist përgjatë veprimtarisë së Lidhjes.<ref name=":0" /> Më pas Ali Pasha çoi të rinj shqiptar që të shërbenin në gardën e sulltanit.<ref name="Gawrych81">{{cite book|url=https://books.google.com.au/books?id=wPOtzk-unJgC&printsec=frontcover&dq=The+crescent+and+the+eagle:+Ottoman+rule,+Islam+and+the+Albanians,+1874-1913+lexicon&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiT94zl8ebXAhWJT7wKHYRLADEQ6AEIJjAA#v=snippet&q=Gusinyeli&f=false|title=The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913|last=Gawrych|first=George|publisher=IB Tauris|year=2006|isbn=9781845112875|location=London|pages=81.|ref=harv}}</ref>
 
Më 29 nëntor 1887 iu bë një pritë nga Adem Guska në Grykë të Rugovës të organizuar nga ish-bashkëluftëtari i tij [[Haxhi Zeka]], prit të cilës i mbijetoi, por vdiq më pas më 5 mars 1888.<ref>Haus-, Hof- und Staatsarchiv, PA XXXVIII, Karton 263, Prizren më 5 dhjetor 1887, fq 4-5, si dhe HHStA, PA XXXVIII, Karton 270, Prizreni më 5 mars 1888, fq 7 dhe atij të 16 mars 1888, fq 5.</ref>
 
== Kuriozitete ==
Mbante pranë vetes një përkthyes për të huajt, i cili fliste italisht dhe gjermanisht, kurse turqisht dhe serbisht dinte vetë.<ref name="Verli">{{cite book|url=|title=Nga Kosova për Kosovën: profile biografike personalitetesh dhe luftëtarësh të shquar : studime, skica, publicistikë, dokumente, ilustrime, Band 1|last=Verli|first=Marenglen|publisher=Botimpex|year=2006|isbn=9789994380114|location=|pages=38.|ref=harv}}</ref>
 
Bashkëkohësit pohojnë se ai qeshte kur të tjerët rrihnin gjoks për vrasjen e Mehmet Aliut.<ref name="Verli1">{{cite book|url=|title=Nga Kosova për Kosovën: profile biografike personalitetesh dhe luftëtarësh të shquar : studime, skica, publicistikë, dokumente, ilustrime, Band 1|last=Verli|first=Marenglen|publisher=Botimpex|year=2006|isbn=9789994380114|location=|pages=42|ref=harv}}</ref>
 
Më 29 nëntor 1887 iu bë një pritë nga Adem Guska në Grykë të Rugovës të organizuar nga ish-bashkëluftëtari i tij [[Haxhi Zeka]], prit të cilës i mbijetoi, por vdiq më pas më 5 mars 1888.<ref>Haus-, Hof- und Staatsarchiv, PA XXXVIII, Karton 263, Prizren më 5 dhjetor 1887, fq 4-5, si dhe HHStA, PA XXXVIII, Karton 270, Prizreni më 5 mars 1888, fq 7 dhe atij të 16 mars 1888, fq 5.</ref>
 
==Referenca==