Wikipedia

Vehbi Dibra: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[Redaktim i kontrolluar][redaktim i pashqyrtuar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
rregullim
Rreshti 1:
{{pa referenca}}
{{Biografia-Box
|Emri Mbiemri = Vehbi Agolli (Dibra)<br>Nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë
Line 13 ⟶ 12:
|Nacion = [[Shqiptar]]
|}}
'''[[Haxhì|Haxhi]] Vehbi Agolli''' (i njohur edhe si '''Vehbi Dibra),''' (Dibër, [[12 mars]] [[1867]] - [[Tirana|Tiranë]], [[24 mars]] [[1937]]) ishteka klerikqenë dhe aktivist politik shqiptarmyfti, [[Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë|nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë]], Kryetari i parë i ParlamentitPleqësisë tësë Shqipërisë, Kryetari i parë i [[Komuniteti Mysliman i Shqipërisë|Komunitetit Mysliman të Shqipërisë]], ndër komentatorët më të mirë të [[Kurani|Kuranit]] në [[Gjuha shqipe|gjuhën shqipe]] dhe intelektual shqiptar. Në [[Kuvendi i Vlorës|Kuvendin e Vlorës]] për njësimin kombëtar: "Kristiani e myslimani janë vëllezër shqiptarë të pandarë"; në frymën e të cilit lëshoi edhe [[Fetva|fetvanë]] për pranueshmërinë e flamurit të [[Kastriotët|Kastriotëve]] si [[Flamuri i Shqipërisë|flamur kombëtar]].
 
Në vitinMë 1993, nën përkujdesjen e Imam [[Vehbi Ismaili|Vehbi Ismailit]], në Harper Woods, të [[Detroit|Detroitit]], në shtetin Michigan, në [[SHBA]], botohen të përmbledhura shkrimet e Haxhi Vehbi Dibrës, nën titullin "Ç'urdhëron Kur'ani ?".▼
Haxhi Vehbi Agolli lindi në Dibër të Madhe me [[12 mars]] [[1867]]. I ati i tij, Ahmet Agolli, ishte Myfti i Dibrës së Madhe. Mësimet fillestare dhe ato të mesme i kreu në Dibër, ndërsa studimet e larta në Stamboll. Pas kryerjes së studimeve teologjike dhe specializimit në fushën e filozofisë islame, logjikës, shkencave juridike etj, emërohet myfti i Dibrës, detyrë që e ushtroi deri më [[1912]].
 
== Biografia ==
Lindi në Dibër të Madhe me [[12 mars]] [[1867]], i biri i Ahmet [[Efendiu|efendi]] Agollit, myftiut të Dibrës së Madhe. Mësimet fillestare dhe ato të mesme i kreu në Dibër, ndërsa studimet e larta në Stamboll, ku përveç studimeve fetare, merrej edhe me veprimtari atdhetare-kombëtare.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://zaninalte.al/2017/03/h-vehbi-dibra-dijetar-dhe-personalitet-i-shquar-mysliman-shqiptar/|title=H. Vehbi Dibra: dijetar dhe personalitet i shquar mysliman shqiptar|website=zaninalte.al|date=2017|publisher=Zani i Naltë|last=Kruja|first=Genti}}</ref>
 
Ai jetoi në një kohë kur akoma ishte e freskët [[Lidhja e Prizrenit]]. Ai u frymëzua nga libri “Dhe shkronja” e [[Sami Frashëri|Sami Frashërit]]. Pas kryerjes së studimeve teologjike dhe specializimit në fushën e filozofisë islame, logjikës, shkencave juridike etj, emërohet myfti i Dibrës, detyrë që e ushtroi deri më [[1912]]. Në vitin 1908, mori pjesë në [[Kongresi i Manastirit|Kongresin e Manastirit]].<ref name=":0" />
 
==Veprimtaria politike==
Më 1909 mori pjesë në [[Kongresi i Dibrës|Kongresin e Dibrës]] ku u zgjodh kryetar i Kongresit.<ref name="HSH Ak.Shk">[http://www.shqiperia.com/lajme/lajm/nr/372/Kongresi-i-Dibres-(23-29-korrik-1909) Historia e Shqiperise sipas Akademise se Shkencave te Shqiperise]</ref> Më 1912, mori pjesë në Kuvendin e Vlorës, si përfaqësues i Dibrës firmoi vendimin e pavarësisë me siglën në turqisht “''Vehbi Dibra''”.<ref>{{cite book |title=Entstehung und Ausbau der Königsdiktatur in Albanien, 1912–1939 |last= Schmidt-Neke|first=Michael |year=1987 |publisher=Oldenbourg Verlag |isbn=3-486-54321-0 |page=320 |url=http://books.google.com/books?id=vpIFsca3lKYC&pg=PA320&dq=%22Dhimit%C3%ABr+Ilo%22&hl=en&ei=DaPtS6mcKMG88gbUw9j9Cg&sa=X&oi=book_result&ct=book-thumbnail&resnum=2&ved=0CC0Q6wEwAQ#v=onepage&q&f=false |ref=Schmidt-Neke }}</ref>
 
Haxhi Vehbi Dibra u zgjodh kryetar i Pleqësisë si(Senatit) dhe nënkryetartë iparë qeverisëshqiptar. Në vitin 1913, Qeveria e Përkohshme e Vlorës e ngarkon me detyrën e Myftiut të Përgjithshëm të Komunitetit Mysliman Shqiptar të mbarë Shqipnisë. Në vitin 1916 ngarkohet me detyrën e Kryetarit të Gjyqit të Lartë të [[Sheriati|Sheriatit]].
Haxhi Vehbi Agolli ishte një propagandist i shkëlqyer, që punonte gjithmonë për mbarëvajtjen e kombit e të atdheut. Në unitetin dhe bashkimin e gjithë shqiptarëve shihte të vetmen rrugë për të siguruar të ardhmen tonë. Ai do të thoshte në Kuvendin Kombëtar të Vlorës më [[28 nëntor]] [[1912]] se "Kristiani e myslimani janë vëllezër shqiptarë të pandarë". "Armikut të atdheut i pritet hovi e guximi në qoftë se na shef të bashkuar e të lidhur për një qëllim të naltë". "Naltësimi e përparimi i një vendi varet në sigurimin e qetësisë së brendshme. Atje ku mungon qetësia, nuk mund të përparojë industria, tregtia e burimet e tjera ekonomike që e lumturojnë një popull"
 
Haxhi Vehbi Dibra zotëronte arabishten dhe osmanishten. Ai u emërua myfti i Shqipërisë pas shpalljes së Pavarësisë, e më pas nëMë [[1923]] në Kongresin e Parë Mysliman u zgjodh kryetari i parë i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. GjatëKohë kësajnë kohetë Komuniteticilën Mysliman zgjidhi shumë çështje.komuniteti Sistemoisistemoi të gjitha pronat e [[Vakëfi (në Islam)|vakëfeve]], i evidentoi këto me dokumentacionin përkatës të përpiktë, normalizoi shërbimin fetar në qytete e fshatra, realizoi një varg reformash centralizuese, sidomos në drejtim të vartësisë së faltoreve dhe kuadrove, ai hodhi edhe idenë për formulimin e statutit.▼
==Veprimtaria Fetare==
▲Haxhi Vehbi Dibra zotëronte arabishten dhe osmanishten. Ai u emërua myfti i Shqipërisë pas shpalljes së Pavarësisë, e më pas në [[1923]] në Kongresin e Parë Mysliman u zgjodh kryetari i parë i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë. Gjatë kësaj kohe Komuniteti Mysliman zgjidhi shumë çështje. Sistemoi të gjitha pronat e vakëfeve, i evidentoi këto me dokumentacionin përkatës të përpiktë, normalizoi shërbimin fetar në qytete e fshatra, realizoi një varg reformash centralizuese, sidomos në drejtim të vartësisë së faltoreve dhe kuadrove, ai hodhi edhe idenë për formulimin e statutit.
 
Komuniteti që fitoi njohjen juridike, filloi të botojë revistën e përmuajshme "Zani i Naltë". Ai ndikoi në hapjen e "Medresesë së Naltë" në Tiranë. Në këtë mënyrë autoriteti i Komunitetit Mysliman Shqiptar u rrit shumë dhe vendosi lidhje me shumë vende islame. Më [[1935]] H. V. Dibra shkon për herë të dytë në Qabe, ku u afirmua si një dijetar islam i kohës.
 
H. V. Dibra ishte një nga komentuesit më të shkëlqyer të Kur’anit në gjuhën shqipe. Këto konferenca të mbajtura në xhami janë botuar në revistën "Zani i Naltë". Ndërsa në vitin 1993 botohen të plota në SHBA nga Imam Vehbi Ismaili, nën titullin "Ç’urdhëron Kur’ani ?"
 
Të gjitha cilësitë e teologut islam personifikoheshin te Haxhi Vehbi Dibra, imam dhe haxhi, kryemyfti dhe kryetar senati, vaiz dhe komentues i Kur’anit. Kryesoi dhe drejtoi për vite me radhë teologët më të shquar shqiptarë. Haxhi Vehbiu, me mendimet e tij të larta e progresive, i ftonte njerëzit ta shfrytëzojnë inteligjencien e tyre.
Line 36 ⟶ 37:
Si mendimtar dhe bartës i vizionit të islamit ndër shqiptarët, Haxhi Vehbiu kuptoi qartë problemet dhe vështirësitë para të cilave gjendej Komuniteti Mysliman Shqiptar, të cilin ai e kryesonte. Ai kuptoi se islami në Shqipëri duhej t’i hynte një rruge të re për të vazhduar misionin dhe rolin e tij mirëbërës e civilizues në ndërtimin e të ardhmes së atdheut. Ai theksonte se: "Injorancën s’mund ta justifikojmë me pleqërinë tonë, as me mungesën e shkollave në atdheun tonë... pse jemi urdhnue për të studiue deri kur të vdesim, jemi urdhnue me udhtue deri në vendet më të largëta për të studiue". Sipas tij trashëgimia islame e mbetur prej të parëve duhej të bëhej e vazhdueshme në mënyrë që të barazohej me arritjet moderne, "duke i shtyrë kufijtë e diturisë në horizonte me të largëta se ç’kanë parafytyruar teologët dhe dijetarët e parë të trevave tona".
 
Ndërroi jetë në Tiranë në vitin 1937.
Haxhi Vehbi Dibra lindi në vitin 1867 dhe ndërroi jetë në Tiranë në vitin 1937. I lindur në Dibër të Madhe, në një familje të nderueme, në familjen e Agollëve, të njohur për veprimtari fetare dhe atdhetare, ishte djali i Ahmed Efendi Agollit, hoxhë i respektuar, Myfti i Dibrës së Madhe.
 
== Krijimtaria ==
Përveç këtyre detyrave politike dhe fetare, Haxhi Vehbi Dibra është marrë edhe me krijimtari.
Ka shkruar, ka botuar shumë punime, studime, krijime e përkthime, që janë botuar në shtypin e kohës, kryesisht në revistën "Zani i Naltë", që botohej në Tiranë prej muajit tetor [[1923]] deri në prill [[1939]].
 
▲Në vitin 1993, nën përkujdesjen e Imam Vehbi Ismailit, në Harper Woods, të Detroitit, në shtetin Michigan, në SHBA, botohen të përmbledhura shkrimet e Haxhi Vehbi Dibrës, nën titullin "Ç'urdhëron Kur'ani ?"
 
Janë të shënuara, kanë mbetur të paharruara, fjalët e Haxhi Vehbi Dibrës në Kuvendin e Vlorës, në Ditën e Flamurit, në ditën e Shpalljes së Pavarësisë, me 28 nëntor 1912, ku, ndër të tjera, tha: "Kristiani e myslimani janë vëllazën shqiptarë të pandarë."
 
Haxhi Vehbi Dibra ndërroi jetë më [[24 mars]] [[1937]], në moshën 70 vjeçare, duke lënë gjurmë të pashlyeshme ne historine shqiptare.
 
==Shiko edhe==
[[Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë]]
 
==Referencat==
==Burime informacioni==
{{reflist|2}}
 
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Vehbi_Dibra"