Wikipedia

Adem Demaçi: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
(View all pending changes)
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
v ca rregullime
sa pune dashka...
Rreshti 18:
[[Skeda:En-us-Adem Demaci from Albania pronunciation (Voice of America).ogg|djathtas|parapamje|'''En-us-[[Adem Demaçi|Adem Demaci]] from Albania pronunciation (Voice of America)''']]
 
'''Adem DemaçɪDemaçi''' ([[Podujevë]], [[26 shkurt]] [[1936]]) - ([[Prishtina|Prishtinë]], [[26 korrik]] [[2018]]), ishteka njëqenë veprimtar i çështjes kombëtare dhe [[shkrimtar]] dhe lider shqiptar i të burgosurvenga politikëKosova.
 
== Biografia ==
=== Jeta edukimi nga shkolla - burgu dhe liria ===
Sipas burimeve të nënës së tij u lind diku në gusht-shtator 1935, por zyrtarisht i ati Zeqiri e regjistroi më 26 shkurt 1936. Pas okupimit italian më 1941 dhe hapjes së shkollave shqipe në Kosovë, familja e regjistroi në shkollë më 1942.<ref>{{Cite web|url=http://fondiademdemaci.org/biografi-e-shkurter-e-adem-demacit/|title=Biografi e shkurtër e Adem Demaçit|website=fondiademdemaci.org}}</ref>
'''Adem Demaçi''' u lind diku në gusht’shtator 1935, por zyrtarisht babai i tij Zeqiri e regjistroi më 26 shkurt 1936. U rrit në rrethana tejet të varfëra. Pas okupimit italian më 1941, për herë, në plan të gjerë, në Kosovë u hapën edhe shkollat shqipe. Më 1942, me këmbënguljen e nënës së vet dhe me dëshirën e flaktë të vetë vogëlushit Adem, babai arriti ta regjistronte atë në shkollë, ndonëse për nga trupi ai dukej më i vogël se sa e kishte moshën. Në shkollë u tregua i zellshëm dhe i suksesshëm, edhe pse me guximin dhe kureshtjen e vet, shumë herë shkaktonte “skandale” politike”.<ref>Sipas kujtimeve të nënës së tij kreshnike, Nazife Lahu’</ref> Demaçi:Adem Demaçi, krahas krijimtarisë letrare, ishte shumë i gjallë në kontaktet e tij në mesin e inteligjencës së re dhe shumë i afërt me popullin e thjeshtë të Kosovës së robëruar. Ai nuk nguroi që në dasma, në të pame dhe ndeja të ndryshme, me guxim dhe haptas të dënonte padrejtësitë e shumta të cilat regjimi serb vazhdimisht, në mënyrën më të vrazhdë, ushtronte ndaj shqiptarëve. Dënonte shpërnguljen masive nën dhunë të shqiptarëve për në Turqi. Dënonte diskriminimin e shqiptarëve në çdo hap. Dënonte fushatën e ashtuquajtur të mbledhjes së armëve që ishte ushtruar në dimrin e 1955 – 1956, dënonte arrestimin e dënimin e grupit të studentëve me në krye Rexhep Latifin dhe Nysret Novakazin në Prishtinë dhe grupin e Burhan Pashollit në Shkup, sepse këto raprezalje frikësonin edhe më shumë turmat shqiptare dhe bënin që edhe më shumë të merrte hov shpërngulja e shqiptarëve për në Turqi.<ref>Dosja Demaçi : tri proçeset gjyqësore kundër Adem Demaçit</ref> | dokumente / <ref>''“ADEM DEMAÇI- NJERI I LAVDISË”, të autorit Selatin Novosella''</ref>
 
Në vitet '50 Demaçi shkroi në revistën letrare "Jeta e re" drejtuar nga [[Esad Mekuli]], dhe më 1958 shkroi romanin e tij të parë ''Gjarpijt e gjakut'' që trajton temën e gjakmarrjes në viset shqiptare të Shqipërisë dhe Kosovës.<ref name="HDK2">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Pg-aeA-nUeAC&pg=PA73&lpg=PA73&dq=Adem+Demaci+1958+1961&source=bl&ots=I46D_lqJgG&sig=d5iHp_3ImLdKVDzMZdc7J4cOqNA&hl=en&sa=X&ei=nDQKUNaoO6iE2QX5_7kG&ved=0CGcQ6AEwCQ#v=onepage&q=Adem%20Demaci%201958%201961&f=false|title=Historical Dictionary of Kosovo|last=Elsie|first=Robert|publisher=Scarecrow Press|accessdate=21 July 2012|year=2010|isbn=0810872315|pages=73–4}}</ref>
Në pranverën e vitit 1958, në revistën letrare me emër dhe me tirazh shumë të madh, „Jeta e re“, falë guximit dhe përkujdesjes së poetit Esad Mekuli, në dy numra rrjesht u botua romani i Adem Demaçi “Gjarprinjt e gjakut”. Romani ishte shkruar me shumë dialogje në gjuhën popullore dhe kjo bëri që ai të kuptohej shumë mirë jo vetëm nga inteligjenca, por edhe nga turmat e gjera të popullit. Romani, nën petkun letrar, me aludime dhe metafora pothuaj të hapta ishte në të vërtetë nje mesazh politik. Porosi ishte që shqiptarët t’i lenin më një anë mëritë dhe ngatërresat me njeri tjerin dhe krejt energjitë e tyre t’i drejtonin kundër pushtuesit. Regjimi policor serb nuk e pati të vështirë ta kuptonte sfidën e Demaçit. Pas afro njëzetë rrëfenjave dhe romanit të botuar, popullariteti i Demaçit u rrit fort jo vetëm në qarqet letrare shqiptare gjë që bëhej një pengesë jo e vogël për regjimin totalitarist. Emri i Adem Demaçit po lakohej me dyshim të madh nëpër zyrat e policisë sekrete serbe. Kupa po mbushej. Ai do të vihej, shumë shpejt, para provës dramatike jetësore: ose do të përkulej dhe do të inkorporohej në strukturën e regjimit, në funksion të vazhdimit të robërimit të popullit të vet, ose do të shqelmohej pa mëshirë nga regjimi dhe do të kalonte nëpër kalvarin e pafund të mundimeve|<ref>[Sipas kujtimeve të nënës së tij kreshnike, Nazife Lahu’Demaçi]</ref>
 
Dënoi fushatën e ashtuquajtur të mbledhjes së armëve që ishte ushtruar në dimrin e 1955 – 1956, dënonte arrestimin e dënimin e grupit të studentëve me në krye Rexhep Latifin dhe Nysret Novakazin në Prishtinë dhe grupin e Burhan Pashollit në Shkup, sepse këto raprezalje frikësonin edhe më shumë turmat shqiptare dhe bënin që edhe më shumë të merrte hov shpërngulja e shqiptarëve për në Turqi.<ref>Dosja Demaçi : tri proçeset gjyqësore kundër Adem Demaçit</ref> | dokumente / <ref>''“ADEM DEMAÇI- NJERI I LAVDISË”, të autorit Selatin Novosella''</ref>
==Burgosja e Adem Demaçit==▼
 
Më 19 nëntor 1958, në [[Prishtinë]], “në emër të popullit” Adem Demaçi u arrestua nga qeveria autoritare e [[Josip Broz Tito]]s dhe, pas disa muajsh, u nxor para Gjyqit të Qarkut, nën akuzën se ka kryer krim politik. U inkriminuar me “propagandë armiqësore”. Mirëpo para gjyqit, '''Adem Demaçi''', nuk mori rrugën e mbrojtjes, por kaloi në sulm frontal kundër regjimit, duke numëruar të gjitha të zezat që kishte pësuar dhe po pësonte populli shqiptar nga pushtuesit serbë dhe doli me kërkesën që nëse duam të mos derdhet gjaku dhe të ruhet paqja, [[Kosova]] duhet urgjentisht të shkëputet nga pushtimi jugosllav dhe të bashkohet me nënën e vet, [[Shqipëri]]në. Qëndroi tri vjet në burg. Ai u burgos përsëri gjatë 1964-1974 dhe gjatë 1975-1990, kur u lirua nga burgu, pas zhvillimeve demokratike në [[Jugosllavi|RFSJ]].<ref name=HDK>{{cite book |title=Historical Dictionary of Kosovo |last=Elsie |first=Robert |viti=2010 |publikuar=Scarecrow Press |isbn=0810872315 |pages=73–4 |url=https://books.google.com/books?id=Pg-aeA-nUeAC&pg=PA73&lpg=PA73&dq=Adem+Demaci+1958+1961&source=bl&ots=I46D_lqJgG&sig=d5iHp_3ImLdKVDzMZdc7J4cOqNA&hl=en&sa=X&ei=nDQKUNaoO6iE2QX5_7kG&ved=0CGcQ6AEwCQ#v=onepage&q=Adem%20Demaci%201958%201961&f=false |accessdate=21 July 2012}}</ref>▼
▲===Burgosja e Adem Demaçit===
▲Më 19 nëntor 1958, në [[Prishtinë]], “në emër të popullit” Adem Demaçi u arrestua nga qeveria autoritare e [[Josip Broz Tito]]s dhe, pas disa muajsh, u nxor para Gjyqit të Qarkut, nën akuzën se ka kryer krim politik. U inkriminuar me “propagandë armiqësore”. Mirëpo para gjyqit, '''Adem Demaçi''', nuk mori rrugën e mbrojtjes, por kaloi në sulm frontal kundër regjimit, duke numëruar të gjitha të zezat që kishte pësuar dhe po pësonte populli shqiptar nga pushtuesit serbë dhe doli me kërkesën që nëse duam të mos derdhet gjaku dhe të ruhet paqja, [[Kosova]] duhet urgjentisht të shkëputet nga pushtimi jugosllav dhe të bashkohet me nënën e vet, [[Shqipëri]]në. Qëndroi tri vjet në burg. Ai u burgos përsëri gjatë 1964-1974 dhe gjatë 1975-1990, kur u lirua nga burgu, pas zhvillimeve demokratike në [[Jugosllavi|RFSJ]].<ref name=HDK>{{cite"HDK2" book |title=Historical Dictionary of Kosovo |last=Elsie |first=Robert |viti=2010 |publikuar=Scarecrow Press |isbn=0810872315 |pages=73–4 |url=https://books.google.com/books?id=Pg-aeA-nUeAC&pg=PA73&lpg=PA73&dq=Adem+Demaci+1958+1961&source=bl&ots=I46D_lqJgG&sig=d5iHp_3ImLdKVDzMZdc7J4cOqNA&hl=en&sa=X&ei=nDQKUNaoO6iE2QX5_7kG&ved=0CGcQ6AEwCQ#v=onepage&q=Adem%20Demaci%201958%201961&f=false |accessdate=21 July 2012}}</ref>
 
==Lëvizjes Revolucionare për Bashkimin e Shqiptarëve==
Line 60 ⟶ 62:
Adem Demaçi me punën e tij jo vetëm letrare, por edhe politike, është futur në faqet e historisë dhe emri i tij do të skalitët me shkronja të arta deri ne perjetësi.
Adem Demaçi, është një personalitet te cilin mund ta shohim ne majat më të larta të aktiviteteve për çështjen kombëtare, e herë pas here, njerëz të caktuar të kuluareve të errëta qe vijnë nga shërbimet sekrete të armikut përpiqen që emrin e Demaçit ta heshtin për jete. Mirëpo, nuk ekziston asnjë mjet, asnjë force e asnjë metode, qe Adem Demaçin ta demoralizoje nga dashuria e madhe qe ai e ka për popullin e tij. Për gati 29 vjet, në burgjet e ish-Jugosllavisë, Adem Demaçi u prrallë me të gjitha të këqijat qe i vinin nga okupuesi e nga servilët e okupuesit për ta larguar nga rruga e tij e drejt madje qoftë edhe për një periudhe të shkurtër. Kurrë Adem Demaçin nuk do ta shohim te lodhur: as atëherë kur ndonjë nga “shokët” do ia kurdisi grackën, as atëherë kur njerëzit tanë do t’i dalin si dëshmuar qe ka vepruar “''kundër shtetit dhe popullit''”, as kur ndonjë matrapaz me titull shkencor do të shkruaje për ta njollosur Demaçin, as atëherë kur u krijuan institucionet e Kosovës të cilat do ta margjinalizonin figurën dhe personalitetin e Demaçit.<ref>DEMAÇI – ROJTAR I POPULLIT TË TIJ - Shkruan: RESHAT SAHITAJ Gazeta “[[Kosova Sot]]” ([[Besiana-Info]] | 06 Jan. 2008 12:27)</ref>. Jo. Demaçi është i pathyeshëm, Demaçi as qe hidhërohet me ata të çilet përpiqen ta njollosin. Kjo është një veti shume e rrallë, një veti që e kanë vetëm njerëzit e mëdhenj, vetëm njerëzit e mençur e te urtë.<ref>DEMAÇI – ROJTAR I POPULLIT TË TIJ - Shkruan: RESHAT SAHITAJ Gazeta “Kosova Sot” (Besiana-Info | 06 Jan. 2008 12:27)Kontakt [[Resht Sahitaj]] Reshat80@hotmail.com</ref> <ref>{{cite web|url=http://spaces.brad.ac.uk:8080/download/attachments/4259843/demaci_review.pdf |archive-url=https://www.webarchive.org.uk/wayback/archive/20130502024405/http://spaces.brad.ac.uk:8080/download/attachments/4259843/demaci_review.pdf |dead-url=yes |archive-date=2 May 2013 |title=Shkëlzen Gashi, Adem Demaçi Biografia: një shekull të historisë së Kosovës përmes jetës së një njeriu. |author=Young, Antonia |work=Rishikimi i Europës Qendrore dhe Lindore |lexuar me =21 qershor 2012 }}</ref>
 
* Demaçi vdiq më 26 korrik 2018 në [[Prishtina|Prishtinë]], [[Kosovë]] në moshën 82-vjeçare.
 
 
 
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Adem_Demaçi"