Gepardi: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
No edit summary Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari |
Margott (diskuto | kontribute) v rregullime te pergjithshme duke përdorur AWB |
||
Rreshti 33:
'''Gepardi''' (''Acinonyx jubatus'') është një mace e madhe e familjes [[Felidae]] që ndodhet në [[Afrika Jugore|Afrikën Jugore]], [[Afrika Veriore|Veriore]] dhe [[Afrika Lindore|Lindore]], dhe disa lokalitete në [[Irani|Iran]]. Lloji është listuar në [[Lista e BNRN-së e specieve të rrezikuara|listen e kuqe]], pasi ajo pësoi një rënie të konsiderueshme në rangun e saj historik në shekullin e 20 për shkak të humbjes së habitatit, gjuetisë, tregtisë ilegale të kafshëve dhe konfliktit me njerëzit. Deri në vitin 2016, popullsia globale e gepardit është vlerësuar në afërsisht 7,167 individë në zonat e egra. Disa vende afrikane kanë ndërmarrë hapa për të përmirësuar masat e ruajtjes së gepardit.
Është kafsha më e shpejtë e tokës. I vetmi anëtar ekzistues i gjinisë '' 'Acinonyx' '', gepardi u përshkrua zyrtarisht nga Johann Christian Daniel von Schreber në 1775. Ai karakterizohet nga një trup i hollë, gjoksi i thellë, gezof te ndotur, kokë e vogël e rrumbullakosur, këmbë të gjata të holla dhe bisht të gjatë të ndotur. Forma e tij e lehtë e ndërtuar, e hollë është në kontrast të thellë me ndërtimin e fuqishëm të maceve të mëdha, duke e bërë më të ngjashme me pumën. gepardi arrin rreth 70 deri në 90
Gepardët janë aktivë kryesisht gjatë ditës, me gjuetinë e aktivitetit të tyre të madh. Meshkujt e rritur janë të shoqërueshëm pavarësisht territorialitetit të tyre, duke formuar grupe të quajtura koalicione. Femrat nuk janë territoriale; ata mund të jenë të vetmuara ose të jetojnë me pasardhësit e tyre në vargjet e shtëpisë. Ushqehen kryesisht me antilopat dhe gazelat. Ata e shohin prenë e tyre brenda 100-300 metra, të ngarkuar drejt tij dhe të vrasin atë duke atë gjatë ndjekjes dhe e kafshojnë fytin e saj për të mbytur atë në vdekje. Nje gepardt mund të arrijnë shpejtësi prej 112
==Etimologjia==
Emrin ''gepard'' në shqip ka hyrë nga [[Gjuha italiane|italishtja]] si kalk i një fjale [[Gjuha frënge|frënge]] ''guépard,'' që më vete përbën një tëhuajtje të fjalës italiane ''gattopardo,'' e përdorur si term i përgjithshëm për felinët e vegjël me njolla, posaçërisht për [[
Emri shkencor i tij është ''Acinonyx jubatus'': emri gjinor ''Acinonyx'' ka origjinën nga kombinimi i dy fjalëve greke: akinetos do të thotë palëvizshmëri, dhe oniks do të thotë thua. Një përkthim i përafërt i fjalës do të ishte "kthetra që nuk lëvizin", një referencë për anulimin e kufizuar (''aftësia e tërheqjes brenda zambakut'') të kthetrave të gepardit në krahasim me macet e tjera. Emri i veçantë ''jubatus'' do të thotë "krifë" në latinisht, duke iu referuar krifës shpinore të kësaj kafshe.
Rreshti 48:
==Ekologjia dhe sjellja==
==Shpërndarja dhe habitati==
== Referencat ==
|