Merkuri (planet): Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v thuhet Mërkurri dhe jo Mërkuri, thuhet burrë dhe jo burë
v U kthyen ndryshimet e Beso75 (diskutimet) në versionin e fundit nga 1l2l3k.
Etiketa: Rollback
Rreshti 1:
{{pp}}
{{infobox-mërkuri}}
'''MërkurriMërkuri''' është [[planeti]] me i afert me [[Dielli]]n dhe nje nga planetet me te nxehte dhe me te ftohte njekohesisht dhe gjithashtu planeti më i vogël në [[Sistemi diellor|Sistemin Diellor]],<ref>megjithëse Plutoni mendohej deri para pak kohësh si më i vogli, që nga viti 2008, Plutoni konsiderohet si planet xhuxh.</ref> MërkurriMërkuri kryen orbitën rreth Diellit një herë në 87.969 ditë duke kompletuar tre rrotullime rreth aksit në çdo dy orbita. Teknikisht MërkurriMërkuri është një objekt shumë i shndritshëm, por ai ështe i vështirë të shihet sepse dielli e pengon shumë dritën e tij të duket qartë. MërkurriMërkuri është i shndritshëm kur mund të shihet nga [[Toka]], me magnitudën e dukshmërisë nga -2.0 deri 5.5, por nuk shihet me lehtësi për shkak se zakonisht gjendet shumë afër Diellit. Meqë MërkurriMërkuri zhduket në shkëlqimin e diellit, në mos nuk ka eklips diellor, MërkurriMërkuri mund të shihet vetëm në mëngjes ose në muzgun e mbrëmjes.
 
==Karakteristika të përgjithshme==
MërkurriMërkuri është planeti më i vogël dhe më të afërt i Diellit nga tetë planetet e Sistemit Diellor, me periudhë orbitale rreth 88 ditë tokësore. MërkurriMërkuri lëviz në orbitën e tij për rreth 116 ditë, e cila është shumë më shpejt se çdo planet tjetër. Kjo lëvizje e shpejtë mund të ketë lidhje me emrin e hyjnisë romake Mërkurr (Hermes për grekët), i shpejtë, fluturues lajmëtari i perëndive. Mërkurri nuk ka pothuajse fare atmosferë për të mbajtur nxehtësinë, sipërfaqja e Mërkurrit përjeton ndryshimin më të madh të temperaturës nga të gjitha planetet, duke filluar nga -170&nbsp;°C gjatë natës deri në 430&nbsp;°C gjatë ditës në disa rajone ekuatoriale. Polet janë vazhdimisht nën -90&nbsp;°C. Boshti i Mërkurrit ka animim më të vogël prej planetëve të sistemit diellor. Në afel (pozicioni më i largët me diellin), Mërkuri është rreth 1.5 herë më larg nga Dielli sa është në perihel (pozicioni më i afërt me diellin). Sipërfaqja e Mërkurrit ka shumë kratere dhe të ngjashme në dukje me Hënën, duke treguar se ai ka qenë jo aktiv gjeologjikisht për miliarda vjet.
Mërkurri nuk ka stinë si planetet e tjera. Pozicioni i Mërkurrit pranë diellit e bën atë të rrotullohet në një mënyrë që është unike në Sistemin Diellor. Siç shihet në krahasim me yjet fikse, Mërkuri rrotullohet saktësisht tre herë për çdo dy rrotullime rreth orbitës së tij. Në një kornizë referimi nga Mërkuri ai bën një rrotullim rreth vetes vetëm një herë në çdo dy vjet Mërkurrian. Një vëzhgues në Mërkurr do të shohë vetëm një ditë çdo dy vjet.
Për shkak se orbita e Mërkurrit ndodhet shumë afër diellit (ashtu si Venusi), ai duket në qiellin e Tokës vetëm në mëngjes ose në mbrëmje , por jo në mes të natës. Për vëzhguesit nga Toka, Mërkurri nuk tregon një gamë të plotë të fazave sesi ai lëviz rreth orbitës së tij, ashtu si Venusi dhe Hëna. Edhe pse Mërkurri mund të jetë një objekt shumë i ndritshëm, por afërsia e tij me Diellin e bën atë më të vështirë për tu parë sesa Venusi.<ref>{{cite book|last1=Petro|first1=Rita|title=Atlas Themelor i Gjeografisë Fizike|date=2006|publisher=Albas|location=Tiranë|isbn=9989-108-37-4}}</ref>