Wikipedia

Apolonia: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
(View all pending changes)
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
vNo edit summary
No edit summary
Rreshti 7:
| lloji = Arkeologji dhe arkitekture
| locmapin = Shqipëria
| gjerësi = 40.252272639
| gjatësi = 19.280346889
| lokacioni = [[Qarku i Fierit]], [[Shqipëri]]
| sipërfaqja =
Rreshti 16:
}}
 
'''Apolonia''' është qytetinjë qytet antik në [[Shqipëria|Shqipëri]]; ndër më të mëdhenjtë në pellgun e Adriatikut dhe më i përmenduri ndër 30 qytetet e tjera, me të njëjtin emër, të kohës antike.
 
== Vendndodhja sot ==
Jo larg Fierit, në rrugën që shkon në drejtim të detit Adriatik, në një largësi rreth 14  km.
[[Skeda:Dewing 1426.jpg|left|parapamje|SpurenGjurmë dertë griechischen Kolonistenkolonëve grekë: [[Drachme|DrahmeDhrahmë]] nga [[Apolonia (Albanien)|Apolonia]]]]
 
== [[Historia]] ==
'''Apolonia''' është qyteti antik në [[Shqipëria|Shqipëri]] ndër më të mëdhenjtë në pellgun e Adriatikut dhe më i përmenduri ndër 30 qytetet e tjera, me të njëjtin emër, të kohës antike. Është themeluarThemeluar rreth fillimit të shek të IV p.e.s. Gërmadhatgërmadhat e '''Apolonisë''' janëu zbuluarzbuluan në fillim të shek XIX. Gjurmët më të hershme arkeologjike janë disa objekte të kohës së hekurit, tipike të kulturës ilire. Nga shekujt e parë të jetës së qytetit ruhen disa mbeturina të murit mbrojtës dhe të një tempulli arkaik kushtuar Artemisit, hyjneshës më të adhuruar të apoloniatëve.
 
Apolonia, pas Dyrrahut, ishte qyteti më i rëndësishëm në pellgun e Adriatikut dhe më i përmenduri ndër 30 qytetet e tjera që e mbanin të njëjtin emër në kohën antike. U ngrit mbi një kodër në një pozicion që zotëron tërë zonën dhe nëpërmjet luginës së lumit Vjosë lidhej me detin Adriatik. E shtrirë në një sipërfaqe rreth 140 ha dhe e rrethuar me një mur rreth 4 km të gjatë Apolonia ishte një qendër e madhe tregtare dhe industriale. E ngritur në kurrizin e fundit të kodrave të bukura dhe frytdhënëse të Mallakastrës, me një sipërfaqe rreth 140 ha dhe e rrethuar me një mur rreth 4 km të gjatë, Apolonia mbizotëronte pothuajse krejt hapësirën e gjerë që shtrihej në këmbët e saj e përfundonte buzë detit Adriatik. Kjo fushë e formuar nga aluvionetvërshimet e lumit Seman dhe Vjosë ka qenë një nga rajonet më pjellore të [[Fusha e Myzeqesë|Fushës së Myzeqesë]].
 
Ndryshe nga qytetetkolonitë kolonie tjera, të cilat ishin ngritur buzë bregdetit, Apolonia ishte ngritur më në brendësi, disa kilometra larg bregdetit. Mirëpo, lidhej me bregdetin përmes lumit Vjosa, që në atë kohë ishte i lundrueshëm.
 
Apolonia ndodhet 12 kilometra larg qytetit të Fierit. Apolonia si qytet u themelua në fillim të shekullit të shtatë para Krishtit nga kolonizatorët grekë që vinin nga Korinti. Të dhënat e para të pranisë së tyre janë të dokumentuara rreth vitit 588 para Krishtit. Emrin qyteti e mori për nder të perëndisë Apolon. Ndër 24 qytete në të gjithë botën mesdhetare që mbanin këtë emër në Antikitet, Apolonia e Ilirisë ishte më e rëndësishmja dhe luajti një rol të madh si ndërmjetëse tregtare mes helenëve dhe ilirëve. Apolonia ishte në atë kohë një qytet i madh e i rëndësishëm në afërsi të lumit Vjosë. Llogaritet që qyteti të ketë pasur rreth 60 000 banorë, një shifër rekord për Antikitetin !
Rreshti 78:
 
== Marrëdhëniet e Kolonëve me popullsinë vendase ==
 
[[file:Dewing 1426.jpg|left|parapamje|Gjurmët e kolonistët grekë : [[dhrahmi|drahme]] nga Apolonisë]]
Një çështje mjaftë e rëndësishme e cila është trajtuar mjaftë pak nga aspekti arkeologjik është edhe marrëdhëniet e popullsisë vendase me kolonët si dhe roli i tyre në proceset politiko-ekonomike si dhe ato kulturore. Disa objekte arkeologjike të gjetura në Apoloni (megjithatë të pakta) janë një tregues mjaftë i mirë se edhe popullsia vendore luante një rol në jetën shoqërore dhe politike të Apolonisë. Ngritja e kolonive ka qenë e kushtëzuar nga interesat e dy palëve, e klasës sunduese Korinto-Korkyrase, nga njëra anë, dhe aristokracisë fisnore ilire, nga ana tjetër. Vendosja e këmbimeve të rregullta me helenët ishte fitimprurëse edhe për aristokracinë fisnore të vendit, sepse në këtë mënyrë mundë të këmbente me kolonistët prodhimet e tepërta të grumbulluara prej saj.
 
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Apolonia"