Shahu: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
Tunxhi (diskuto | kontribute) →Objektet: shtime me reference |
||
Rreshti 1:
[[Skeda:Staunton chess set.jpg|right|230px]]
'''
Në këtë lojë vetëm ngjyrat e figurave, që përcaktojnë filluesin e lojës zgjidhen rastësisht, kurse të gjitha veprimet tjera i mbesin aftësive mendore të lojtarëve. Qëllimi i lojës së shahut është zenia mat e figurës së mbretit të kundërshtarit.
== Loja ==
Line 10 ⟶ 12:
== Objektet ==
[[Skeda: Chess pieces.png|right|thumb|210px| Mbreti, mbretëresha, oficeri, torra, kali dhe ushtari.]]
===
Loja e shahut luhet mbi një hapësirë fizike e cila ndahet në 64 (8x8) kuti (katrorë) të bardha e të zeza, të ndara në 8 radhë me nga 8 kuti. Hapësira fizike mbi të cilën luhet ka nëpër fjalorët e shqipes dy emërtime: ''dërrasë'' dhe ''fushë''. Me vlerë sinonimike përdoret edhe ''kuti'' ose ''tabelë shahu'', dhe huazimi nga [[Gjuha italiane|italishtja]] ''skakierë''.<ref name=":0">{{Cite book|title=Vëzhgime mbi terminologjinë e shahut në gjuhën shqipe|last=Belluscio|first=Giovanni|authorlink=Antonio Bellushi|last2=Doka|first2=Ardian|publisher=[[Hylli i Dritës]] vj. XXXVIII|year=2018|isbn=|location=Shkodër|pages=36-55|issn=18165885}}</ref>
===
Gurët e shahut, si emërtim me prejardhjen nga turqishtja ku ata njihen si ''satranç taşları'' 'gurë shahu'. Lojtarët i ndajnë 32
== Funksionimi ==
Line 105 ⟶ 107:
Sipas professor Klausit, dekan i filozofisë tek universiteti Hambold, “njeriu mëson më mirë duke luajtur sesa duke dëgjuar mësime abstrakte”. Kjo shpjegon përplasjen e “mbretit të lojërave”: e mëson nëpërmjet praktikës, për çka kombinohet në të njëjtën kohë, vet-kontrolli, kontrolli i mëndjes dhe i disiplinës analitike duke zhvilluar progresivisht praktikën e logjikës. Nje lloj dialogu, pjesërisht shkencor dhe pjesërisht magjik, analitik dhe, në të njëjtën kohë, intuitiv, shprehës dhe i qetë, zë vend ne këtë lloj dueli mendor që është loja e Shahut.
==
Shfaqja e parë e shahut në Shqipëri e dokumentuar daton në dhjetëvjetëshin e parë të shekullit 20, në mënyrë anekdotike. Thuhet se më 1913 i quajturi Abdullah Tirana nga Elbasani nxori nga shtëpia takëmin e shahut dhe e vendosi në kafenenë ''Shkumbini'' te porta e kalasë së qytetit.
Shfaqja e parë e shahut në Shqipëri u zhvillua në Tiranë më 1933, ku morën pjesë 8 shahistë, 2 prej të cilëve të huaj. Pas mbarimit të [[Luftës së Dytë Botërore]], nga viti 1946, u riorganizua Federata Shqiptare e Shahut dhe u zhvillua kampionati kombëtar, që prej kësaj kohe shahu u bë një lojë mjaft popullore në Shqipëri.<ref name=":0" />
* [[Lista e shahistëve shqiptarë]]
== Referencat ==
<references />
== Lidhje të jashtme ==
|