Revolucioni industrial: Dallime mes rishikimesh

Revolucioni Industrial fillet e saja i ka në [[Britania e Madhe (ishull)|Britaninë e Madhe]], dhe shumica e risive ishin me origjinë britaneze. Në mes të shekullit të 18-të Britania ishte shteti më i fuqishëm tregtar, duke kontrolluar një perandori globale të tregëtisë me koloni në [[Amerika Veriore|Amerikën Verirore]] dhe në [[Afrika|Afrikë]], dhe me disa ndikime poltike në [[India|gadishullin e Indisë]], kryesisht përmes veprimtarive të Kompanisë East India. Zhvillimi i [[tregtia|tregtis]] dhe ngritja e biznesit ishin shkaqet kryesore të Revolucionit Industrial.

Fillimi dhe përfundimi i saktë i Revolucionit Industrial është ende i diskutueshm nga historianët, ashtu si edhe ritmi i ndryshimeve shoqërore dhe ekonomike. Eric Hobsbawm konsideronte se Revolucioni Industrial filloi në vitet 1780-ta dhe nuk ishte ndjerë plotësisht deri në vitet 1830-ta dhe 1840-ta, derisa T. S. Ashton konsideronte se ngjarjet me të mëdha ndodhën në mes të viteve 1760 dhe 1830. Industrializmi i shpejtë së pari filloi në Britani, duke filluar me tjerrjen mekanike në vitet 1780-ta, me përdorim të lartë të energjisë së avullit dhe prodhimitarisë së hekurit që ndodhën pas vitit 1800.

Një rënie ekonomike ndodhi në fund të viteve 1830-ta dhe në fillim të viteve 1840-ta kur ndodhi përvetësimi i risive origjinale të Revolucionit Industrial, siç ishte tjerrja dhe thurja mekanike, të cilët u ngadalsuan dhe tregu i tyre u ngrit. Risitë të cilat u zbuluan më vonë në këtë periudhë, si miratimi i [[lokomotiva]]ve, varkave dhe anijeve me avull, furrave të pjekies së hekurit dhe teknologjive të reja, si [[telegrafi|telegrafi elektrik]], kryesisht e paraqitur në vitet 1840-ta dhe 1850-ta, nuk ishin të mjaft të fuqishëm të nxitnin rritje të mëdha ekonomike. Zhvillimi i hovshëm ekonomik filloi pas vitit 1870, duke lulëzuar nga një grup i ri i risive duke përfshirë procese të reja të përpunimit të [[çeliku (material)|çelikut]], shkallë të lartë të prodhimit të makinave të punës dhe përdorimit të makinerive të avancuara me të madhe në fabrika me energji të avullit.

Përdorimi më i hershëm i regjistruar i termit "Revolucion Industrial" duket se ka qenë në një letër të shkruar më 6 qershor 1799 nga lajmëtari francez Louis-Guillaume Otto, duke bërë të ditur se Franca kishte hyrë në garën për industrializim. Në librin e tij të shkruar më 1976 ''Fjalët kyçe: Një Fjalor i Kulturës dhe Shoqërisë'', Raymond Williams shënon në hyrje për "Industrinë": "Ideja për një rend të ri shoqëror duke u bazuar në ndryshimet e mëdha industriale ishte e qartë tek Southey dhe Owen, në mes të viteve 1811 dhe 1818, dhe kjo ishte përmendur edhe më herët nga Blake-u në fillimet e viteve 1790-ta dhe Wordsworth-u në fillim të shekullit 19." Termi ''Revolucioni Industrial'' i zbatuar për ndryshime teknologjike ishte duke u bërë më e zakonshme vonë në vitet 1830-ta, si në përshkrimin e Jérôme-Adolphe Blanqui të vitit 1837 të ''la révolution industrielle''. Friedrich Engles në ''Gjendja e Klasës Puntore në Angli'' të vitit 1844 foli për "një revolucion industrial, një revolucion i cili në të njëjtën kohë ndryshoi gjithë shoqërinë civile". Megjithatë, edhe pse Engels shkroi në vitet 1840-ta, libri i tij nuk u përkthye në gjuhën angleze vonë deri në vitet 1900-ta, dhe thëniet e tij nuk hynë në gjuhën e përditshme deri më atëherë. Meritat për popullarizimin e termit mund t'i jepen Arnold Toybee-ut, ligjeratat e të cilit më 1881 dhanë një përshkrim të detajshëm të termit.

*'''Prodhimi i hekurit''' - zëvendësimi i [[qymyri|qymyr drurit]] në koks me të madhe uli qmimin e karburantit që përdorej për prodhimin e hekurit të papërpunuar dhe të përpunuar. Përdorimi i koksit bëri të mundur që të ndërtoheshin furra më të mëdha për pjekje, e cila rezultoi në rritje ekonomike. Makina me avull filloi të përdorej për shfryrjen e ajrit me pompim të ujit në mesin e viteve 1750-ta, e cila mundësoi rritjen e prodhimtarisë së hekurit duke limituar përdorimin e fuqisë së ujit. Kurse cilindri për hudhjen e gizës për herë të parë u vë në përdorim më 1760. Më vonë u përmirsëua në cilindër me dy veprime, e cila mundësoi që furrat e pjekies të kenë temperatura më të larta. Po ashtu procesi ku gypat e furrës ishin të mbështjellur me argjilë të përzier me ujë nga brenda në dallim nga farkëtaria e thjeshtë mundësoi që hekuri të përfitohet me një kosto më të ulët. Në anën tjetër makina e petëzimit ishte 15 herë më e shpejtë në dallim nga procesi i goditjes së hekurit me çekan. Furrat e pjekies me të madhe rritën efektshmërinë e karburanteve në prodhimtarinë e hekurit në dekadat e ardhshme.