Vuthaj: Dallime mes rishikimesh

Etimologjinë e toponimit "Vuthaj" e ka trajtuar edhe Prof. [[Eqerem Çabej]]. Ai thotë se ky toponimemërtim vjen nga fjalët : "I vute", "i pervute".

Etnografë sllav që kanë shkruar për ato krahina, toponiminemërtimin "Vuthaj" e kanë zëvendësuar me toponiminemërtimin "Vusanje". Kuptohet se qëllimi i tyre ka qenë dhe mbetet teoria absurde që: "këtoKëto vende kanë qenë të pa banuara, dhe sipas tyre Vuthjanët, pra popullata shqiptare nuk janë autokton në atë vendë". Është e njohur që në gjuhën sllave(gjuhën serbe) mungon tingulli fonetik "th", prandaj nuk mund ta shqiptojnë si të tillë. Për këtë arsye qeverisja lokale kohë më parë ndoshta e kanë zëvendësuar me tingullin "S".

Ata toponimin "Vusanje" mundohen ta shpjegojnë me fjalën "vuk" (ujk), e cila sipas tyre, më vonë ka evoluar në "Vusanje". Ky i ashtuquajtur shpjegim është i pa bazuar, absurd dhe i papranueshëm.

Kultura në Vuthaj është ndikuar dhe ndikohet kryesisht nga rajoni dhe afërsia gjeografike me qytetqytetet mëe të afërta.

[[Gegërishtja|Gjuha shqipe]] që flitet në këtë rajon ka një dialekt veçues që nuk ekziston në këtë formë në qytete të tjera me popullatë shqiptare (nën-dialekt gegë).

Nga muzika e veçantë vendase si instrumente muzikore përdoren fyelli dhe lahuta, në vallëzim me muzikë folklorike veçohet Vallja Kosovare ose [[Vallja e Rugovës]] dhe e rajonitkrahinës të DugagjinitDukagjinit.

"''Padishah i neruem dhe i derguem prej zotit në tokë me i ba mir gjines, ju e dini se ne jetojmë në ni vend të vogel e të shkretë, me bukë e pa bukë, me ujë e pa ujë. Atje gjinja po me desin e bagëtia po më cofin. Prandaj të lutem ba rahmet e ma jep ni ven ci t'kete ni pus me ujë, ku gjinja e bagetia të ken munsi me pi. Po ku asht ky vend ci munem me ta dhan ty o knjaz i Karadakut? - pyeti sulltani. Ky ven asht ne hydyt me mua. Aty asht ni I'gate e vogel e ai uje mue me del boll per gjin e bageti. Pra ba me rahmet e ma jep se gjinja e atij veni nuk kane me cue krye, e kur ta shohin fermanin me mehyrin tan, kan me ju lut zotit per jetgjatesin e tuaj. dhe sulltani, "rahmetliu i madh" ne ni kohe kur po i knohej talkini i funit, e mashtroi knjazin''".

Nga sa u tha me sipër, duket qartë se sulltani ishte i gatshëm për ta prenuar coptimin(ndarjen) e tokave shqiptare, për të shpëtuar çka mund të shpëtohet nga Perandoria e kalbur osmane. Kurse knjazi' i karadakutMalit të Zi ishte një lypsar dredharak dhe mashtrues që kërkonte zgjerimin territorial në dëm të trojeve Shqiptare, duke shfrytëzuar rrethanat e krijuara. Kurse, populli i rrezikuar i ksajkësaj krahine, në atë kohe i përgjigjej Sulltansulltan Muratit dhe Knjazitknjazit të Malit të KaradakutZi :

Populli i kësaj krahine të rrezikuar i përgjigjen thirrjes, duke organizuar kuvendin e parë në lidhje me këto ngjarje në Livadh të Kovacit, pranë një guri, i cili ruhet deri në ditët tona si monument i kësaj ngjarje të shënuar. Ne këtë kuvend popullor mori pjesë populli dhe partia, të kryesuar nga Ali Gucia.