Muhamed Amin al-Hyseini: Dallime mes rishikimesh

[[Skeda:MAal-Husayni.jpg|thumbparapamje|200px|MohammedMuhamed AminEmin alel-HusseiniHuseini]]

'''MohammedMuhamed AminEmin al-HusseiniHuseini''' (arabisht:محمد أمين الحسيني, lindi {{rreth}} 1897 në Jerusalem[[Jeruzalem]] - [[4 qershor]] [[1974]] në Bejrut) i njohur edhe si Haj'''[[Haxhija|Haxh]] Amin al-Hyseini''' ishte klerik dhe nacionalistpatriot palestinezo-[[arabët|arab]]. IshteEshte i njohur si [[Myftiu]] i Madh i Jerusalemit[[Jeruzalemi]]t e pse këtë titull nuk e posedonte zyrtarisht. Po ashtu ishte i njohur si Presidentprezident i kryesisë së këshillit islamikislam.

Al-Hyseini gjatë [[Lufta e dyte botërore|luftës së dytë botërore]] por edhe më parë ka luajtur një rol të madh në përhapjen e antisemitizit dhe ishte bashkëpunëtor i ngushtë i naciolansocialistëve. Për këto qëllime ai përkrahu zhdukjen e [[Çifutët|jaudive]] evropian dhe nga viti [[1941]] zhvendoset në Berlin si anëtar i SS-së ashtu që të përhapte propaganden antisemitiste në mjetet e informimit në gjuhën arabe. Nga fundi i luftës së dytë botërore, al-Hyseini filloi të angazhohet personalisht në rekurtimin e myslimanëve në radhët e formacionit ''[[Waffen SS]]''.

== NacionalizmiPatriotizmi palestinez ==

Pas përleshjeve të zhvilluara në lagjen e jahudive[[Jehudizmi|jehudive]] në JerusalemJeruzalem, më [[4 prill]] [[1920]], në të cilat gjeten vdekjen pesë ndërsa u lënduan 234 jahudijehudi, administrata ushtarake britanike e arrestoi për kohë të gjatë një numër bukur të madh të arabëve dhe jahudivejehudive. Al-Hyseni nga britanikët dënohet në mungesë me 10 vite nën akuzën ''nxitje demostratash''. Mirëpo Alal-Hyseni pas përleshjeve ishte arratisur në Siri dhe dënimin e shprehur asnjëherë nuk e mbajti.

Më 1921 administrata ushtarake britanike e Palestinës, zëvendësohet me një administratë civile, po ashtu britanike. Komisari i parë i lartë Herbert Louis Samuel, ç'fuqizoji dënimin në fuqi ndaj Alal-Hyseinit dhe e shpalli atë Myfti të JerusalemitJeruzalemit. Ky ishte një funksion fetar të cilin familja e Alal-Hyseinit e kishte për më shumë se një shekull. Në vitin pasues, Komisali Samuel e emëroi president të sapoformuar Këshill i Lartë Islamik. Ky këshill i kontrollonte gjyqet dhe shkollat islamike si dhe një sasi të madhe të hollash nga shoqata të ndryshme fetare.

Emrimi i tij, shkonte për vijën tradicionale osmane. Ishte e zakonshme që paria fetare islame të emëronte tre kandidatë ndërsa sunduesi d.m.th Kalifi nga këta zgjidhte njërin si Myfti. Pas pushtimit të Palestinës, si sundimtar britanez ishte Komisari i Lartë. Kjo solli deri tek një situatë e jashtëzakonshme, një jahudijehudi d.m.th Herbert Samueli, emëronte një Myfti. Dallimi ishte që në vend të tre kandidatëve ishin paraqitur pesë. Ndërsa britanikët, për të mbajtur sundimin e tyre, e nxisnin ngatërresën në mes të palëve Naçaçibi dhe Hyseini.

Në vitin [[1929]], prapë shpërthen dhuna fizike ndaj jahudivejehudive, e cila ndalohet me ndërhyrjen e policisë britanike. Gjatë hetimeve të bëra nga ''Sër Walter Shaw'', Alal-Hyseini solli në pah [[Protololli Cionist|Protokollin Cionist]], për të arsyetuar betimin e jahudivejehudive për Palestinën, ndërsa Dhomën e Ultë të Parlamenti të Mbretërisë e cilësoi si ''asgjë tjetër, veçse Këshill të cionistëve''.

Pas përleshjeve të rënda me Naçaçibisët, Alal-Hyseini merr udhëheqjen e Lëvizjes palestineze-arabe. Për deri sa oxhaku i familjes Naçaçibi paraqiteshin si të moderuar dhe lojal ndaj britanikëve, oxhaku i familjes Hyseini morri kundër drejtimin e tyre. Për shkak të konfliktit të këtyre dy dyerve gjatë mandatit britanik, çështja arabe e Palestinës u zbeh dukshëm. Më [[1936]] arabët ja arrijnë që disi të mblidhen nën ombrellën e një ''Komiteti të Lartë'' arab në krye të të cilit qëndronte Alal-Hyseini. Ky komitet, filloj të lëshojë ftesen për greva të përgjithshme, për greva tatimore, për mbylljen e administratës komunale, për ndalimin e kolonizimit të Palestinës me jahudijehudi, për ndalimin e shitjes së tokës jahudivejehudive dhe për pavarësi nacionale. Greva e përgjithshme u kthye në kryengritje kundrejt autoriteteve britanike dhe zgjati deri më [[1939]]. Edhe pse Alal-Hyseini në organizimin e kryengritjes nuk kishte ndonjë rol, ai shpejt u vu në krye të saj dhe organizonte aksione kundër britanikëve dhe kundër jahudivejehudive. Gjatë kësaj kohe, Alal-Hyseini ishte udhëheqës i Komietit të Lartë Arab si dhe zëdhënës i ''Komisionit Peel''. Nga këto pozita ai përhapte thëniet se jahuditjehudit, banorë të Palestinës e kanë shkatërruar qytetin e shenjtë mysliman. Ndër të tjera ai kërkonte Palestinën si vend mysliman, dhe i kundërvihej çdo lloj kompromisi me jahuditëjehuditë e Palestinës, e kërkonte përmbushjen e premtimeve britanike të bëra në korospondecën Hysein-McMahon.

Pas vrasjes së të dërguarit për distriktin e Galileasë, Levis Andrews, më [[26 shtator]] [[1937]], britanikët e shkarkojnë Alal-Hyseinin nga funksioni i presidentit të Këshilit të Lartë Arab dhe e ndaluan ekzistimin e Komitetit të Lartë Arab në Palestinë. Në tetor të vitit 1937, Alal-Hyseini iku në Liban dhe aty e rimëkëmbi Komitetin. Pjesa më e madhe e arabëve të Palestinës filloj të mbështes këtë Komitet, fuqinë e së cilit, Alal-Hyseini ndër të tjera e përdorte për të ndëshkuar dhe shkatërruar oxhakun e Naçapibëve.

Al-Hyseini nxiti botën arabe për një sipërmarrje rreth meremetimit të Kupolës së Xhamisë së Madhe të Jerusalemit. Pamja e sotme e kupolës së tempullit është e ndikuar dukshëm nga dhuruesit e ndihmave të Alal-Hyseinit. Pjesa më e madhe e të hollave të dhuruara është futur në prarimin (mbulimin me ar) e kupolës.

Kryengritja e viteve [[1936]]-[[1939]], i detyroi britanikët që të lëshojnë pe ndaj kërkesave të arabëve. Kështu që, ata hoqën dorë në ngritjen e shtetit të jahudivejehudive dhe kufizuan dyndjen e jahudivejehudive në Palestinë për 5 vite, në 75.000 persona. Dyndja e mëtejshme duhej të bëhej me pajtimin e arabëve. Mirëpo, Alel-Hyseini këto lëshime ju duken të pamjaftueshme dhe nuk e pranonte politiken e re britanike.