Kryengritja e Shqipërisë së Mesme: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Udha (diskuto | kontribute) →Mizoritë: + |
Udha (diskuto | kontribute) +++ |
||
Rreshti 30:
Kryengritja shpërtheu në maj 1914.<ref>{{Harvnb|Akademia|2007|p=64}}</ref> Krerët proturq të rebelëve bashkë me emisarët osmanë me të cilët bashkëpunonin u përpoqën të nxisnin paragjykime fetare ndaj Princ Vidit dhe t'i jepnin luftës kundër tij dhe shtetit shqiptar karakterin e një lufte për mbrotjen e Islamit.<ref>{{Harvnb|Akademia|2007|p=67}}</ref>
Më 17 maj [[Shijaku]] dhe [[Tirana]] u rrethuan nga rebelët, kurse një ditë më vonë u rrethua Durrësi. Dyshimi për organizimin e rebelimit ra mbi Esat Pashë Toptanin për shkak të thashethemeve që u përhapën dhe për shkak të kaluarës së tij me
Duke përfituar nga gjendja e vështirë në të cilën ndodhej vendi për shkak të rebelimit në Shqipërinë e Mesme, forcat vorio-epirote sulmuan dhe pushtuan Kolonjën, Korçën dhe Tepelenën.<ref>{{Harvnb|Akademia|2007|p=63}}</ref>
Rreshti 40:
Në nëntor 1914 rebelët dogjën shtëpinë e Esat Pashës në Laprakë dhe hynë në Tiranë ku [[Haxhi Qamili]] dogji shtëpitë e bejlerëve dhe agallarëve patriotë. Esat Pasha i cili kishte mbetur i rrethuar në Durrës, mobilizoi me ndihmën e fuqive të huaja rreth 6000 mercenarë për të sulmuar Tiranën, por me të marrë vesh këtë Haxhi Qamili mobilizoi rreth 2000 fshatarë luftëtarë dhe sulmoi ushtrinë e Esatit në fshatin Zezë afër Krujës duke e shpartalluar. Esati u kthye prapë në Durrës.<ref>{{Harvnb|Akademia|2007|p=68-69}}</ref>
Në fillim të vitit 1915, Stambolli i cili tashmë kishte pranuar që Shqipëria të mbetej nën ndikimin e aleatit të saj austro-hungarez, u dërgoi rebelëve udhëzime që të orientonin politikën e tyre drejt Austro-Hungarisë dhe jo drejt bashkimit me Turqinë. Kjo kthesë shkaktoi përçarje në mesin e udhëheqësve të rebelimit. Njëri krah për shkak të orientimit të ri hoqi dorë nga parullat për bashkim me Turqinë, kurse krahu i proturqve fanatikë ku bënin pjesë Haxhi Qamili dhe Man Picari, vazhduan t'i konsideronin parullat proturke si programin kryesor të kryengritjes.<ref>{{Harvnb|Akademia|2007|p=69}}</ref>
Më 9 maj 1915 në mbledhjen e Këshillit të Përgjithshëm të rebelëve, u zgjodh kryetar [[Musa Qazimi]], kurse më 13 maj Haxhi Qamili, i njohur si person me çrregullime mendore,<ref name="Flloqi">{{cite web |last1=Flloqi |first1=Thanas |title=Si u var Haxhi Qamili? |url=http://opinion.al/si-u-var-haxhi-qamili/ |website=opinion.al |accessdate=2 January 2019}}</ref> u zgjodh Komandant i Përgjithshëm. Pas kësaj Qamili nuk pyeste më askënd për veprimet e tij. Persekutonte patriotët dhe u digjte shtëpitë, prandaj filluan ta quanin Haxhi Zjarrmi. Ai shante poshtëronte, arrestonte, burgoste dhe vriste pa gjyq kundërshtarët.<ref>{{Harvnb|Akademia|2007|p=71}}</ref>
Line 47 ⟶ 49:
Në listën e të arrestuarve dhe të burgosurve në [[Berat]], në periudhën janar-shkurt 1915, ishin vetëm bejlerët që përkrahnin pavarësinë e Shqipërisë. Edhe në [[Elbasan]] ishin burgosur e internuar bejlerët e tillë, krahas atdhetarëve me prejardhje të ndryshme shoqërore.<ref>{{Harvnb|Akademia|2007|p=71}}</ref> Për udhëheqësin e rebelimit, Haxhi Qamilin, bejlerët që donin pavarësinë e Shqipërisë ishin "spiunë të kaurrëve", ata që donin Turqinë ishin të mirë.<ref name="Flloqi"/>
Në fazën e dytë të kryengritjes (tetor 1914-qershor 1915), krerët e rebelimit vranë atdhetarët e njohur, si [[Ismail Klosi]], Hajredin Fratari, Baki Gjebrea, Hysen Gjirokastra etj.<ref>{{Harvnb|Akademia|2007|p=71}}</ref>
==Referencat==
|