Ndërdisiplinariteti: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Faqe e re: '''Interdisiplinariteti''' ose ndërdisiplinariteti (studimet ndërdisiplinore) përfshijnë kombinimin e dy ose më shumë disiplinave akademike në një aktiv...
 
No edit summary
Rreshti 1:
'''Interdisiplinariteti''' ose ndërdisiplinariteti (studimet ndërdisiplinore) përfshijnë kombinimin e dy ose më shumë [[Disiplina (akademi)|disiplinave akademike]] në një aktivitet ose projekt shkencor hulumtues.<ref>{{Cite journal|last=Nissani|first=M|date=1995|title=Fruits, Salads, and Smoothies: A Working definition of Interdisciplinarity|url=http://www.jstor.org/stable/23767672|journal=The Journal of educational Thought (JET)/revue de La Pensée Éducative|volume=29(2)|pages=121-128|via=JSTOR}}</ref> Ai përmbledh njohuri nga disa fusha të tjera si [[sociologjia]], [[antropologjia]], [[psikologjia]], [[ekonomia]] etj. Më konkretisht interdisiplinariteti konsiston në një veprimtari krijuese e cila shkon përtej kufizimeve disiplinare. Interdisiplinariteti është i lidhur me një interdisiplinë ose një fushë ndërdisiplinore, e cila është një njësi organizative që kalon kufijtë tradicionalë midis disiplinave akademike ose shkollave të mendimit, pasi lindin nevoja dhe profesione të reja. Ekipet e mëdha [[Inxhinieria|inxhinierike]] zakonisht janë ndërdisiplinore, si p.sh. një [[Termocentralet|central elektrik]] ose [[Telefoni celular|telefon celular]] apo një projekt tjetër që kërkon bashkimin e disa specialiteteve disiplinore. Megjithatë, termi "ndërdisiplinor" nganjëherë është i kufizuar vetëm në mjediset [[Akademia|akademike]].
 
== Përkufizimi ==
Rreshti 6:
Mbiemri interdisiplinare (ndërdisiplinore) përdoret më shpesh në qarqet shkencore e arsimore, kur hulumtuesit nga dy ose më shumë disiplina shkencore bashkojnë dhe modifikojnë qasjet e tyre në mënyrë që ato të jenë më të përshtatshme për problemin e caktuar, duke përfshirë mësimin ekipor, ku nga nxënësit kërkohet të kuptojnë një temë të caktuar në terma të disiplinave të shumëfishta tradicionale. Për shembull, tema e shfrytëzimit të tokës mund të duket ndryshe kur shqyrtohet nga disiplina të ndryshme, për shembull, [[biologjia]], [[kimia]], [[ekonomia]], [[gjeografia]] dhe [[politika]].
 
Shumica e disiplinave akademike i kanë rrënjët e tyre në [[Sekularizmi|sekularizimin]] e universiteteve në mes të shekullit XIX, kur [[Kurrikuli|kurrikulat tradicionale]] u plotësuan me mësimin e gjuhës dhe [[Letërsia|literaturës]] jo-klasike, [[Shkencat shoqërore|shkenca shoqërore]], [[Shkenca politike|shkencat politike]], [[ekonomia]], [[sociologjia]] dhe, administrata publike dhe [[Shkencat natyrore|shkencat natyrore shkenca]] dhe disiplinat e [[Teknologjia|teknologjisë]] si [[fizika]], [[kimia]], [[biologjia]] dhe [[Inxhinieria|inxhinieri]].
 
Para shekullit XX, kategoritë shkencore ishin të gjera dhe të përgjithshme, gjë që pritej për shkak të mungesës së interesit në shkencë në atë kohë. Me përjashtime të rralla, praktikuesit e shkencës prireshin të ishin amatorë dhe referoheshin si "historianë të natyrshëm" (historianë natyralë) dhe "filozofë të natyrshëm" (filozofë natyralë) - emërtime këto të cilat datojnë që nga koha e Aristotelit - në vend të emërtimit "shkencëtarë".<ref>{{Cito web|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=127037417|title=How The Word 'Scientist' Came To Be|accessdate=November 3, 2014|website=npr.org|publisher=National Public Radio}}</ref> Historia natyrore i referohet asaj që tani i quajmë shkencat e jetës dhe filozofia natyrore që i referohen shkencës fizike aktuale. Pak mundësi ka ekzistuar për shkencën si një profesion jashtë sistemit arsimor. Arsimi i lartë ka ofruar strukturën institucionale për hetimin shkencor, si dhe mbështetjen ekonomike. Shpejt, vëllimi i informacionit shkencor u rrit shpejt dhe njerëzit e kuptuan rëndësinë e përqendrimit në fushat më të vogla të veprimtarisë shkencore. Për shkak të kësaj, u shfaqën specializime shkencore. Ndërsa këto specializime u zhvilluan, disiplinat moderne shkencore në universitete u përmirësuan gjithashtu. Përfundimisht, disiplinat e identifikuara të akademisë u bënë themelet për njerëzit me interesa dhe ekspertizë specifike të specializuara.<ref>{{Cito web|url=http://www.inform.nu/Articles/Vol17/ISJv17p189-215Cohen0702.pdf|title=Disciplinary Evolution and the Rise of Transdiscipline|publisher=Informing Science: the International Journal of an Emerging Transdiscipline|last=Cohen|first=E}}</ref>