Versioni i datës 29 dhjetor 2018 12:45 redakto Ecktisch (diskuto \| kontribute) 17 edits vNo edit summary ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 14 janar 2019 19:06 redakto zhbëje Bdkes (diskuto \| kontribute) 139 edits vNo edit summary Ndryshimi më pas →
Rreshti 1: [[Skeda:Dcp7323-Edirne-Eski Camii Allah.jpg\|parapamje\|Kaligrafi e fjalës ''allāh'' në Eski Cami (xhami), [[Edrene]] (Adrianopojë)]] '''Allahu''' ([[Gjuha arabe\|arabisht]] الل = allāh) është fjala arabe dhe [[Gjuha turke\|turke]] për ''[[zoti]]n.'' Emri 'Allah' përdoret në fenë islame për të cilësuar Zotin, i cili konceptohet si unik dhe absolut duke qenë kështu ''de facto'' një emër i përveçëm, megjithëse ka shumë mundësi që të jetë zhvilluar nga një emër i përgjithshëm si pasojë e elipsës (''bashkimit'') së rrokjeve të nyjes ''al'' (arabisht ال ) dhe ''ilāh'' (arabisht إله = Zot, Perëndi) duke i dhënë kësaj trajtën e shquar, pra „''Zoti''“. Emri 'Allah' përdoret në fenë islame për të cilësuar Zotin, i cili konceptohet si unik dhe absolut duke qenë kështu ''de facto'' një emër i përveçëm, megjithëse ka shumë mundësi që të jetë zhvilluar nga një emër i përgjithshëm si pasojë e elipsës (''bashkimit'') së rrokjeve të nyjes ''al'' (arabisht ال ) dhe ''ilāh'' (arabisht إله = Zot, Perëndi) duke i dhënë kësaj trajtën e shquar, pra „''Zoti''“. Sidomos në vendet perëndimore, fjala ''Allah'' konceptohet pothuaj vetëm si emërtim për Zotin në botëkuptimin e [[feja Islame\|fesë islame]]. Por kjo fjalë përdoret edhe nga [[çifutët]] dhe [[Arabët e krishterë\|të krishterët]] arabofolës në fetë e tyre për të përcaktuar zotin dhe përdoret edhe në [[Bibla\|biblën]] në arabisht. Line 11 ⟶ 9: Termat ''Zot,'' ''Allah'', ''Elohim'' janë kështu në shqip, arabisht dhe hebreisht [[Sinonimi\|sinonime]]. Trashëgimia letrare islame shkruan se emri ''Allah'' njihej edhe nga politeistët dhe se i ati i [[Muhammedi\|Muhametit]] e ka pasur emrin [[Abdullah ibn Abd al-Muttalib-i\|Abdullah]], emër i cili përbëhet nga kjo fjalë. I dëshmueshëm arkeologjikisht është në të kundërt përdorimi paraislamik i fjalës ''Allah'' nga ana e të krishterëve ([[Historia e shkrimit arab#Mbishkrimet paraislamike\|Umm alel-xhimal]]). Ka dy hipoteza alternative historiko-gjuhësore; sipas njërës prej tyre fjala ''Allah'' është formuar nga [[elipsa]] e rrokjeve arabe الإله = Al-ilāh = Perëndia. Sipas tjetrës, nëpërmjet përvetësimit të termit arameik ''Alaha''. E para është shpjegimi me akceptancën (''njohjen'') shkencore më të gjerë sot. Line 22 ⟶ 20: == Allahu në fenë islame == [[Skeda:Flag of Saudi Arabia.svg\|parapamje\|[[Deklarata islame\|Shpallja e besimit]] të fesë islame si shkrim në flamurin e Arabisë Saudite.]] Nga 114 suret e [[Kurani]]t, 113 fillojnë me [[~~basmala~~besmele]]n. [[Njohja]] e ''Allahut'' si i vetmi Zot, [[Shehadeti\|shahada]], është një nga [[feja Islame#Pesë shtyllat\|pesë shtyllat e fesë islame]]. Kur [[Myslimani\|myslimanët]] flasin për Zotin ose ''Allahun'', shtojnë shpesh edhe shprehjen „qoftë i lëvduar dhe i lartë“ (arabisht سبحانه وتعالى = subḥanahu va ta'ālā).▼ ▲Nga 114 suret e [[Kurani]]t, 113 fillojnë me [[basmala]]n. [[Njohja]] e ''Allahut'' si i vetmi Zot, [[Shehadeti\|shahada]], është një nga [[feja Islame#Pesë shtyllat\|pesë shtyllat e fesë islame]]. Kur [[Myslimani\|myslimanët]] flasin për Zotin ose ''Allahun'', shtojnë shpesh edhe shprehjen „qoftë i lëvduar dhe i lartë“ (arabisht سبحانه وتعالى = subḥanahu va ta'ālā). Allāhu (Zoti) është i vetmi emër i përveçëm i Zotit në fenë islame. ''[[99 emrat e All-llahut\|99 emrat e Allahut]]'' të bërë tashmë proverbialë, janë [[Atributi\|atribute]] (''mbiemra'') por nuk janë veç të gjitha nga Kurani. Disa emra të kësaj liste e kanë prejardhjen nga [[hadithi\|hadith-i]], trashëgimia e fjalëve të profetit [[Muhammedi\|Muhamet]]. Për shembull emri i 91-të ''ad-dārr'' („plagosësi, rrezikuesi“) gjendet vetëm tek hadithet. Në Kuran ka në të vërtetë më tepër se 99 atribute. Janë gjithësej rreth 114. Lista e 99 emrave përshkruhet me „emrat më të bukur“ ''(asma’ul husna)''. Nga të gjithë këto atribute rrjedhin edhe emrat e përhapur arabë si psh. Abdullah („shërbyes i allahut“) ose edhe Abdul Hayy („shërbyes i të gjallit“), Abdul Maxhid („shërbyes i të lavdishmit“). Duhet pasur parasysh këtu se bëhet fjalë për shkallën sipërore të vetive të përmendura („më i mëshirëshmi“, „më i plotëfuqishmi“, „gjithë-shikuesi“ etj.) Line 38 ⟶ 35: == Allahu si term fetar kristian == [[Gjuha malteze]] e përdor termin ''"Alla''" për Zotin në kuptimin kristian. Në janar 2010 në [[Malezia\|Malezi]] u bënë disa atentate kundra kishave kristiane, të shkaktuara si pasojë e përdorimit të fjalës "Allah" nga ana e popullsisë autoktone të krishterë. Në gjuhën e malezëve fjala ''Allah'' do të thotë gjithashtu ''Zot''. Gazeta zviceriane "Neue Zürcher Zeitung" shkruan për këtë [http://www.nzz.ch/nachrichten/international/anschlaege_auf_kirchen_in_malaysia_1.4470853.html]: ''Shumë myslimanë janë të mendimit se jo-myslimanëve nuk u lejohet ta zënë me gojë fjalën «Allah». ... myslimanë të zemëruar mbanin në duar parulla me shkrime si «Allahu u përket myslimanëve» ose «mos provokoni fenë islame». ... Vitin e kaluar autoritetet shtetërore kanë konfiskuar e pakta 15000 Bibla të përkthyera në [[Gjuha maleze\|gjuhën maleze]] pasi në tekstet e tyre bëhej fjalë për «Allahun».''▼ == Receptimi në kristianizëm == Për [[krishterimi\|kristianizmin]] ngrihet pyetja nëse (sidomos në lidhje me [[Dilogu kristiano-mysliman\|dialogun ndërfetar]]) Allahu dhe Zoti i Biblës janë identikë. [[Kisha Katolike\|Kisha katolike]] për shembull shpalli më 28 tetor 1965 në kuadër të [[Koncili i dytë i Vatikanit\|vatikanum-it të dytë]] shkrimin ''[[Nostra Aetate]]'' të detyrueshëm për të gjithë katolikët, në pjesën e tretë të të cilit që u shtua më vonë pas protestave arabe ndaj orientimit të kësaj shpallje vetëm ndaj [[~~judaizëm\|judaizmit~~jehudizmi]]t, thuhet: : ''Me respekt i sheh kisha edhe myslimanët që adhurojnë Zotin e vetëm, të gjallë dhe vetëekzistues, të mëshirëshëm dhe të plotfuqishëm, krijuesin e qiellit dhe të tokës që ka folur me njerëzit. Ata përpiqen t'i nënshtrohen me gjithë shpirt edhe gjykimeve të fshehura të tij, ashtu siç i është nënshtruar Abrahami Zotit, të cilit i referohet besimi islamik. Jezusin, të cilin ata nuk e njohin si zot por e respektojnë veç si profet, duke nderuar edhe nënën e tij virgjëreshë Marian, së cilës herë pas here i bëjnë thirrje në përshpirtni. Gjithashtu ata presin ditën e gjyqit të mbramë, ku Zoti do të zgjojë të gjithë njerëzit duke i shpaguar. Prandaj ata e vlerësojnë jetën e moralshme dhe e nderojnë Zotin veçanërisht me anë të lutjes, lëmoshave dhe agjërimit.''<ref>[[Selia e shenjtë]]: [http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_decl_19651028_nostra-aetate_ge.html.] ''(Deklarata Nostra Aetate në lidhje me marrëdhëniet e kishës me fetë jo të krishtera)'', 28 tetor 1965</ref> Line 57 ⟶ 55: Ish-kryetari i këshillit të [[Kisha Evangjeliste\|kishës evangjeliste në Gjermani]], ''(„Evangelische Kirche in Deutschland”)'', Wolfgang Huber, është i mendimit që nuk mund të bëhet konstatim mbi atë se Zoti, të cilin adhurojnë të krishterët, është i njëjti me atë, të cilin adhurojnë myslimanët. Huber sheh si të mundshëm vetëm një deklarim në lidhje me njohjen ndaj Zotit duke qenë këtu i mendimit se të krishterët njohin një tjetër Zot nga ai i myslimanëve: ''„a është Zoti i njëjti, këtë duhet t'ia lëmë atij ta vendosë. Ne si njerëz mund të gjykojmë vetëm mbi njohjen tonë ndaj Zotit. Si të krishterë, ne nuk kemi asnjë arsye të themi se njohim të njëjtin Zot si dhe myslimanët.“''<ref>[http://www.ekd.de/aktuell/041122_huber_islam_focusinterview.html Nicht der gleiche Gott - Dokumentation eines Focus-Interviews] ''(Jo i njëjti Zot. Dokumentacion i një interviste)'' 22 nëntor 2004</ref> ▲Në janar 2010 në [[Malezia\|Malezi]] u bënë disa atentate kundra kishave kristiane, të shkaktuara si pasojë e përdorimit të fjalës "Allah" nga ana e popullsisë autoktone të krishterë. Në gjuhën e malezëve fjala ''Allah'' do të thotë gjithashtu ''Zot''. Gazeta zviceriane "Neue Zürcher Zeitung" shkruan për këtë [http://www.nzz.ch/nachrichten/international/anschlaege_auf_kirchen_in_malaysia_1.4470853.html]: ''Shumë myslimanë janë të mendimit se jo-myslimanëve nuk u lejohet ta zënë me gojë fjalën «Allah». ... myslimanë të zemëruar mbanin në duar parulla me shkrime si «Allahu u përket myslimanëve» ose «mos provokoni fenë islame». ... Vitin e kaluar autoritetet shtetërore kanë konfiskuar e pakta 15000 Bibla të përkthyera në [[Gjuha maleze\|gjuhën maleze]] pasi në tekstet e tyre bëhej fjalë për «Allahun».'' == Literaturë == Line 72 ⟶ 68: <references/> [[Kategoria:Monoteizëm‏‎]]▼ [[Kategoria:Islam]] [[Kategoria:Perëndia]] ▲[[Kategoria:Monoteizëm‏‎]] [[Kategoria:Hyjni arabe]]

Allahu: Dallime mes rishikimesh