Anselmi i Aostës: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
small
Rreshti 1:
[[Skeda:Anselm of Canterbury.jpg|parapamje|Sh. Anselmi i Aostës.]]
 
'''Anselmi i Aostës''' ([[1033]] ose [[1034]], [[Aosta]], [[Italia|Itali]] - [[21 prill]] [[1109]], [[Kanterberi]], [[Anglia|Angli]]), [[Shenjtori|shenjtor]] dhe [[Doktor i kishës]] në [[kisha Katolike|katolicizëm]]. Thirret edhe "Anselmi i Bekut" ose "Anselmi i Kanterberit" ngaqë ai jetoi për një kohë të gjatë në [[Manastiri (Feja)|manastirin]] e Bekut, në [[Franca|Francë]], dhe më pas me detyrën e [[Kryeipeshkvi]]t, të ushtruar në Kanterberi. Anselmi ishte një [[Teologjia|teolog]] i njohur, dhe [[Filozofia|filozof]] i shquar [[mesjeta]]r, prandaj quhet edhe "babai i [[Skolastika|filozofisë skolastike]]". Ai njihet edhe si shpikësi i [[Argumenti ontologjik|argumentit ontologjik]] rreth qënësisë së [[Perëndia|Perëndisë]].
 
== Jeta ==
Anselmi lindi në qytetin e [[Aosta]]s në mbretërinë e [[Burgundi]]t (sot [[Italia]] e veriut). Familja e tij ishte fisnike, dhe zotë0ronte pasuri të mëdha. I ati quhej Gundulf, dhe ishte [[Lombardia|lombard]], me një karakter të ashpër dhe të rreptë. E ema quhej Ermenberga, dhe ishte një grua me virtyte. Ajo e rriti dhe e njohi me kujdes të birin me fenë e krishterë.
 
Në moshën 15-vjeçare, Anselmi dëshiron të hyjë në manastir, por nuk lejohet rreptësisht nga i ati. Zhgënjimi e çoi Anselmin në një [[Sëmundja psikosomatike|sëmundje]] mendore-trupore. Pasi e mori veten, ai braktisi studimet për një kohë të shkurtër dhe bëri një jetë pa kokëçarje. Gjatë kësaj kohe i vdes e ëma, dhe ashpërsia e të atit bëhet e padurueshme për të. Kështu Anselmi lë shtëpinë atërore në vitin [[1059]], kapërcen alpet, dhe bredh nëpër Burgonjë dhe Francë. I mahnitur nga fama e bashkatdhetarit të tij [[Lanfranku]], asokohe paranik i [[Manastiri i Bekut|manastirit të Bekut]], Anselmi niset për [[Normandia|Normandi]]. Një vit më vonë, pasi kaloi një kohë në [[Avranshe]], ai u pranua në manastir, si fillestar. Anselmi ishte atëherë 22-vjeç.
 
== Vitet në Bek ==
==Kryeipeshkv i Kanterberit==
== Mosmarrveshje me Henrin e I ==
==Filozofia==
Për Anselmin nuk kishte ndarje të pastër midis filozofisë dhe teologjisë. Ashtu si Augustini përpara tij, ai ishte veçanërisht i angazhuar në sigurimin e mbështetjes racionale për doktrinën e krishterimit, të cilën ai tashmë e kishte pranuar si një çështje të besimit. Ai ishte i bindur se besimi dhe arsyeja të çojnë në të njëjtat konkluzione. Për më tepër, Anselmi besonte se arsyeja njerëzore mund të krijojë një teologji ose metafizikë natyrore, e cila është racionalisht koherente dhe nuk varet ngo asnjë autoritet tjetër përveç racionalitetit. Kjo nuk do të thotë se Anselmi mohonte çdo lidhje midis teologjisë natyrore dhe besimit. Përkundrazi, pikëpamja e tij ishte se teologjia natyrore ka të bëjë me dhënien e një versioni racional se çfarë është e besueshme. Për këtë ai ishte tërësisht agustinian, duke thënë se ai nuk përpiqej të zbulonte të vërtetën rreth Zotit vetëm nëpërmjet arsyes, por ai donte më tepër të përdorte arsyen për të kuptuar se çfarë ai besonte.
Line 29 ⟶ 27:
 
Pra, Anselmi merr nga [[Shën Agostini]] formulën: "credo ut intelligam, intelligo ut credam" (d.m-th- "besoj për të kuptuar, kuptoj për të besuar"). Megjithkëtë, feja në vete nuk mjafton, ajo kërkon shfaqje dhe bindje arsyetore.
 
== Dëshmitë e qënësisë së Perëndisë ==
Kërkimi i Anselmit është përqëndruar i gjithi mbi figurën e [[Perëndia|Perëndisë]], në të cilën vë dy problematika: qënësinë e Tij dhe natyrën e Tij. Dallimësi të tilla trajtohen në ''"Monologion"''.
Line 40 ⟶ 39:
* 3. Çdo gjë që është, apo është në virtyt të diçkaje, ose është në virtytin e asgjësë. Pra, meqë është në virtyt të asgjësë nuk është asgjëja vetë, e meqë diçka është, ajo do të jetë falë një Qënije Eprore, të qënit në virtyt (të ndonjë gjëje).
* 4. Trajtuar nga hierarkia e qënieve të gjalla. Duhet të jetë një qënie në majën e hierarkisë që është e përsosur. Një përsosje parësore dhe absolute.
 
== Çështja e problemit ontologjik apo dëshmitë "[[a priori]]". ==
 
==Fjala dhe dituria==
== Veprat ==
* ''"Cur Deus Homo?"'' (''"Përse Perëndia Njeri?"''; [[1098]])
Line 56 ⟶ 55:
* ''"Monologion"'' (''"Njëfjalim"''; [[1076]])
* ''"Proslogion"'' (''"Bashkëfjalosje"''; [[1077]]–[[1078]])
 
== Mirnjohjet ==
==Referencat==
== Lidhje të jashtme ==
* [http://www.filosofico.net/anselmo.htm Anselmi i Aostes: jata, mendimi dhe veprat.<small>Italisht</small>]
Line 64 ⟶ 62:
* [http://perso.orange.fr/sos.philosophie/anselme.htm Jeta dhe mendimi i Sh. Anselmit. <small>Frëngjisht</small>]
 
[[Kategoria:Shenjtorë katolikë romakë]]
[[Kategoria:Shenjtorë katolikë]]
[[Kategoria:Filozofë]]
[[Kategoria:Teologë]]