|
| titulli =avokat, pedagog
|vendvdekja=Tiranë, [[Shqipëria|Shqipëri]]}}
'''Vedat Kokona''' ([[Izmir]], [[8 gusht]] [[1913]] - [[14 tetor]] [[1998]]) ishte një shkrimtar, përkthyes dhe leksikolog shqiptar, i shekullit të 20-të, i njohur edhe për fjalorët e tij të dyfishtëdygjuhësh anglisht-shqip dhe frëngjisht-shqip dhe për kontributin e tij në leksikologjinë dhe leksikografinë shqiptare.
== BiografiaJetëshkrimi ==
Vedat Kokona u lindilind më [[8 gusht]] [[1913]], në [[Izmir]], nga një familje qytetare gjirokastrite. I ati, Elmazi, ishte avokat. Më 1920 kthehet në [[Tiranë]], ku kreu shkollën fillore dhe më pas vijoi mësimet në [[Liceu Kombëtar i Korçës|Liceun e Korçës]]. KurGjatë postudimeve kryentenë këtë shkollë, më 1935, Kokona fitoi çmim në një konkurs letrar,. çmimiÇmimi ishte një aparat fotografik Kodak, që e ëndërronte, dhe një botim i bukur poezish të [[Alphonse de Lamartine|Lamartenit]]<ref name=":1">Valeria Dedaj, ''Vepra e Vedat Kokonës, jashtë programeve shkollore'', Shekulli, 3 gusht 2013.</ref>.
Po atë vitivit nisi studimet e larta në [[Paris]], [[Francë]] për drejtësi, ku ndenji deri në fillim të 1939-s. Me t'ut’u kthyer në [[Mbretëria Shqiptare (1939–43)|ShqipëriShqipërinë e pushtuar]], punoi si mësues i [[Gjuha frënge|gjuhës frënge]] në po atë shkollë të mesme të [[Korça|Korçës]], ku kishte qenë nxënës.
Më 1941 u transferua në gjimnazinGjimnazin e shtetitShtetit në Tiranë, ku dha mësim për një vit. Për shkak të trysnisë politike dha dorëheqjen më 1942 dhe i hyri profesionit të tij të fillimit, avokatisë. Në shkurt 1944, së bashku me [[Mitrush Kuteli|Mitrush Kutelin]], [[Nexhat Hakiu|Nexhat Hakiun]] dhe [[Sterjo Spasse|Sterjo Spassen]], ai themeloi dhe kryesoi redaksinë e së përdyjavshmes ''Revista letrare'', jetëshkurtër, por me ndikim në jetën kulturore, e cila më pas do të damkosej si fashiste.
Në vitet e para të pasluftës, i padëshirueshëm si avokat, ai iu kthye punës si mësues i frëngjishtes në një shkollë të mesme në Tiranë, kurse nga 1949 deri më 1965 punoi si përkthyes në shtëpinë[[Shtëpinë botueseBotuese shtetëroreShtetërore Naim“Naim FrashëriFrashëri”|Shtëpinë Botuese Shtetërore “Naim Frashëri”]]. Nga 1965 e derisaderi sa doli në pension dha frëngjishten në Universitetin e Tiranës<ref name=":0">Robert Elsie (1995), ''[http://www.elsie.de/pdf/B1997HistLetShqip.pdf Histori e Letërsisë Shqiptare]'', përktheu Abdurrahman Myftiu, Tirana & Peja: Dukagjini, 1997.</ref>.
== Vepra ==
Si fryt i çmimit që fitoi në viti të fundit të Liceut, udhëtoi në [[Italia|Itali]], [[Gjermania|Gjermani]], [[Suedia|Suedi]] dhe [[Danimarka|Danimarkë]]. Pas këtyre udhëtimeve do të shkruante e botonte ditarin me shënime udhëtimi ''Nga Tirana në Stokholm'', Tiranë 1935, një nga librat e parë të këtij lloji të botuar në [[Gjuha shqipe|gjuhën shqipe]]. ▼
=== Vepra origjinale ===
Gjatë luftës botoi dy vëllime me poezi: ''Dritë dhe hije'', Tiranë 1939, përmbledhje me nëntëmbëdhjetë vjersha introspektive dashurie, dhe ai me satira ''Shtatë prilli'', Mussoliniada, Tiranë 1943. Si prozator, Kokona përmendet kryesisht për vëllimin ''Yje të këputur'', Tiranë 1940, përmbledhje e shtatë tregimeve me frymë moderniste, që e paraqitnin si një ndër prozatorët më të talentuar e më origjinalë të viteve të luftës sipas [[Robert Elsie|Elsie]]. Ndër veprat e mëvonshme të Kokonës janë romani me dy pjesë ''Me valët e jetës'', Tiranë 1961, 1965, dhe drama ''Hijet e natës'', Tiranë 1966<ref name=":0" />. ▼▲Si fryt i çmimit që fitoi në vitivitin tëe fundit të Liceutliceut, udhëtoi në [[Italia|Itali]], [[Gjermania|Gjermani]], [[Suedia|Suedi]] dhe [[Danimarka|Danimarkë]]. Pas këtyre udhëtimeve do të shkruante edhe botonte ditarin me shënime udhëtimi ''Nga Tirana në Stokholm'', Tiranë 1935, një nga librat e parë të këtij lloji të botuar në [[Gjuha shqipe|gjuhën shqipe]].
▲Gjatë luftës botoi dy vëllime me poezi :, ''Dritë dhe hije'', Tiranë 1939, përmbledhje me nëntëmbëdhjetë vjersha introspektive dashurie, dhe aiatë me satira , ''Shtatë prilli'', Mussoliniada, Tiranë 1943. Si prozator, Kokona përmendet kryesisht për vëllimin ''Yje të këputur'', Tiranë 1940, përmbledhje e shtatë tregimeve me frymë moderniste, që e paraqitnin si një ndër prozatorët më të talentuar e më origjinalë të viteve të luftës sipas [[Robert Elsie| ElsieElsit]]. Ndër veprat e mëvonshme të Kokonës janë romani me dy pjesë ''Me valët e jetës'', Tiranë 1961, 1965, dhe drama ''Hijet e natës'', Tiranë 1966<ref name=":0" />.
=== Përkthime ===
Përkthimin e parë e bëri që në vitet '30 kur botoi në të përkohshmen "Illyria" me kryeredaktor [[Ernest Koliqi|Ernest Koliqin]], poezinë "Njerëz të varfër" të [[Victor Hugo|Hygoit]], për të cilën iae komplimentuanpërgëzuan Koliqi dhe diplomati [[Rauf Fico|Fico]]<ref name=":1" />.
Vedat Kokona gjithashtu përktheu shumë klasikë të letërsisë së përbotshme, si [[Pierre Corneille|Pier KornejKornejin]], [[Jean Racine|Zhan RasinRasinin]], [[William Shakespeare|Uilliam ShekspirShekspirin]] dhe [[Leon Tolstoi|Tolstoin]], [[MaksimMaxim Gorki|Gorkin]], [[John Galsworthy|Xhon GollsuorthiGollsuorthin]], Çarls[[Charles DikensDickens|Dikensin]], [[Alexandr Bek|Aleksandr BekBekun]], [[Rabindranat Tagora|Rabindranat TagoreTagoran]] dhe [[Ernest Hemingway|Ernest HeminguejHeminguejin]], etj., si dhe hartoi fjalorët mjaft të kërkuar frëngjisht-shqip dhe shqip-frëngjisht<ref name=":0" /><ref>''[http://www.bksh.al/Te%20reja_ngjarje84.html#.WoVlK7zibcc Ekspozita Vedat Kokona (1913 - 2013)],'' Biblioteka Kombëtare online, bksh.al.</ref>.
Kokona ka sjellë në shqip rreth 15 mijë vargje nga poezia botërore. Ai ishte një nga përkthyesit kryesorë nga frëngjishtja, italishtja, anglishtja dhe rusishtja. Me urdhër të nomenklaturave partiake përktheu shumë raporte të kongresevekongresesh të partisë, rinisë, të Bashkimeve Profesionale e të gruas, që nga Kongresi i Parë e deri tek i shtati. Gjithashtu, ka botuar 30-40 vëllime të përkthyera me urdhër nga lart, nga nomenklatura komuniste{{Cn}}.
== Nderime ==
|
