Mesxhidi Aksa: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
vNo edit summary
No edit summary
Rreshti 1:
[[Skeda:Israel-2013-Jerusalem-Temple Mount-Al-Aqsa Mosque (NE exposure).jpg|250px|parapamje|djathtas|Pjesa veri-lindore e Xhamisë el-Aksa.]]
[[Skeda:Israel-2013(2)-Aerial-Jerusalem-Temple Mount-Temple Mount (south exposure).jpg|parapamje|250x250px|Fotografi ajrore e Malit të Tempullit në Jeruzalem. ]]
'''Xhamia el-Aksa''' ose '''Mesxhidi Aksa''' ([[Arabishtja|arab]]. المسجد الاقصى {{Audio|ArAqsaMosque.ogg|''al-Masjid al-Aqsa''}}, "Xhamia më e Largët") është vendi i tretë më i shenjtë në [[Islam]] dhe gjendet në [[Jeruzalemi#Lagjet|Qytetin e Vjetër të Jeruzalemit]]. Kjo xhami me kupolë prej argjendi së bashku me [[Kupola e Shkëmbit|Kupolën e Shkëmbit]], që njihen si ''el-Haram esh-Sherif'' ose ("Faltorja Fisnike") gjenden në Malin e Tempullit, vendin më të shenjtë në [[Jehudizmi|JahudizëmJehudizëm]]. [[Myslimani|Myslimanët]] besojnë se [[Muhammedi]] ëshë transportuar nga [[Xhamia e Shenjtë]] në [[Meka]] deri në el-Aksa gjatë Natës së [[Isra dhe miraçi|Isrës]]. Tradita islame tregon se Muhammedi është falur drejt këtij vendi deri në muajin e shtatëmbdhjetë pas [[Hixhreti|Hixhrës]] (emigrimit), kur [[Allahu]] e urdhëroi atë që të drejtohet kah [[Qabeja]].
 
Xhamia në fillim ishte një shtëpi e vogël për falje, e ndërtuar nga [[Hilafeti|halife]] [[Ymeri]], pastaj është rindërtuar dhe zgjeruar nga kalifi [[Abd yl-Melik|Abdylmeliku]] dhe përfunduar nga djali i tij [[el-Velidi]] në vitin 705. Pas në termeti të vitit 746, xhami është shkatërruar plotësisht dhe u rindërtua nga kalifi [[el-Mansuri]] më 754, dhe prapë u rindërtua nga pasardhësi i tij [[Mehdiu|el-Mehdiu]] më 780. Një tjetër termet i vitit 1033 e dëmtoi shumë rëndë, por dy vjet më vonë kalifi [[Ali ez-Zahir]]i ndërtoi në xhami tjetër që do të qëndroj deri në ditët e sotme. Gjatë renovimeve periodike të ndërmarrurra, dinasti të ndyshme që kanë udhëhequr Hilafetin Islame i kanë shtuar xhamisë shtesa dhe kanë bërë ndërrime. Kur [[Kryqëzatat|Kryqëtarët]] kanë marrë Jeruzalemin më 1099, ata e kanë përdorur xhaminë si pallat dhe kishë, por funksioni si xhami është kthyer më 1187, pasi [[Seladini]] e rimorri Jeruzalemin. Renovime, riparime dhe shtime janë ndërmarrë në shkujt e vonë nga dinastia e Ajubëve, dinastia e Mamlukëve, [[Osmanët|dinastia e Osmanëve]], Këshilli Suprem i Myslimanëve dhe [[Jordani]]. Sot, Qyteti i Vjetër i Jeruzalemit, ku gjendet xhamia, është nën kontrollin e [[Izraeli]]t, por xhamia ka mbetur nën administrimin e [[Vakëfi (në Islam)|vakëfit]] Islam palestino-jordanez.
 
== Etimologjia ==
''Masjid al-Aqsa'' përkëthehet nga [[arabishtja]] në [[shqip]] si "xhamia më e largët". Emri i referohet një kapitulli të [[Kurani]]t që quhet [[Isra dhe Miraçi|Udhëtimi i Natës]] në të cilin thuhet se [[Muhamedi]] udhëtoi nga [[Meka]] në "xhaminë më të largët", dhe prej aty në [[Xheneti|Xhenet]] me një krijesë qiellore të quajtur ''el-Buraq ysh-Sherif.''
 
Xhamia el-Aksa si e tërë është e ngatërruar me një ndërtesë të veçantë mbrenda saj, e njohur si ''al-Jami' al-Aqsa'', ''al-Qibli'', ''Masjid al-Jumah'' dhe ''al-Mughata'', këto emra i referohen ndërtesës jugore me kupol prej argjendi.