Wikipedia

Kisha Ortodokse Lindore: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
(View all pending changes)
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
Plotesim i pjesshem.
No edit summary
Rreshti 2:
'''Ortodoksia''' është një prej besimeve më të përhapura të [[Krishterimi|krishtera]], me një numër prej afro 225-300 milionë besimtarësh, si në [[Lindja (gjeografi)|Lindje]] ashtu edhe në [[Perëndimi (gjeografi)|Perëndim]] (dy degët e tjera kryesore, [[Kisha katolike romake|katolike]] dhe [[Protestant|protestante]] kanë gjegjësisht rreth 1.12 miliardë dhe 840 milionë besimtarë). Në Lindje ortodoksia greke bashkon mëse 11% të besimtarëve.
 
FejaKisha ortodokseOrtodokse është e organizuar në 14 Kisha Autoqefale (të pavarura, nga [[Greqishtja|greq.]] αὐτο-vetë, dhe κεφαλία-kokë) që formojnë Një Bashkësi/Komunitet me të njëjtën doktrinë besimi. Secila Kishë drejtohet vetë, dhe njeh si kanonike kishat që janë të organizuara saktësisht sipas kanoneve të shenjta, që kanë njohjen dhe shpalljen nga Patriarkana e Konstandinopojës (Patriarkana Ekumenike). Në tërësi për të gjithën Kishën Ortodokse në botë nuk ekziston një krye si [[Papa]] në [[Kisha Katolike|Kishën Katolike]], por Kisha Ortodokse është e organizuar në juridiksione lokale që udhëhiqet nga sinodet (këshillat) e peshkopëve të vetë juridiksionit përkatës.
Kishat Autoqefale janë Kisha të barabarta dhe simotra me njera tjetrën, me parësi Patriarkanën Ekumenike, që ka rol kordinues e organizativ në çështje administrative e doktrinale.
 
== Emërtimi ==
== Domethënia e Ortodoksisë ==
Emërtimi "ortodoks" ose "orthodhoks" (nga [[Greqishtja|greq.]] όρθος, órthos, "i drejtë", dhe δόξα, dhóxa, "lavdi", "adhurim" "mesim, besim") - fjalë për fjalë "besimi i drejtë", i vërtetë. Rreth kuptimit të parë, tradita kishtare shton edhe një të dytë, që plotëson te parin: atë të "lavdërimit/adhurimit të drejtë".
 
Në Krishterimin e hershëm, ky term përdorej për të treguar se ke besimin e vërtetë. Kishë Ortodokse pra, quheshin ato Kisha (Komunitete të krishtera) që nuk bien nga besimi i drejtë, në kundështim me Kishat heterodokse. Megjithatë, historikisht, vetëm Kishat lindore të traditës bizantine ia kanë atribuar vetes në mënyrë përkufizuese këtë cilësim. Këto Kisha janë ato që mbajnë ritin bizantin dhe janë të rregulluara në jetën e tyre sakramentale dhe disiplinore nga Kanonet e Shenjta, do të thotë nga kanonet (rregullat) e dala drejtpërdrejt ose thjesht të pëforcuara nga ana e shtatë Sinodeve (Koncileve ose Këshillave) Ekumenike (Universale) të mijëvjeçarit të parë të krishterë.

Në mijëvjeçarin e parë (shek.1-shek.11) kemi Një Kishë unike, të vetme, me të njëtën doktrinë besimi, thjesht të ndarë në juridiksione administrative. Emërtimi "Ortodoksi" u përdor fuqishëm pas Skizmës së Madhe në vitin [[1054]], për të dalluar Kishën Lindore nga Kisha Perendimore.
Emërtimi "Ortodoksi" u përdor fuqishëm pas Skizmës së Madhe në vitin [[1054]], për të dalluar Kishën Lindore nga Kisha Perendimore.
 
== Besimi Ortodoks <ref>[http://orthodoxalbania.org/alb/index.php/al/besimi-orthodhoks/besimi-orthodhoks-2 Besimi Ortodoks]</ref> ==
 
 
 
== Trinia ==
Line 40 ⟶ 43:
Sido që të jetë kjo nuk kishte ndonjë rol të madh nacionalist deri në vitet pas shpërbërjes së perandorisë Osmane, dhe hyrjes në modë të nacionalizmit në Ballkan. Në Ballkan autoritete kishtare të ndikuar nga nacionalistët shpejtojnë që ndarjen e vjetër territoriale të kishës ortodokse ta shpallin si ndarje nacionale të territoreve. Me këtë dukuri vije deri te ndërrimi i zyrtarë i racës dhe gjuhës së popujve. Kështu p.sh. anëtarët e kishës ortodokse në Kninë shpallën si pjesëtarë të nacionalitetit serb edhe pse ata nuk kishin asgjë të bënin me kulturën dhe me racën serbe. Fatkeqësisht kjo dukuri ka bërë që në Ballkan të zhduket kultura e popujve të vjetër të cilët besonin në kishën ortodokse dhe trashëgimia e tyre kulturore dhe territoriale të manipulohet nga shtete dhe kishat nacionale.
 
Sido që të jetë sipas ligjeve të kanunit të Kishës Ortodokse edhe kishat e shpallura si nacionale duhet të dinë se ''antarët dhe kishat e atyre anëtareve që gjenden në pjesen e kufirit të zgjeruar të shteteve të tyre, nuk i takojnë nacioneve të tyre dhe kulturës së tyre por ato ekzistojnë si të tilla përshkake të rrethanave politike''<ref>[http://www.ec-patr.org/docdisplay.php?lang=en&id=287&tla=en Territorial Jurisdiction According to Orthodox Canon Law.], prill 2007 në internet.</ref> Duke marrë parasysh këtë në botë Kisha Ortodokse ndahet në këto juridiksione [http://www.ec-patr.org/dioceses.php?lang=en&id=99/ shih shih Kishat Orthodhokse]:
[[Skeda:Kisha e Tiranes.jpg|parapamje|Kisha e Ungjillëzimit, Tiranë]]
[[Skeda:Korca.jpg|parapamje|Katedralja "Ngjallja e Krishtit",Korçë]]
Line 66 ⟶ 69:
== Burim i të dhënave ==
<references />
* Basilio Petra, Kisha e Etërve - Hyrje e shkurtër në Ortodoksi, Logos, Tiranë, 2007.
 
 
[[Kategoria:Kisha]]
[[Kategoria:Ortodoksi]]
[[Kategoria:Kisha Ortodokse]]
[[Kategoria:KomuniteteKomunitet tëi krishterakrishter]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Kisha_Ortodokse_Lindore"