Letonia: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Nerofut (diskuto | kontribute) |
Nerofut (diskuto | kontribute) |
||
Rreshti 62:
== Historia ==
Rreth vitit 3000 pr.K. paraardhesit proto-baltike te letonezve u vendosen ne bregun lindor te [[Deti Baltik|Detit Baltik]]. [[Baltet]] vendosen rruge tregtare me Romen dhe Bizantin, duke tregtuar qelibarin vendas per metale te cmuara. Ne vitin 900 p.K. kater fise te vecueshme baltike banonin ne Letoni: Kuronet, Latgalet, Selonet dhe Semigalianet (ne letonisht: ''kurši'', ''latgaļi'', ''sēļi'' dhe ''zemgaļi)'' si dhe fisi fin i Livoneve (''lībieši)'' te cilet flisnin nje gjuhe Fine. Ne shekullin e 12-te ne territorin e Letonise kishte 14 toka me sunduesit e tyre: Vanema, Ventava, Bandava, Piemare, Duvzare, Ceklis, Megava, Pilsāts, Upmale, Sēlija, Koknese, Jersika, Tālava dhe Adzele.
=== Periudha Mesjetare ===
Edhe pse popullsia vendase kishte kontakte me boten e jashtme prej shekujsh, ata u bene me te integruar ne sistemin socio-politik te europes ne shekullin e 12-te. Misionaret e pare, te derguar nga Papa, lundruan ne [[Lumin Daugava|lumin Daugava]] ne fund te shekullit te 12-te, duke kerkuar konvertime. Popullsia vendase sidoqofte, nuk u konvertua ne [[Krishtërimi|Krishtërim]] aq lehte sa c'kishte shpresuar Papa. Kryqezatore gjermane u derguan, ose sic ka me shume gjasa, shkuan vete ashtu sic njiheshin qe benin. [[Shen Meinhard i Segeberg]] arriti ne Ikšķile me 1184, duke udhetuar me tregtare ne Livoni, ne nje mision Katolik per te konvertuar popullaten nga besimet e tyre [[Paganizmi|pagane]]. Papa Celesti III kishte therritur nje kryqezate kunder paganeve ne [[Evropa Veriore|Europen Veriore]] me 1193. Kur menyra paqesore e konvertimit deshtoi, Meinhard planifikoi qe t'i konvertonte paganet me force.
Ne fillim te shekullit te 13-te, gjermanet sundonin pjese te medha te Letonise se sotme. Bashke me Estonine jugore, keto zona te pushtuara formuan shtetin kryqetar qe u njoh si [[Terra Mariana]] apo [[Livonia]]. Me 1282, Riga, dhe me vone qytetet e Cēsis, Limbaži, Koknese dhe Valmiera u bene pjese e Liges Hansatike. Riga u be nje pike e rendesishme e tregtise lindje-perendim dhe krijoi lidhje te forta kulturore me [[Evropa Perëndimore|europen perendimore]].{{Kryesor|Historia e Letonisë}}
== Politika ==
| |||