Tarikati: Dallime mes rishikimesh

'''Tarikati''' (nga [[Gjuha arabe|arabishtja]] طريقة  ''ṭarīqah'' përmes [[Turqishtja|turqishtes]] ''tarikat'') është shkollë e [[Sufizmi|sufizmit]], ose më saktë është një koncept për mësimet mistike dhe praktikat shpirtërore të një urdhëri të atillë me mëtimin për të kërkuar [[Hakikati|hakikatin]] ("të vërtetën e përfundme").

 

Një tarikat ka një prijës, të quajtur ''murshid'' ose ''pir'' që luan rolin e një drejtuesi a udhërrëfyesi shpirtëror. Anëtarët apo ndjekësit e një tarikati njihen si ''muridë'', që do të thotë ''ashikë'', ''të dhënë pas'', ''të dëshiruar'', me fjalë të tjera "dëshirimi i njohjes së Zotit dhe dashurimit të Zotit" (quajtur edhe ''fakirë'').

 

Fjala ''tarikat'' bashkëndan të njëjtin kuptim me ''[[Sheriati|Sheriatin]]'' (''udhë'', më saktë ''udhë e rrahur'', ''shtegu për tek pusi''). Kuptimësia metaforike e "shtegut" të tarikatit mëton për rrugëtimin e mëtejmë që ndërmerr mistiku, që vijon nga ''shtegu i rrahur'' ekzoterik i Sheriatit për tek hakikati ezoterik. Dera e katërt pas ''sheriatit, tarikatit'' dhe ''hakikatit'' quhet ''marifa/marifeti''. Kjo është "qendra e pashikueshme" e hakikatit, synimi i mistikut, përkuese me ''unio mystica'' të misticizmit perëndimor.

 

Sipas [[Eqrem bej Vlora|Eqrem bej Vlorës]], ndryshimi konfesional ndër viset arbëroro-shqiptare është vepër e tarikateve të ndryshme të dervishëve shtegtarë që janë shfaqur në [[Gadishulli Ballkanik|Ballkan]] përpara se të dukeshin trupat osmane dhe, falë forcës së tyre bindëse, patën shumë ithtarë të cilët u treguan shumë të dobishëm për pushtuesin turk, kur ai erdhi në këto anë. Autoritetet osmane kanë pak ose aspak dorë në këtë proces nistor. Si shembuj Vlora sjell Kalkandelët në [[Tetova|Tetovë]] dhe Teqenë e Sheh Hashimit në [[Janina|Janinë]].<ref name=":1">{{Cite book|title=[[Lebenserinnerungen|Kujtime 1885-1925]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|authorlink=Eqrem bej Vlora|publisher=IDK|year=2003|isbn=99927-780-6-7|location=Tiranë|pages=201|trans_title=Lebenserinnerungen|translator=[[Afrim Koçi]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.zeriislam.com/artikulli.php?id=3099|title=Hyrja e osmanëve në trojet arbërore dhe kthimi në Islam|date=25 maj 2016|website=zeriislam.com|last=Roald Hysa}}</ref>

 

<references />