Martirët e Shqipërisë: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
v removed Category:Krishtërimi using HotCat |
→Referenca: meqe kane artikujt perkates, e lehtesova, tjereve qe s'i kane ende nuk i preka |
||
Rreshti 2:
[[Skeda:Foto Martiret Katolike.png|300px|thumb|Portretet e Martirëve Katolikë në Shqipëri ditën e ardhjes së Papa Françeskut në Tiranë]]
'''Martirët e [[Lumnimi|Lumnuar]] të Shqipërisë''' janë një grup prej 38 shenjtorësh të vrarë përgjatë [[Republika Popullore e Shqipërisë|diktaturës komuniste]] në Shqipëri nga 1945 deri më 1974, ku përpos pesë prej tyre, shumica u vranë 1945 deri më 1950. Të gjithë kishin lindur në periudha të ndryshme nga 1874 deri më 1935; grupi përfshin shqiptarë e italianë dhe një gjerman. Secili prej tyre, përveç katër vetëve, ishin pjesë e jetës fetare si priftërij ose si të devotshëm dhe shërbyen si misionarë ose edukatorë me një mbrujtje shkollore nga qytetet italiane e austriake.
40 '''Martirët e Shqipërisë''' janë shenjtorë të kishës katolike të pranuar si të tillë në 2016, prej të cilëve 2 në periudhën [[Mbreti Zogu I|zogiste]] dhe 38 të tjerët gjatë [[Republika Popullore e Shqipërisë|diktaturës komuniste]]. U munduan e u vranë mizorisht për besimin e tyre fetar. Hapja e procesit dioqezan sipas [[Radio Vatikani]]t, për [[lumnimi|lumnimin]] e këtyre martirëve u shpall më 10 nëntor të viti 2002, nga prefekti i asokohshëm i Kongregatës për Ungjillëzimin e Popujve, kardinali Kreshencio Sepe, gjatë kremtimit të Eukaristisë, në [[Katedralja e Shkodrës|Katedralen e Shkodrës]]. U [[Lumnimi|lumnuan]] dhe shpallën shenjtorë të kishës katolike më 5 nëntor 2016, në sheshin para katedrales në Shkodër.<ref name="Flocchini">{{cito lajm|last1=Flocchini|first1=Emilia|title=Beati Martiri Albanesi (Vincenzo Prennushi e 37 compagni)|url=http://www.santiebeati.it/dettaglio/96474|accessdate=6 October 2017|agency=Santiebeati}}</ref> ▼
▲
== Individët ==
Emrat e lumnuarve:<ref name="Flocchini"/>
#Imzot [[Vinçens Prenushi]] (1885-1949): françeskan, ipeshkëv i Durrësit, poet
#Imzot [[Frano Gjini]] (1886-1948): ipeshkëv
#Imzot [[Jul Bonati]] (1874-1951):
#Dom [[Alfons Tracki]] (1896-1946): prifti gjerman
#Dom [[Anton Muzaj]] (1921-1948): u torturua në mënyrë çnjerëzore, vetëm sepse nuk pranoi të mohonte fenë: si i thyen këmbë e duar, e liruan nga burgu dhe e nisën në shtëpi, ku vdiq mes dhimbjeve të tmerrshme mbas pak ditësh, në moshën 29 vjeçare.<ref name="Drita">{{cito lajm |last1=Drita.info |title=Dom Anton Muzaj. Lirimi i tij ishte qiella |url=http://www.drita.info/2016/10/17/martiret-shqiptare6-dom-anton-muzaj-lirimi-i-tij-ishte-qiella/ |accessdate=1 June 2018 |agency=Drita |date=17 October 2018}}</ref>
#Dom [[Anton Zogaj]] (1908-1948): famullitar i Durrësit.
#Dom [[Dedë Maçaj]] (1920-1947): i akuzuar si spijun i Vatikanit, u torturua, u gjykua dhe u pushkatua për rezistencën e tij heroike fetare, në moshën 27 vjeç.<ref name="Shkembi"/>
#Dom [[Dedë Malaj]] (1917-1959):
#Dom [[Dedë Plani]] (1891-
#Dom [[Ejëll Deda]] (1917-1948): famullitar i Bushatit
#Dom [[Jak Bushati]] (1890-1949):
#Papa [[Josif Mihali]] (1912-1948): Prift uniat katolik, i ritit ortodoks, u mbyt për së gjalli në baltën e kënetës, në kampin e shfarosjes të Maliqit.<ref name="Vatikani per Josif Mihalin">{{cito uebin |last1=Radio Vatikani |title=Ata që erdhën nga prova e madhe (Zb 7,14): një martir shqiptar, shok udhe kah Pashkët, sot, Papa Josif Mihali |url=http://sq.radiovaticana.va/storico/2014/03/17/ata_q%C3%AB_erdh%C3%ABn_nga_prova_e_madhe_(zb_7%2C14)_nj%C3%AB_martir_shqiptar%2C_shok/alb-782113 |website=Radio Vatikani |accessdate=1 June 2018}}</ref>
#Dom [[Zef Maksen]] (1906-1946): meshtar gjerman, pushkatuar me 1946, duke shqiptuar fjalët: "Des i lumtun, tue mendue se do të kujtohem prej shqiptarëve si meshtár i fesë së Krishtit".
#Dom [[Lazër Shantoja]] (1892-1945): meshtar, njeri i kulturës.
#Dom [[Aleksandër Sirdani|Lekë Sirdani]] (1892-1948): personalitet i shquar i Kishës katolike: prift, patriot, shkrimtar. U torturua mizorisht dhe u mbyt për së gjalli në një gropë ujërash të zeza.<ref>{{cito uebin|last1=Regjina Lulashi, “Dy vëllezër dëshmorë” (Due fratelli martiri, 2007),|title=Marrë nga Regjina Lulashi, “Dy vëllezër dëshmorë” (Due fratelli martiri, 2007), Grafiche Panico Galatine (Lecce), fq 68-69.|url=http://www.drita.info/2016/11/02/martiret-shqiptare16-dom-leke-sirdani-keta-jane-me-te-vertete-njerez-te-hyjit/|website=Drita|accessdate=21 November 2017}}</ref>
#Dom [[Luigj Prendushi]] (1896-1947): u arrestua, u torturua dhe u pushkatua si spiun i Vatikanit më 24 janar 1947.
Line 28 ⟶ 29:
#Dom [[Mikel Beltoja]] (1935-1974): u pushkatua më 10 shkurt 1974, mbasi mbrojti heroikisht e haptas idealet e veta fetare në gjyqin që iu bë pas gjashtë muaj torturash, i cili e dënoi me vdekje.
#Dom [[Ndoc Suma]] (1887-1958): vdiq 2 vjet mbasi ishte liruar, i shkatërruar, nga burgu, ku u torturua me akuza për të cilat thoshte: "Vetëm kur dola në gjyq e mora vesht pse isha arrestue".
#Dom [[Ndre Zadeja]] (1891-1945): prift e poet
#Dom [[Pjetër Çuni]] (1892-1945): prift; vdiq i varur me kokë poshtë mbi gropën e ujërave të zeza.
#Dom [[Shtjefën Kurti]] (1898-1971): prift,
#Atë [[Bernardin Palaj]] (1894-1946): frat françeskan, poet dhe folklorist.
#Atë [[Çiprian Nika]] (1900-1948): françeskan, vdiq nën akuzën e rëndë e shpifëse se kishte fshehur armë në elterin e Shëna Ndout, në Kishën françeskane të Gjuhadolit.
#Atë [[Gaspër Suma]] (1897-1950): rregulltar, pinjoll i një familjeje, që u shua nga komunistët, u arrestua më 1947 dhe vdiq në burg.
#Atë [[Gjon Shllaku (frat)|Gjon Shllaku]] (1907-1946): frat françeskan, publicist, edukator.
#Atë [[Gjovani Fausti]] (1899-1946):
#Atë [[Daniel Dajani]] (1906-1946): #Seminaristi [[Mark Çuni]] (1920-1946): u akuzua për "tentativë arratisjeje" dhe për formimin e Partisë Demokristiane.
#Atë [[Karl Serreqi]]: frati që nuk pranoi të kallëxojë rrëfimin e një të plagosuri në ndeshjet me komunistët në mal, e kaloi jetën burgjeve. Vdiq në Burrel më 4 prill 1954. Është një ndër martirët e rrallë të sekretit të rrëfimit në historinë e Kishës universale.
#Atë [[Mati Prendushi]] (1881-1948): frat françeskan.
#Atë [[Serafin Koda]] (1893-1947 ): frat françeskan; dha shpirt mbasi hetuesët komunistë, duke mos u ngopur me torturat e zakonshme, ia shqyen fytin me thonj.
#Vëlla [[Gjon Pantalia]] (1887-1947): jezuit; u arrestua ndër të parët e vdiq në spital, mbasi vuajti tmerre të papërshkrueshme.
#[[Fran Miraka]] (1916-1946): Së bashku me Qerim Sadikun e Gjelosh Lulashin ishin të rinj që edukoheshin ndër jezuitë; u vranë pse deshën Krishtin.
#[[Qerim Sadiku]] (1919-1946):
#[[Gjelosh Lulashi]] (1925-1946): Laik i arkdioqezës Shkodër-Pult, Albania.<ref name="Catholic Saints">{{cito uebin |last1=Catholic Saints |title=Blessed Gjelosh Lulashi |url=https://catholicsaints.info/blessed-gjelosh-lulashi/}}</ref>
#Rishtarja stigmatine [[Maria Tuci]]: u torturua e mbyllur në një thes, së bashku me një maçok, të cilin e godisnin me shkop. Virgjër e martire, vasha dha shpirt me mundime të jashtëzakonshme.
== Referencat ==
{{reflist}}<br />▼
▲{{reflist}}
[[Kategoria:Martirë të krishterë]]
|