[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Udha (diskuto | kontribute)
No edit summary
Udha (diskuto | kontribute)
Rreshti 34:
Në vitin 1443 trupat hungareze të komanduara nga [[Janosh Huniadi]] u futën në thellësi të Ballkanit dhe në nëntor u ndeshën me ushtrinë osmane duke e thyer. Këtë rast e shfrytëzoi Gjergj Kastrioti Skënderbeu për tu kthyer në atdhe. Pasi çliroi Krujën me 28 nëntor 1443 ngriti flamurin e Kastriotëve, flamur të kuq me shqiponjë të zezë dykrenore.<ref name="Frashëri2002p212">{{harvnb|Frashëri|2002|p=212}}</ref><ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=397-401}}</ref> Para krutanëve mbajti një fjalim të zjarrtë. Pa humbur kohë hyri në bisedime me fisnikët shqiptarë dhe me ndihmën e tyre çliroi edhe një varg kështjellash tjera. Në hapësirat e çliruara ndodheshin zotërimet e shumë fisnikëve shqiptarë.<ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=397-401}}</ref>
Çlirimi i vendit në vitin 1443 ishte fitore historike, por Skënderbeu e kuptoi se për të mbrojtur territoret e çliruara duhej kapërcyer copëtimi politik dhe duhej bashkuar. Prandaj mblodhi në Lezhë një kuvend të fisnikëve shqiptarë, një praktikë tradicionale e shqiptarëve për të realizuar bashkimin dhe bashkëpunimin e tyre.<ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=401-402}}</ref> U formua Besëlidhja shqiptare e Lezhës,<ref>{{Citation|last=T︠S︡vetkov|first=Plamen S.|title=A history of the Balkans: a regional overview from a Bulgarian perspective|url=https://books.google.it/books?hl=it&id=VR5pAAAAMAAJ&focus=searchwithinvolume&q=lezha|year=1993|publisher=EM Text, origjinali nga Universiteti i Miçiganit|location=|isbn=9780773419568|page=242}}</ref><ref name="Frashëri">{{cite book|last1=Frashëri|first1=Kristo |title=Skënderbeu i shpërfytyruar nga një historian zviceran dhe disa analistë shqiptarë|date=2009 |publisher=Dudaj|location=Tirana|isbn=978-99943-0-109-6|pages=76-77|language=Albanian}}</ref><ref name="DukaKoci">{{cite web|author1=Ferit Duka|author2=Dorian Koçi|title=“Besëlidhja e Lezhës”, veprimtari në Muzeun Historik Kombëtar|url=https://sot.com.al/kultura/%E2%80%9Cbes%C3%ABlidhja-e-lezh%C3%ABs%E2%80%9D-veprimtari-n%C3%AB-muzeun-historik-komb%C3%ABtar|date=4 March 2018|accessdate=28 March 2019}}</ref><ref name="Elsie">{{Citation|last=Elsie|first=Robert|authorlink=Robert Elsie|title=A biographical dictionary of Albanian history|url=https://books.google.it/books?id=pgf6GWJxuZgC&pg=PA127&dq|year=2012|publisher=I.B. Tauris|location=London|isbn=978-1-78076-431-3|oclc=801605743|page=127}}</ref> një aleancë politike dhe ushtarake kryetar i së cilës u zgjodh Skënderbeu. Ai u zgjodh edhe komandant i përgjithshëm i ushtrisë së përbashkët e cila do të formohej.<ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=393}}</ref>
 
Në vitin 1444 forcat shqiptare të komanduara nga Skënderbeu thyen ushtrinë osmane në Betejën e Torviollit.<ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=406}}</ref> Me 10 tetor 1445 një ushtri osmane prej 9,000–15,000 vetësh<ref name=":5">{{Cite book|title = Scanderbeg|url = https://books.google.com/books?id=X4lpAAAAMAAJ|publisher = Centre for Albanian Studies|date = 1999-01-01|isbn = 9781873928134|language = en|first = Harry|last = Hodgkinson|page = 81}}</ref> nën komandën e Firuz Pashës u nis drejt Shqipërisë nga ana e Prizrenit. Këto lëvizje nuk i shpëtuan Skënderbeut. Osmanët në luginën e Mokrës ndërsa Skënderbeu i sulmoi dhe i shpartalloi me 3500 luftëtarë.{{sfn|Francione|2003|p=310}} Vitin passues ai theu osmanët edhe dy herë tjera, një herë forcat osmane nga Ohri,<ref name="Frashëri2002p144">{{harvnb|Frashëri|2002|p=144}}</ref> dhe prapë në [[Betejën e Otonetës]] me 27 Shtator 1446.<ref name="Frashëri1964p72">{{harvnb|Frashëri|1964|p=72}}</ref><ref name="Myrdal1976p48">{{harvnb|Myrdal|1976|p=48}}</ref>
 
Në vitin 1450 sulltan [[Murati II]] erdhi në Shqipëri me një ushtri të madhe dhe rrethoi Krujën. Ushtria osmane sipas një bashkëkohësi kudo ku kalonte " dogji duke i vënë zjarrin çdo gjëjë që takonte". Skënderbeu qëndroi jashtë kështjellës bashkë me luftëtarët e tij dhe godiste ushtrinë osmane papritur dhe pandërprerë nga drejtime të ndryshme. Duke parë humbjet sulltani urdhëroi asgjësimin e trupave të Skënderbeut duke i ndjekur kudo, por këto ekspedita u kushtuan osmanëve shumë humbje. Gjendja e osmanëve filloi të keqësohej nga mungesa e ushqimeve për shkak se shqiptarët sulmonin karvanet e furnizimeve.Pas disa muajsh rrethimi të pasuksesshëm, Murati humbi shpresat se mund ta merrte Krujën prandaj me fillimin e stinës së shirave e ndërpreu fushatën ushtarake. Lufta për mbrojtjen e Krujës ishte një ndër fitoret më të rëndësishme të Skënderbeut.<ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=414-415}}</ref>
Line 39 ⟶ 41:
Më 1451, u martua me Donikën, të bijën e Gjergj Arianitit.<ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=416}}</ref> Skënderbeu u përpoq të siguronte ndihma për të çliruar territore tjera që ishin nën osmanët. Atë vit Skënderbeu dhe Alfonsi V i Napolit nënshkruan disa marrëveshje bashkëpunimi si dy zotër të barabartë.<ref name="Frashëri">{{cite book|last1=Frashëri|first1=Kristo |title=Skënderbeu i shpërfytyruar nga një historian zviceran dhe disa analistë shqiptarë|date=2009 |publisher=Dudaj|location=Tirana|isbn=978-99943-0-109-6|pages=101-102|language=Albanian}}</ref><ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=417}}</ref> Në vitin 1452 sulltani i ri Mehmeti II dërgoi dy ushtri në Shqipëri të cilat u thyen njëra pas tjetrës nga Skënderbeu.<ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=416}}</ref>
 
Në vitin 1455 ushtria shqiptare rrethoi Beratin. Skënderbeu dhe Gjergj Arianiti ishin larguar kur u njoftuan për sulmin e papritur të ushtrisë osmane. Kur arritën në fushbetejë çdo gjë kishte përfunduar.<ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=419}}</ref> Pas Betejës së Beratit gjendja e brendshme poltike në Shqipëri u keqësua, duke shkaktuar lëkundje te fisnikët shqiptarë. Moisi Golemi i trembur kaloi në anën e osmanëve të cilët në vitin 1456 e dërguan në krye të një ushtrie osmane në Shqipëri por ushtria e Skënderbeut e theu keqas.<ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=420}}</ref> Në vitin 1456 Gjergj Stres Balsha, u shiti osmanëve kështjellën e [[Modrič, Struga|Modriçit]] për 30,000 aspra argjendi. Ai u mundua ta fshehë këtë; megjithatë tradhëtia e tij u zbulua, dhe ai u burgos në Napoli.<ref name=Noli1947p52>{{harvnb|Noli|1947|p=52}}</ref> Më 1456 Gjergjit i lindi djalë.<ref name=Zbornik-Odsjeka>{{cite book|title=Zbornik Odsjeka za Povijesne Znanosti Zavoda za Povijesne i Društvene Znanosti Hrvatske Akademije Znanosti i Umjetnosti|url=https://books.google.com/books?id=YidpAAAAMAAJ|year=1999|publisher=HAZU|page=169|quote=...1456 rođen je princ Gjon Kastrioti, Skenderbegov sin ... Hamza ... pobjegao je kod sultana Mehmeda II 1456 godine...}}</ref> [[Hamza Kastrioti]], nipi i Skënderbeut, humbi shpresat se do të trashëgonte principatën pas vdekjes së Skënderbeut dhe iu bashkua osmanëve.<ref name=Zbornik-Odsjeka/> Më 27 qershor 1458, Alfonsi V vdiq në Napoli dhe Skanderbegu dërgoi eimsarë te i biri Ferdinandi.<ref name="Frashëri2002p359">{{harvnb|Frashëri|2002|p=359}}</ref>
 
Në [[janar]] të vitit [[1468]] Skënderbeu u sëmur gjatë zhvillimit të një Kuvendi të thirrur nga ai, në të cilin ishin të ftuar të gjithë princat shqiptarë. Vdiq me [[17 janar]] [[1468]] në [[Lezha|Lezhë]]. U varros në Katedralen e Shën Kollit në Lezhë, po në atë vend ku u mbajt Kuvendi i Lezhës. Vdekja e tij shkaktoi pikëllim të thellë në gjithë popullin shqiptar.<ref>{{Harvnb|Akademia|2002|p=393}}</ref>