Fazil Ahmed pashë Qyprilliu: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
vNo edit summary
Rreshti 1:
{{For|persona të tjerë nga familja e njëjtë|Familja Qyprilliu}}
[[Skeda:Köprülü Ahmed kőrajz.jpg|220px|parapamje|Një gravurë e Fazil Ahmed Pashë Qyprilliu]]
'''Fazil Ahmed Pashë Qyprilliu''' ose '''Fazil Ahmed Pashë Kypriljoti''' (1635 – 3 nëntor 1676) ishte një anëtar i [[Familja Qyprilliu|familjes së njohur Qyprilliu]] me origjinë nga [[Shqipëria]], e cila prodhoi gjashtë vezirë të mëdhenj të [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] .<ref>Enciklopedia e Perandorise Osmane nga Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters, [http://books.google.com.au/books?id=QjzYdCxumFcC&pg=PA315&dq=K%C3%B6pr%C3%BCl%C3%BC+Faz%C4%B1l+Ahmed&hl=en&ei=j_cvTb4ciJK7A9GFjegL&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCUQ6AEwAA#v=onepage&q=K%C3%B6pr%C3%BCl%C3%BC%20Faz%C4%B1l%20Ahmed&f=false]</ref>.
 
Ai shërbeu si një [[Lista e vezirëve të Perandorisë Osmane|vezir i madh]] nga viti 1661 deri 1676, pasi kishte trashëguar titullin nga babai i tij, [[Mehmed Pashë Qyprilliu]], themeluesi i familjes politike Qyprilliu. Para këtij emërimi, ai shërbeu si guvernator osman i Pashallëkut të Damaskut (nga 1660 deri 1661) dhe Pashallëkut të Erzurum (nga 1659 deri 1660).<ref name="sicilli">{{citation|author=Mehmet Süreyya|editor1=Nuri Akbayar|editor2=Seyit A. Kahraman|title=Sicill-i Osmanî|url=http://books.google.com/books?id=btElAQAAMAAJ|year=1996|publisher=Türkiye Kültür Bakanlığı and Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı|location=Beşiktaş, Istanbul|language=Turkishtr|origyear=1890|volume=1|page=209}}</ref>.
 
Ai u quajt Fazil, do të thotë "i mençur" (nga Fazilet arabe, që do të thotë "urtësi"), për reduktimin e taksimit dhe promovimin e edukimit. Nga ana tjetër, ai ishte brutal në luftë. Ai udhëhoqi ushtrinë osmane në [[Lufta Austro-Turke (1663-1664)|Luftën Austro-Turke (1663-1664)]]. Në fillim të korrikut 1664, ai pati sukses në shkatërrimin e [[Novi Zrin|Kalasë Novi Zrin]] në Kroacinë veriore, pas një [[Rrethimi i Novi Zrin (1664)|rrethimi]] gati njëmujor. Edhe pse u mposht në [[Beteja e Shën Gotthard (1664)|Betejën e Shën Gotthard]], ai ishte në gjendje për të fituar territorin nga [[Paqe e Vasvár|Traktati i Vasvár]] në vitin 1664. Pas këtij traktati, ai u përqendrua në [[Lufta e Kretës (1645-1669)|Luftën e Kretës]] dhe pushtoi [[Rrethimi i Kandias|Kandia]]-n (sot [[Iraklioni]]) nga [[Republika e Veneciës|Republika e Venedikut]] në vitin 1669. Në fund të luftës kundër [[Bashkësia Polako-Lituaneze|Bashkësinë polako-lituaneze]], ai nënshkroi Traktatin e Buchach në vitin 1672 dhe Traktatin e Zurawno në vitin 1676.