Gjergj Arianiti: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
+
Rreshti 6:
 
== Prejardhja dhe rinia ==
I ati i tij ishte [[Komnen Arianiti]], zotërimet e të cilit ishin në afërsi të Durrësit (''in partibus Durrachii''). Gjergji ishte më i madhi ndër tre vëllezërit, dy vëllezërit e tjerë tij ishin Muzaka dhe Vladani.<ref>{{Harvnb|Shuteriqi|2012|page=97.}}</ref> I ati i tre vëllezërve u detyrua të bjerë në ujdi me osmanët dhe dërgoi ''peng razie'' Gjergjin në Edrene, ku jetoi dhe u shkollua me kujdes. Më 1427 kthehet në vendlindje dhe më 1432 përkrah [[Andre Topia|Andre Topisë]], ngadhënjeu në betejë me sukses osmanët.<ref>{{Harvnb|Vlora|2010|pages=92-93.}}</ref>
Qysh i ri ishte dërguar peng nga i ati, Aranit Komneni te sulltan Murati, në Edrene.
 
Më 1433 theu ushtrinë osmane në Kurvelesh<ref name=":0">{{Cite journal|last=Bartl|first=Peter|author-link=Peter Bartl|date=|title=Arianiti, Gjergj|url=https://www.biolex.ios-regensburg.de/BioLexViewview.php?ID=475|journal=Biographisches Lexikon zur Geschichte Südosteuropas|volume=1|pages=94|via=}}</ref> ose afërsi të Tepelenës duke i shpartalluar me fiset malore të Kurveleshit, Lunxhërisë dhe Skraparit. Fitore pas së cilës Papa Eugjen IV, [[Alfonsi V]] i [[Mbretëria e Aragonës|Aragonës]] dhe Perandori Sigizmund i dërguan urime dhe premtuan nën mbrojtjen e tyre.<ref name=":022">{{Cite book|title=[[Ndihmesë për historinë e sundimit turk në Shqipëri : skicë historike|Ndihmesë për historinë e sundimit turk në Shqipëri v. I]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|authorlink=Eqrem bej Vlora|last2=Von Godin|first2=Amelie|publisher=55|year=2010|origyear=1955-56|isbn=978-99943-56-83-6|location=Tiranë|pages=94-95}}</ref><ref name=":0" />
Rreshti 19:
 
== Vepra ==
Zgjedha e padurueshme feudale-ushtarake otomane shkaktoi pakënaqësi të thellë dhe reagim masiv të fshatarësisë. Gjithashtu regjistrimi i tokave, caktimi i timareve dhe vendosja e spahinjve me dhunë në zotërimet e tyre, paralajmëruan cungimin e autonomisë së sundimtarëve arbëreshë. Këto reforma i hoqën Gjergj Aranitit një pjesë të zotërimeve, ndërkohë që për pjesën tjetër mbeti vasal i sulltanit. Pikërisht kjo gjendje e rëndë ekonomike nxiti shpërthimin e kryengritjeve të viteve 30-40 të shek. XV. Në epiqendër të ngjarjeve ushtarake u vu Gjergj Araniti.
Në pranverë-verën e vitit 1432, ndërsa mbyllej etapa e reformave shfrytëzuese, hapej kundërshtimi shqiptar, që shpërthen një zinxhir kryengritjesh antiosmane. Kryengritja e parë shpërtheu në Shqipërinë qendrore. Popullsia thërret prijësin e saj, Gjergj Aranitin, 36-vjeçar.
Gjergji deri në atë kohë ishte përpjekur, por pa ndonjë rezultat, për të ruajtur të drejtat mbi zotërimet që i kishte lënë i ati. Në këto rrethana u largua fshehtas nga Adrionopoja dhe me mjaft luftëtarë të tjerë u kthye në atdhe. Sa mbërriti në Shqipëri, Gjergj Araniti zhduku spahinjtë tradhtarë, timarlij. Ai u vu në krye të kryengritjes, që përfshiu gjithë masat fshatare. Ajo u përkrah në zonat e Durrësit dhe të Tiranës nga Andrea Topia, në veri nga Nikoll Dukagjini, etj.