Gjergj Arianiti: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Rreshti 6:
 
== Prejardhja dhe rinia ==
I ati i tij ishte [[Komnen Arianiti]], zotërimet e të cilit ishin në afërsi të Durrësit (''in partibus Durrachii''). Gjergji ishte më i madhi ndër tre vëllezërit, dy vëllezërit e tjerë tij ishin Muzaka dhe Vladani.<ref>{{Harvnb|Shuteriqi|2012|page=97.}}</ref> I ati i tre vëllezërve u detyrua të bjerë në ujdi me osmanët dhe dërgoi ''peng razie'' Gjergjin në [[Edreneja|Edrene]], ku jetoi dhe u shkollua me kujdes. Më 1427 kthehet në vendlindje dhe më 1432 përkrah [[Andre Topia|Andre Topisë]], ngadhënjeu në betejë me sukses osmanët.<ref>{{Harvnb|Vlora|2010|pages=92-93.}}</ref>
 
Më 1433 theu ushtrinë osmane në Kurvelesh<ref name=":0">{{Cite journal|last=Bartl|first=Peter|author-link=Peter Bartl|date=|title=Arianiti, Gjergj|url=https://www.biolex.ios-regensburg.de/BioLexViewview.php?ID=475|journal=Biographisches Lexikon zur Geschichte Südosteuropas|volume=1|pages=94|via=}}</ref> ose afërsi të Tepelenës duke i shpartalluar me fiset malore të Kurveleshit, Lunxhërisë dhe Skraparit. Fitore pas së cilës Papa Eugjen IV, [[Alfonsi V]] i [[Mbretëria e Aragonës|Aragonës]] dhe Perandori Sigizmund i dërguan urime dhe premtuan nën mbrojtjen e tyre.<ref name=":0" /><ref name=":022">{{Cite book|title=[[Ndihmesë për historinë e sundimit turk në Shqipëri : skicë historike|Ndihmesë për historinë e sundimit turk në Shqipëri v. I]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|authorlink=Eqrem bej Vlora|last2=Von Godin|first2=Amelie|publisher=55|year=2010|origyear=1955-56|isbn=978-99943-56-83-6|location=Tiranë|pages=94-95}}</ref> Vitin që pasoi, një tjetër ushtri osmane e drejtuar nga Isak beu, vali i Shkupit, u fut në luginën e Shkumbinit ku u dërrmua nga Arianiti dhe aleatët e tij. Në një tjetër rrethanë, gjithnjë në luginën e Shkumbinit, trupat e Arianitit të rrethuar nga osmanët, u mundën. Më 1438 ngriti sërish krye, Turhan beu fillimisht e shoi kryengritjen dhe rrethoi [[Berati|Beratin]], por më pas u shpartallua nga Arianiti dhe humbi gjithë ushtrinë.<ref name=":0022" /> Pas kryengritjeve në një periudhë gjashtëvjeçare, Arianitit iu njoh nga Sulltani sundimi i tokave nga Shkumbini në Vjosë dhe nga Adriatiku në liqenin e Ohrit, si dhe shumë njerëz të shpurës së tij u detyrua të jepte të birin peng razie.<ref name=":022" />
 
Më 1444, kur predikonte kryqëzatën e princërve të krishterë kundër osmanëve, [[Papa Eugjeni IV]] e quante sundimtarin arbër më të rëndësishëm dhe më të besueshëm - ndonëse ishte ortodoks.<ref name=":022" />