Halepi: Dallime mes rishikimesh

=== Periudha mesjetare ===

[[Skeda:Bab_Qinnasrin2010.jpg|parapamje| Muret e vjetra të Halepit dhe Porta e Kinasrinit e cila u rindërtua në vitin 1256 nga Nasir Jusuf ]]

 

Më 9 Gusht 1138, një tërmet vdekjeprurës shkatërroi qytetin dhe zonën përreth. Megjithëse vlerësimet nga kjo kohë janë shumë të pasigurta, besohet se 230.000 njerëz vdiqën, duke e bërë atë tërmetin e gjashtë më vdekjeprurës në histori.

 

[[Skeda:Souk_Al_Zirb_Aleppo.jpg|majtas|parapamje| Suk ez-Zirb, ku u prodhuan monedha gjatë periudhës së Mamlukëve ]]

[[Skeda:Al-Atroush_Mosque,_Aleppo.jpg|parapamje| [[Xhamia el-Atrush]] e periudhës Mamluke ]]

Guvernatori i Mamlukëve u bë i padëgjueshëm ndaj autoritetit qendror të Mamlukëve në [[Kajro]] dhe në vjeshtë 1261 udhëheqësi Mamluk Baibar dërgoi një ushtri për të marrë qytetin. Në tetor të vitit 1271, mongolët morën përsëri qytetin, duke sulmuar me 10.000 kalorës nga [[Anadolli|Anatolia]] dhe duke mposhtur trupat e turke që po mbronin Halepin. Garnizonet e Mamlukëve ikën për në [[Hama]], derisa Baibar erdhi përsëri në veri me ushtrinë e tij kryesore dhe mongolët u tërhoqën. <ref>Runciman, pp. 336–337.</ref>

 

 

 

=== Periudha Osmane ===

Halepi u bë pjesë e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] në 1516, kur qyteti kishte rreth 50,000 banorë, ose 11,224 familje sipas një regjistrimi osman. <ref>"Population and Revenue in the Towns of Palestine in the Sixteenth Century"</ref> Ishte qendra e Vilajetit të Halepit ; pjesa tjetër e asaj që më vonë u bë Siria ishte pjesë e vilajetit të Damaskut, Tripolit, Sidonit ose Rakës. Pas reformës provinciale otomane të vitit 1864 Halepi u bë qendra e Vilajetit të sapoformuar të Halepit në 1866.

 

[[Skeda:Aleppo_Khan_Shuneh.jpg|majtas|parapamje| Han el-Shuneh që daton prej 1546 ]]

Si rezultat i zhvillimit ekonomik, shumë shtete evropiane kishin hapur konsullata në Halep gjatë shekujve të 16-të dhe 17-të, si konsullata e [[Republika e Venedikut|Republikës së Venedikut]] në 1548, konsullata e [[Franca|Francës]] në 1562, konsullata e [[Anglia|Anglisë]] në 1583 dhe konsullata e [[Holanda|Hollandës]] në vitin 1613. <ref>{{Cito web|url=http://www.panoramaline.com/aleppo-arab.htm|title=Aleppo in History (in Arabic)|publisher=Panoramaline.com|accessdate=11 March 2012|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120315181143/http://www.panoramaline.com/aleppo-arab.htm|archivedate=15 March 2012}}</ref>

Referenca është bërë në qytet në 1606 në ''Makbeth'' e William Shakespeare. Shtrigat e mundojnë kapitenin e anijes ''Tiger'', i cili ishte drejtuar për në Halep nga Anglia dhe zgjati në një udhëtim 567 ditësh përpara se të kthehej pa sukses në port. Referenca është bërë edhe në veprën ''Otello'' të ''Shekspirit'' kur Otello flet fjalët e tij të fundit (AKT V, ii, 349f. ): "Vendosni poshtë këtë / Dhe them përveç kësaj që në Halep një herë, / Kur një turk me turban / Goditi një venecian dhe shau shtetit e këtij, / e kam kapë për fyti qenin e synetuar / Dhe e godita atë - kështu! " (Arden Shakespeare Edition, 2004). Kapelani detar britanik Henry Teonge përshkruan në ditarin e tij një vizitë që ai i bëri qytetit në vitin 1675, kur atje jetonte një koloni e tregtarëve të Europës Perëndimore.

 

 

Në fund të Luftës së Parë Botërore, Traktati i Sevresit ia dha shumicën e krahinës së Halepit kombit të sapoformuar të [[Siria|Sirisë]], ndërsa Kilikia u premtua nga Franca për t'u bërë një shtet armen. Megjithatë, [[Mustafa Qemal Ataturku|Kemal Ataturku]] aneksoi pjesën më të madhe të krahinës së Halepit si dhe Kilikisë në [[Turqia|Turqi]] në Luftën e Pavarësisë së tij. Banorët arabë në provincë (si edhe kurdët) i mbështetnin turqit në këtë luftë kundër francezëve, duke përfshirë udhëheqësin e Revoltës Hananu, [[Ibrahim Hananu]], koordinonte drejtpërdrejtë me Ataturkun dhe mori armë prej tij. Rezultati, megjithatë, ishte shkatërrimtar për Halepin, sepse sipas [[Traktati i Lozanës|Traktatit të Lozanës]], pjesa më e madhe e Provincës së Halepit u bë pjesë e Turqisë me përjashtim të Halepit dhe Iskënderunit ; <ref name="atak5">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=ttYVBQAAQBAJ&pg=PT149|publisher=Knopf Doubleday Publishing Group|isbn=978-0-8041-5347-8|title=Eastward to Tartary|last=Robert D. Kaplan|page=149|year=2014}}</ref> kështu, Halepi u shkëput nga satelitët e saj veriore dhe nga qytetet e Anadollit nga të cilët Halepi varej shumë në tregti. Për më tepër, divizioni [[Sykes-Picot]] i Lindjes së Afërme ndau Halepin nga pjesa më e madhe e [[Mesopotamia|Mesopotamisë]], gjë që gjithashtu dëmtoi ekonominë e Halepit. Situata u përkeqësua edhe më tej në vitin 1939, kur Iskënderuni apo ish Aleksandreta ishte aneksuar nga Turqia, <ref name="atak">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=cO50m62MA8AC&pg=PT55|title=Ataturk|last=Andrew Mango|page=55|year=2011}}</ref> <ref name="atak3">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=smkXH4UwJOsC&pg=PA64|title=Negotiating for the Past: Archaeology, Nationalism, and Diplomacy in the Middle East, 1919–1941|last=James F. Goode|page=64|year=2009|publisher=University of Texas Press|isbn=978-0-292-77901-3}}</ref> <ref name="atak4">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=3dnGAAAAQBAJ&pg=PA58|title=Turkish Foreign Policy: Islam, Nationalism, and Globalization|last=Hasan Kösebalaban|page=58|year=2011|publisher=Springer|isbn=978-0-230-11869-0}}</ref> duke privuar Halepin nga porti i saj kryesor i Iskënderunit dhe duke e lënë atë në izolim total brenda Sirisë.

{{Historical populations|1883|99179|1901|108143|1922|156748|1925|210000|1934|249921|1944|325000|1950|362500|1960|425467|1965|500000|1983|639000|1990|1216000|1995|1500000|2000|1937858|2004|2132100|2005|2301570|2016|1800000}}

[[Skeda:Alepp0fashion.jpg|majtas|parapamje| Dy beduinë dhe një grua [[Çifutët|hebreje]] në Halep, 1873 ]]

 

 

Periudha e dytë e emigrimeve armenë drejt Halepit shënoi tërheqjen e trupave franceze nga [[Kilikia]] në vitin 1923. <ref>The Golden River in the History of Aleppo ({{lang-ar|ﻧﻬﺮ ﺍﻟﺬﻫﺐ ﻓﻲ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺣﻠﺐ}}), vol.3 (1925) pages 449–450, published in 1991, Aleppo. Author: Sheikh ''Kamel Al-Ghazzi''</ref> Pas mbërritjes së më shumë se 40,000 refugjatëve armenë midis 1923 dhe 1925, popullsia e qytetit arriti deri në 210,000 deri në fund të vitit 1925, ku armenët formuan më shumë se 25% të sajë. <ref>{{Cite book|last=Hovannisian|first=Richard G.|authorlink=Richard G. Hovannisian|title=The Armenian People From Ancient to Modern Times, Volume II: Foreign Dominion to Statehood: The Fifteenth Century to the Twentieth Century|publisher=Palgrave Macmillan|location=New York|year=2004|isbn=978-1-4039-6422-9|page=425|url=https://books.google.com/books?id=s2ByErk19DAC}}</ref>

Halepi ishte qyteti më i populluar në Siri, me një popullsi prej 2,132,100 banorësh siç tregohet në regjistrimin e fundit zyrtar të vitit 2004 nga [[Central Bureau of Statistics (Syria)|Byroja Qendrore e Statistikave të Sirisë]] (CBS). Nënkomuna e saj ( ''[[Nahia|nahija]]'' ) përbëhej nga 23 vendbanime me një popullsi kolektive prej 2,181,061 banorë në 2004. <ref name="CBS">{{Cito web|url=http://www.cbssyr.org/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB02-1-2004.htm|title=General Census of Population and Housing 2004|accessdate=2012-05-20|deadurl=bot: unknown|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120520173518/http://www.cbssyr.org/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB02-1-2004.htm|archivedate=20 May 2012}}. [[Central Bureau of Statistics (Syria)|Syria Central Bureau of Statistics]] (CBS). Aleppo Governorate. Archived. {{Ar}}</ref> Sipas vlerësimeve zyrtare të njoftuara nga Këshilli i Qytetit të Halepit, popullsia e qytetit ishte 2,301,570 banorë deri në fund të vitit 2005. Si rezultat i [[Lufta civile në Siri|Luftës Civile Siriane]], popullsia e gjysmës lindore të qytetit nën kontrollin e opozitës kishte rënë në rreth 40,000 deri në vitin 2015. <ref>{{Cito web|url=https://www.theguardian.com/world/2015/mar/12/worst-place-in-world-aleppo-ruins-four-years-syria-war|title=The worst place in the world? Aleppo in ruins after four years of Syria war|publisher=theguardian.com|date=12 March 2015|accessdate=22 November 2015}}</ref>

 

 

Rrethet veriperëndimore të Halepit, në veçanti rrethi i [[Sheikh Maqsoud|Shejhut Maksud]], janë seksionet kurde të qytetit. Që nga fillimi i luftës civile në Siri, këto rrethe të Halepit janë të mbrojtura nga milicitë kurde dhe kështu janë rrethet më të sigurta të Halepit. As forcat e qeverisë qendrore dhe as ushtritë rebele nuk kanë sfiduar ushtrinë kurde dhe nuk kanë shkelur në ato rrethe kurde. Shumë jo-kurdë të Halepit kanë ikur në sigurinë e rrethit kurd për mbrojtje. Kurdët përbënin rreth 7-10% të popullsisë së qytetit para luftës.

Popullsia e krishterë e Halepit ishte pak më shumë se 250,000 para luftës civile, duke përfaqësuar rreth 12% të popullsisë së përgjithshme të qytetit. Megjithatë, si pasojë e Luftës Civile Siriane, popullsia e krishterë e qytetit u zvogëlua në më pak se 100,000 që nga fillimi i vitit 2017, prej të cilëve rreth 30% janë armenë etnikë. <ref>{{Cito web|url=http://www.aina.org/news/20141202174517.htm|title=Christians Hold Out in Syria's Aleppo Despite Jihadist Threat|website=aina.org}}</ref>

 

 

Ka gjithashtu një numër të madh të të krishterëve katolikë lindorë në qytet, duke përfshirë [[Melkite Greek Catholic Church|melkitë grekë]], [[Maronite Church|maronitë]], [[Chaldean Catholic Church|kaldeasit]], [[Syriac Catholic Church|katolikët sirianë]] dhe pasuesit e [[Katolike|ritit latin]] . Të krishterët ungjillorë të njësive të ndryshme janë një pakicë në qytet.