[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
+
v (via JWB)
Rreshti 33:
Grekët Artemidës i kanë kushtuar tempujt dhe shenjtnoret madhështore, në mesin e tyre në Brauron, në Atikë, në Delos, në Spartë, në Magnezij, në Sardë, në Lidi e gjetiu. Vendin e dedikuar e ka pasur edhe në Akropolin e Athinës. Në Romë ia kanë ndërtuar tempullin në Aventin. Ka pasur tempullin në Afrikë, ku e kanë adhuruar sidomos gratë si Diamen Nemorenzis, por prej të gjithave më së shumti është dalluar tempulli i Artemidës në Efez, mrekullia e tretë prej shtatë mrekullive të botës". E kanë ndërtuar efezasit pranë tempullit të vjetër të hyjneshës së plleshmërisë së Karisë, të cilën e kanë idenitifiikuar me Artemidën. Ndërtimi i këtij tempulli filloi në mesin e shek. VI para e.s., kurse e kanë ndërtuar Herzifroni dhe Metageni, arkitektët kreatas. Ndërtimi u krye pas njëqind e njëzet vjetësh dhe e kanë përfunduar Peoni dhe Demetri nga Efezi. Në vitin 356 para e.s. këtë tempull e ka djegur Herostrati, kurse në vitin 334 para e.s. e rindërton Aleksandri i Madh sipas projektit të arkitektit Deinokrat. Planimetria e tempullit ka qenë 110 x 55 m. dhe e rethonin dy rende shtylla të mermerit, të gajta 18 m. Statujën në tempull e ka punuar Praksiteli. Ky është edhe tempulli i parë i ndërtuar në stilin jonik dhe u bë model për të tjerët. Më se 500 vjet ka shëndritur „në bukurinë dhe luksin e pakalueshëm", siç e theksonin këtë njëzërit shkrimtarët antikë. Më në fund u rrënua si viktimë e gotëve, pastaj nga tërmeti dhe me ediktin e perandorit Teodoz në vitin 389 para e.s. kundër tempujve pagan. Perandori Justinian urdhëroi që një pjesë e gërmadhave të tij të dërgohen në Konstantinopol (sot Stambolli) për ndërtimin e tempullit të "Mençurisë Hyjnore" (Aja Sofia, më vonë xhami). Mbeturinat e pakta të këtij tempulli të Artemidës i zbuloi J. T. Woodi (Vudi), arkeologu britanik. Ndër të tjera ka gjetur edhe pjesën e shtyllës dekoruese, që ia ka falur Krezi, mbreti i Lidisë (dhe që sot gjëndet në Muzeun Britanik në Londër).
 
[[Kategoria:Hyjnitë‎Hyjni‎]]
[[Kategoria:Mitologjia greke]]
[[Kategoria:Greqia e lashtë]]