|
==Sjellja dhe ekologjia==
Këto kafshë janë më së shumti [[kafshë nate]],në veçanti në verë. Gjatë ditës gërmojngërmojnë në rërë në zona me hije dhe pushojnë brënda ketyre gropave që bëjne ,të cilat i mbrojnmbrojnë edhe nga [[stuhitë me rërë]].Kopeja e adaksëve përmban si meshkuj ashtu edhe femrat ,duke arritur njenjë numër individësh që shkon deri në 20. Janë përgjesisht kafshë jo migrueseshtegtare që,të cilat lëvizin vetëm në kërkim të udhqimit.Kanë një strukturë sociale të fort,me shumë mundësi e bazuar mbi moshën, dhe kopet drejtohen nga femra më e moshuar.Janë të aftë të ndjekin shirat ,prandaj i drejtohen zonave ku bimësia është më e bollshme.Meshkujt janë territorjal dhe mbrojn femrat,kurse këto të fundit stabilizojn hierarkin e tyre dominuese.
Për shkak të levizjeve të ngadalta,adaksi është një preh e lehtë për [[Carnivora|grabitqarë]] si [[luani]],[[Qeni i egër afrikan]],[[gepardi]](ose çita),[[leopardi]] dhe [[njeriu]]. [[Karakali|Karakalët]],[[Hiena|hienat]] dhe [[Servali|servalët]] sulmojn këlyshët.Adaksi nuk është i egër,ndonëse individ mund të sulmojn nëse bezdisen.
===Adaptimi===
[[File:Addax-1-Zachi-Evenor.jpg|thumb|Adaks duke kullosur në mjedis të thatë]]
Adaksi është një kafshë më se e përshtatur kushteve ekstreme të shkretëtirës së thellë.Mund të mbijetojnmbijetojnë pa ujë ngaqë marrin lëngjet nga ushqimi i tyre dhe nga vesa që kondenson mbi bimët.Shkencëtarët besojnbesojnë qëbadaksiqë adaksi ka një linjë speciale në stomakun e tij që mbledh reserva në xhepa të mbrëndhëmmbrënshëm për kohërat më te thata.ProdhojnProdhojnë gjithashtu urinë të concentruar që të kursejnkursejnë sa më shumë ujë. Ngjyra e zbehtë e gëzofit reflekton rrezet djellore dhe gjatësia dhe dendësia e tij ndihmon në regullimin e temperaturës trupore. Gjatë ditës adaksat grumbullohen bashkë në zona me hije ,dhe përgjatë netëve të freskëta pushojnë në gropa rëre.Kjo sjellje ndihmon në shpërndarjen e të ngrohtit trupor dhe në kursimin e ujtit duke freskuar trupin me anë të evaporimit.
Në një studim,tetë adaks në një diet kashte bari ([[Chloris gayana]]) u vëzhguan se si ndryshonin kohën e mbajtjes së ushqimit nga pjesa e tretjes. U zbulua që koha e mbajtjes së ushqimit është e gjatë për të nxjerr sa më shumë lëngje nga fermentimi i ushqimit.
===Dieta===
[[File:Addax mit kalb.jpg|thumb|Një këlysh më nënën e tij]]
Adaksi jeton në toka të shkreta ku ushqehenushqehet me bar dhe gjethe shkurresh,bimësh dhe ferrash që gjinden.Ushqimet kryesore janë [[''Aristida'']],[[''Panicum'']] dhe [[''Stipagrostis'']] ,dhe gjethet të cilat hajn janë ato të [[Akacia|Akacies]] në mungesë të ketyre barnave.Adaksi hanë vetëm disa pjesë të bimëve dhe është i prirë të kafshojë barin ''Aristida'' pak a shumë në të njëjtën lartësi. Përkundrazi,kur ushqehet me ''Panicum'' ,hanë filizat që janë më të butë dhe [[Fara|farat]],të rëndësishme në dietën e tij duke qënë burimi kyesor për hasjen e [[Proteina|proteinave]].
===Riprodhimi===
Femrat arrin [[pjekurin seksuale]] kur janë tre vjeçe kurse meshkujt kur janë dy vjeç.Mbarështimi ndodh gjatë gjith vitit,por arrin kulmin gjatë dimrit dhe fillimit të pranverës.Në Saharan Veriore,mbarështimi haset kryesisht në fund të dimrit dhe në fillim të pranverës; në Saharan jugore, mbarështimi haset kryesisht nga Shtatorishtatori dhe Tetoritetori dhe nga Janarijanari deri në gjysëm prill. Shtatëzania zgjatë 257-270 ditë (rreth 9 muaj).Femrat mund të lindin në këmbë ose të shtrira. Lindin zakonisht një fëmijë. Këlyshi peshon 5 kg në lindje dhe gjiri i pritet mbas 23-29 javësh.
==Habitati dhe përhapja==
| 