Gjuhët austronesiane: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v rregullime të tekstit duke përdorur AWB
vNo edit summary
Rreshti 1:
[[Skeda:Austroneske jazyky.jpg|parapamje]]
'''Gjuhët Austronezianeaustroneziane''' janë një familje gjuhësore që shpërndahet gjerësisht në të gjithë [[Azia Juglindore|Azinë Juglindore]] Detare, [[Madagaskari]]n dhe [[Oqeani Paqësor|ishujt e Oqeanit Paqësor]], me disa anëtarë në Azinë kontinentale<ref>[https://www.britannica.com/topic/Austronesian-languages "Austronesian Languages"]. ''Encyclopædia Britannica''. Retrieved 26 October 2016.</ref>. Gjuhët Austroneziane fliten nga rreth 386 milionë njerëz, duke e bërë atë familjen e pestë më të madhe gjuhësore sipas numrit të folësve, pra vetëm gjuhëve [[Gjuhët indo-evropiane|Indo-Europiane]], gjuhët Sino-Tibetiane, gjuhët Niger-Kongo dhe gjuhët Afroasiake. Ajo është në të njëjtin nivel me Indo-Europiane, Niger-Kongo, dhe Afroasiatic si një nga familjet e gjuhëve më të mira. Gjuhët kryesore Austroneziane me numrin më të madh të folësve janë Malay (Indonesian dhe Malaysian), Javanisht dhe Filipino (Tagalog). Familja përmban 1,257 gjuhë, që është shumica e dytë e çdo familjeje gjuhësore.<ref>Blust, Robert (2016). ''History of the Austronesian Languages''. University of Hawaii at Manoa.</ref>
 
Ngjashmëritë mes gjuhëve të folura në arkipelagun malaj dhe Oqeanin Paqësor u vëzhguan së pari në 1706 nga dijetari holandez Adriaan Reland.<ref>Asya Pereltsvaig (2018). ''Languages of the World''. Cambridge University Press. [[International Standard Book Number|ISBN]] [[Speciale:BookSources/978-1-316-62196-7|978-1-316-62196-7]].</ref> Në shekullin e 19-të, hulumtuesit (p.sh. Wilhelm von Humboldt, Herman van der Tuuk) filluan të zbatojnë metodën krahasuese në gjuhët Austroneziane, por studimi i parë gjithëpërfshirës dhe i gjerë mbi historinë fonologjike të familjes së gjuhës Austroneziane, duke përfshirë rindërtimin e Proto- Leksikon Austronezian është bërë nga gjuhësi gjerman Otto Dempwolff. Termi austronezian vetë u krijua nga Wilhelm Schmidt (austronesisch gjerman)<ref>[[John Simpson (lexicographer)|John Simpson]]; [[Edmund Weiner]], eds. (1989).''Official Oxford English Dictionary (OED2)''([[List of English dictionaries|Dictionary]]). [[Oxford University Press]]. p. 22000.</ref> i cili vjen nga auster latin "era e jugut" dhe ishulli grek nêsos ". Familja është quajtur me vend, pasi shumica dërrmuese e gjuhëve Austroneziane janë folur në ishuj: vetëm disa gjuhë, të tilla si Malay dhe gjuhët kameike, janë indigjene në Azinë kontinentale. Shumë gjuhë Austroneziane kanë shumë pak folës, por gjuhët kryesore austroneziane fliten nga dhjetëra milionë njerëz dhe një gjuhë austroneziane, Malaj (përfshirë indonezishten dhe malajzianët), flitet nga 250 milionë njerëz, duke e bërë atë gjuhë të 8-të më të folur në botë. Përafërsisht njëzet gjuhë Austroneziane janë zyrtare në vendet e tyre përkatëse .