Gjuha norvegjeze: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Βατο (diskuto | kontribute) v (via JWB) |
Shpëtim i burimeve 2 dhe etiketim 0 si të prishura.) #IABot (v2.0 |
||
Rreshti 23:
Nga shekulli i 16-të deri në shekullin e 19-të, danezja ishte gjuha standarde e shkruar e Norvegjisë. Si rezultat, zhvillimi i norvegjezit të shkruar modern ka qenë subjekt i polemikave të forta lidhur me nacionalizmin, diskursin rurale kundrejt urbanizmit dhe historinë letrare të Norvegjisë. Historikisht, Bokmål është një shumëllojshmëri norvegjeze e daneze, ndërsa Nynorsk është një formë gjuhe e bazuar në dialektet norvegjeze dhe opozitën puristike ndaj danezëve. Politika zyrtare tani e braktisur për të bashkuar Bokmål dhe Nynorsk në një gjuhë të përbashkët të quajtur Samnorsk përmes një sërë reformash drejtshkrimore, ka krijuar një spektër të gjerë të varieteteve të Bokmål dhe Nynorsk. Forma jozyrtare e njohur si Riksmål konsiderohet më konservatore se Bokmål dhe Høgnorsk jozyrtare më konservatore se Nynorsk.
Norvegjezët janë të arsimuar në Bokmål dhe Nynorsk. Një sondazh i vitit 2005 tregon se 86,3 % përdorin kryesisht Bokmål si gjuhë të tyre të përditshme të shkruar, 5.5% përdorin të dyja Bokmål dhe Nynorsk, dhe 7,5 % përdorin kryesisht Nynorsk. ngjajnë Nynorsk më afër se Bokmål.<ref>Venås, Kjell (1998). [http://www.apollon.uio.no/vis/art/1998/1/dialekt "Dialekt og normaltalemålet"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110724185459/http://www.apollon.uio.no/vis/art/1998/1/dialekt |date=24 korrik 2011 }}.''Apollon''. '''1'''. [[International Standard Serial Number|ISSN]] [https://www.worldcat.org/issn/0803-6926 0803-6926].</ref> Në përgjithësi, shkrimi i Nynorskut është i përhapur në pjesën perëndimore të Norvegjisë, megjithëse jo në zonat kryesore urbane dhe gjithashtu në pjesët e sipërme të luginave malore në pjesët jugore dhe lindore të Norvegjisë. Shembujt janë Setesdal, pjesa perëndimore e qarkut Telemark (fylke) dhe disa komuna në Hallingdal, Valdres dhe Gudbrandsdalen. Ajo është përdorur pak diku tjetër, por 30-40 vjet më parë, gjithashtu kishte fortesa në shumë pjesë rurale të Trondelagut (në mes të Norvegjisë) dhe pjesës jugore të veriut të Norvegjisë (qarku Nordland). Sot, jo vetëm që është Nynorsk gjuha zyrtare e katër prej 19 qarqeve norvegjeze, por edhe të shumë komunave në pesë qarqe të tjera. NRK, korporata norvegjeze e transmetimit, transmeton në Bokmål dhe Nynorsk, dhe të gjitha agjencitë qeveritare janë të nevojshme për të mbështetur të dyja gjuhët e shkruara. Bokmål përdoret në 92% të të gjitha botimeve të shkruara, dhe Nynorsk në 8% (2000)
Norvegjia është një nga gjuhët e punës të Këshillit Nordik. Sipas Konventës së Gjuhës Nordike, qytetarët e vendeve nordike që flasin norvegjeze kanë mundësinë të përdorin gjuhën e tyre amtare kur bashkëveprojnë me organet zyrtare në vendet e tjera nordike pa qenë të detyruar të bëjnë ndonjë interpretim ose kostot e përkthimit.<ref>[http://www.norden.org/avtal/utbildning/sk/sprak.asp Konvention mellan Sverige, Danmark, Finland, Island och Norge om nordiska medborgares rätt att använda sitt eget språk i annat nordiskt land] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090220234459/http://www.norden.org/avtal/utbildning/sk/sprak.asp |date=20 shkurt 2009 }}, ''Nordic Council website''. 4 Maj, 2008.</ref>
Norvegjia është një nga dy gjuhët zyrtare në Norvegji. Tjetri është Sami, i folur nga disa anëtarë të popullit Sami, kryesisht në pjesën veriore të Norvegjisë. Norvegjisht dhe Sami nuk janë të kuptueshme reciprokisht, pasi Sami i përket grupit të gjuhëve finno-ugrike. Sami është folur nga më pak se një përqind e njerëzve në Norvegji.
| |||