Kanguri: Dallime mes rishikimesh

Një kangur është një marsupial nga familja Macropodidae (macropods, do të thotë 'këmbë të mëdha'). Në pergjithsi ky term përdoret për të përshkruar llojet më të madhe nga kjo familje, sidomos ato të gjinise Macropus ,'''kanguri''' I kuq, kangur Antilopine, Lindore dhe kanguri gri I lindjes dhe I perendimit. Kanguret janë endemike në kontinentin e Australisë. Macropods e vogla janë gjetur në Australi dhe New Guinea.Te medhenjte janë përshtatur shumë mirë për tiu pershtatur ndryshimeve te peizazhit australian nga njerëzit dhe pse shumë nga kushërinjtë e tyre të vogël janë të rrezikuar, ata janë të bollshem Kanguret e eger janë qëlluar për mish, sport, dhe për mbrojtjen e tokës për kullotje delesh dhe kafshësh. Edhe pse ka disa mosmarrëveshje per, trafikun e mishit të kangurit ka shumë perfitime mjedisore dhe përfitimet shëndetësore Kanguri është një simbol nacional i Australisë: simbol i tij është përdorur në shtresat Australiane te armëve, në disa nga monedhat e vet, si dhe nga disa prej organizatave më të njohura të Australisë, përfshirë Qantas. Kanguri është I rëndësishem ne kulturën Australiane . Fjala kangur rrjedh nga fjala gangurru Yimidhirr Guugu, duke iu referuar një kanguri gri. Emri i parë është regjistruar si "Kangooroo ose Kanguru" më 4 gusht 1770, nga gjenerali(më vonë kapiteni) James Cook në brigjet e lumit në vendin modern, te Cooktown .Përpjekja zgjati për gati shtatë javë për të riparuar dëmet e qëndrueshme në barrieren e Madhe Reef .Guugu Yimidhirr është gjuha e popullit të mitit të përbashkët. Në anglisht emri kangur është një frazë "Unë nuk ju kuptoj ju .Sipas kësaj legjende, kapiteni James Cook dhe natyralist Sir Joseph Banks po zbulonin zonen per kanguret . Ata kërkuan një lokal afër se si quheshin krijesat. Lokale u përgjigj "kangur", të thotë: "Unë nuk ju kuptoj ju",nga i cili doli në jetë emri i krijesës. Miti kangur ishte nxjere në vitet 1970 nga gjuhëtar Haviland Xhon B. në studimin e tij me njerëzit Yimidhirr Guugu. Kanguret Mashkuj quhen bucks, boomers, jacks, ose pleq, femra janë jills, dhe të rinjte janë joeys. Emri kolektiv për Kanguret është një turmë,Emri kangur ireferohet Roos. Ka katër lloje kanguresh të cilet janë: * kangur Kuq (''[[Macropus rufus]]'') është më I madhe ,marsupial ,mbijeton kudo në botë. Më pak në numër, kangur Kuq zë thatë dhe gjysmë e thatë jeton ne-qendër të kontinentit. Një ma Perëndimor shkull mund të jetë i madh 2 metra (6 ft 7 in) i gjatë dhe peshon 90 kg (£ 200). * kanguri lindor gri(''[[Macropus giganteus]]'') është më pak e njohur,por mbulon një pjesë pjellore lindore të kontinentit. * kanguri Perëndimor gri (''[[Macropus fuliginosus]]'') është pak më I vogël përsëri në rreth 54 kg. Ai është gjetur në pjesën jugore të Australia perendimore, Australia jugore pranë bregut, dhe pellgut te lumit Darling. * Kangur Antilopine (''[[Macropus antilopinus]]'') është, në thelb, larg-ekuivalent veriore e lindore dhe perëndimore Kanguri Gri. Ai është një krijesë e fushore me bar dhe pyje, dhe që rron në tufë. Përveç kësaj, ka macropods rreth 50 të vogël lidhur ngushtë me kangur në Macropodidae Familjet europiane kanë konsideruar gjatë Kangaroos si kafshë të çuditshme. Eksploruesit e hershëm i përshkrojne ata si krijesa që kishin kokat si dre (pa Antlers), ishtin te drejtë si burra, dhe hapet si bretkosat. Kombinuar me dy-kryesoi pamjen e një kangur nënë, kjo çoi në shtëpi shumë mbrapa për të shkarkuar si tregime udhëtarët për mjaft kohë. [Citim i duhur] kangur i parë që do të ekspozohet në botën perëndimore u qëllua një shembull nga John Gore , një oficer në Përpjekja e Kapiten Cook-së në 1770. e kafshëve u qëllua dhe lëkurën e saj dhe kafkë transportuar mbrapa Angli për të cilin ishte i mbushur (nga taxidermists që nuk kishin parë) dhe shfaqet për publikun e gjerë si një curiositet.Kanguret kanë këmbët e prapme të fuqishme, këmbët e madha përshtatur për kërcim, një bisht të gjatë, dhe një kokë të vogël. Ashtu si të gjithë marsupialet kanguret femra kanë një qese te quajtur marsupium në të cilën te rinjte kane zhvillim të plotë pas lindjes. Kanguret janë vetëm kafshë të mëdha qe përdorin xhepin si një mjet për zhvillim. Shpejtësi për kangurin e kuq është rreth 20–25 km / h (13-16 mph), por me shpejtësi deri 70 km / h (44 mph) mund të arrihet, në distanca të shkurtra, ndërsa ai mund të mbajë një shpejtësi të 40 km / h (25 mph) për gati dy kilometra. [16] Kjo shpejtësi dhe energji-metodë efikase e udhëtimit ka evoluar për shkak se duhen mbuluar distanca të mëdha, në kërkim të ushqimit dhe ujit, në vend se sa duhet për t'i shpëtuar grabitqarët . Për shkak të këmbëve te tyre të gjata, ata nuk mund të ecin drejt. Për të lëvizur me shpejtësi të ngadaltë, ata e përdorin bishtin e tyre për të formuar një trekëmbësh .Pastaj ngrene këmbët e prapme përpara, në një formë të lëvizje e quajtur "zvarritje-në këmbe”. Jetëgjatësia mesatare e një kanguri është rreth 4-6 vjet. Lloje te ndryshme të kangureve kanë dietë të ndryshme, edhe pse të gjitha janë herbivore te rreptë.Kanguri lindor gri është kryesisht një Grazer qe ha një shumëllojshmëri të gjerë të kullotave, ndërsa disa lloje të tjera (p.sh. kangur Kuq) përfshijë sasi të konsiderueshme të shkurreve në dietë. Lloje të vogla konsumojnë edhe kërpudha. Shumë prej tyre janë llojet e nates dhe zakonisht shpenzimet ne ditë pushimi në hije dhe në mbrëmje te ftohta, naten dhe ne mëngjes kullotin. Kanguret kanë te zhvilluar dhëmbët . Dhembet preres te tij janë në gjendje të hane barin afër tokës, dhe dhemballet presin dhe bluajne barin. Që të dy anët e nofullave jane të ulëta dhe nuk janë të bashkuara, dhembet preres jane te ulët dhe janë më larg nga njeri tjetri, duke i dhënë kangurit nje kafshim të gjerë. Silici në bar është gërryes, kështu që dhemballet e tij lëvizin përpara dhe përfundimisht bien jashtë dhe zëvendësohen me dhëmbë të reja që rriten më vone. Përkundër të paturit një dietë barngrënëse të ngjashme me ripertypesit si kafshë që lirojne sasi të medha te metanit përmes vjelljes, Kanguret praktikisht nuk lirojne asnjë gas. Efekt anësor i hidrogjenit te fermentimit është konvertuar në vend te acetatit, e cila përdoret pastaj për të siguruar energji të mëtejshme. Shkencëtarët janë të interesuar për mundësinë e transferimit të bakterieve përgjegjës nga Kanguret te kafshët, që nga efekti i gazit metan është 23 herë më e madhe se ajo e dioksidit të karbonit, për molekulë. Kanguret janë grabitqarët pak natyrore. Thylacine, i konsideruar nga palaeontologet të ketë qenë dikur një grabitqar i madh natyror e kangur, tani është zhdukur. Grabitqarët e tjera të përfshira te zhdukura jane : Lion marsupial, Megalania dhe Wonambi. Megjithatë, me ardhjen e njerëzve në Australi të paktën 50.000 vjet më parë dhe futjen e dingo rreth 5.000 vjet më parë, Kanguret kanë pasur aftesi për tu përshtatur. Thjeshtë lehja e një qeni mund të caktojë një migrant te rritur mashkull në një valë të eger. Shqiponjat e përbaltura dhe Raptors tjera zakonisht hanë kërmë kanguri. Goannas dhe zvarraniket e tjere mishngrënës përbëjnë edhe një rrezik më të vogël për llojet e tjera te kangureve kur burime të tjera ushqimore mungojne .Bashke me dingot dhe canids të tjere , i futur si specie Dhelprat dhe macet e egra gjithashtu përbëjnë një kërcënim të popullsise te kangureve. Kanguret dhe kanguret e vegjel kane aftesi te notojne , dhe shpesh ikin në Ujra nëse paraqitet si opsion. Në qoftë se ndiqet në ujë, një kangur i madh mund të përdore kembet e tyre te perparme për të mbajtur grabitqarin nën uje në mënyrë që të mbyte atë. Një tjetër taktikë mbrojtëse përshkruar nga dëshmitarët është kapja e qenit sulmues me kembet e parme dhe me pas e mbyt ate me kembet e pasme.Kanguret jane gjitare pra ushqejne te vegjlit me qumesht.Ata kane gezof me qime te trasha ngjyre kryesisht kafe.Kanguret mbahen ne kopshte zologjike per tu vizituar nga njerezit të cilët dëshirojne ti shikojne. Kanguret riprodhohen seksualisht në periudha të caktuara te vitit.

 

{{reflist}}