[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v robot Adding: sv:Carl Ritter von Ghega
Bet 0 (diskuto | kontribute)
No edit summary
Rreshti 1:
[[Figura:Ghega-lithografie-kriehuber-1851.jpg|thumb|right|220px|Carl Ritter von Ghega / Karl Gega]]
Inxhinier'''Carl Ritter von Ghega''' (Karl Gega, Carlo Ghega) lindi më [[10 janar]] [[1802]] në [[Venediku|Venedik]], vdiq më [[14 mars]] [[1860]] në [[Vjena|Vjenë]]. Ishte inxhinier me prejardhje shqiptare, ishte ndërtues i hekurudhës së Semmering-ut prej Gloggnitz deri në Mürzzuschlag në [[Austria|Austri]].
'''Karl Gega'''<br>
'''Carlo Ghega'''<br>
([[1802]] - [[1860]])
 
Carl Ritter von Ghega lindi më [[10 janar]] [[1802]] në [[Venediku|Venedik]]. Prindërit e tij kishin prejardhje shqiptare. Ai studioi në Padova ([[Italia|Itali]]), ku ai në moshën 17 vjeçare e mori titullin Doktor i shkencave matematikore. Karrierën si inxhinier e filloi me ndërtime rrugësh dhe ujësjellës në Venedik. Ndër të tjera ndihmoi në ndërtimin e rrugës “Strada d’alemagna”, rrugës nga Treviso për në Cortina d'Ampezzo. Prej vitit [[1836]] deri më [[1840]] ishte udhëheqës i ndërtimit për pjesën e rrugës hekurudhore “Kaiser-Ferdinand-Nordbahn” prej Ludenburg deri në Brünn (Brno). Gjatë kësaj kohe ([[1836]] – [[1837]]) studioi shkencat hekurudhore në [[Anglia|Angli]] dhe në shtete të tjera evropiane.
 
Inxhinier me prejardhje shqiptare, ishte ndërtues i hekurudhës së Semmering-ut prej Gloggnitz deri në Mürzzuschlag në [[Austria|Austri]].
 
Carl Ritter von Ghega lindi më [[10 janar]] [[1802]] në [[Venediku|Venedik]]. Prindërit e tij kishin prejardhje shqiptare. Ai studioi në Padova ([[Italia|Itali]]), ku ai në moshën 17 vjeçare e mori titullin Doktor i shkencave matematikore. Karrierën si inxhinier e filloi me ndërtime rrugësh dhe ujësjellës në Venedik. Ndër të tjera ndihmoi në ndërtimin e rrugës “Strada d’alemagna”, rrugës nga Treviso për në Cortina d'Ampezzo. Prej vitit [[1836]] deri më [[1840]] ishte udhëheqës i ndërtimit për pjesën e rrugës hekurudhore “Kaiser-Ferdinand-Nordbahn” prej Ludenburg deri në Brünn (Brno). Gjatë kësaj kohe ([[1836]] – [[1837]]) studioi shkencat hekurudhore në [[Anglia|Angli]] dhe në shtete të tjera evropiane.
 
Në vitin [[1842]] Ghega u emërua udhëheqës planifikimi për të gjithë Jugun e shtetit Austro-hungarez dhe për këtë arsye ndërmori një udhëtim studiues në Amerikë. Njohuritë nga kjo ekspeditë Ghega nuk i përdori vetëm për planifikimin e hekurudhës së Semmering-ut, por i publikoi edhe në dy vepra. Ghega publikoi shumicën e shkrimeve të tij jo vetëm në gjuhën gjermane por në të njëjtën kohë edhe në italisht dhe frëngjisht.
Line 13 ⟶ 8:
Pas kthimit të tij nga Amerika u ngarkua me planifikimin dhe ndërtimin e hekurudhës në drejtim të jugut, nga Mürzzushlag, nëpër Grac dhe prej aty deri në Trieste. Tejkalimi i malit të Semmering-ut llogaritej nga shumë bashkëkohës të tij si shumë i rëndë edhe si i pamundur.
 
Ai më vitin [[1844]] mbaroi planin, i cili parashihte kalimin e malit pa [[rrota]] me dhëmbë apo ''sajlla'' por me lokomotiva normale. Para se të vendosej për ndërtimin e hekurudhës, Ghega nisi me konstruksionin e një lokomotive, e cila mund ti përballonte pjerrtësitë e tilla. Hekurudha filloi më [[1848]] të ndërtohet. Para mbarimit të saj më [[1854]] ai e fitoi titullin “Ritter” (Kalorës) ([[1851]]). Në vitet [[1853]]/[[1854]] Ghega planifikoi tërë rrjetën e hekurudhave të të gjithë monarkisë Habsburgase. Në vitet më pas ju dha detyra e planifimkit të rrugës hekurudhore në Siebenbürgen mirëpo ai nuk arriti të përfundoj këtë projekt.
 
Ghega vdiq më [[14 mars]] [[1860]] në [[Vjena|Vjenë]] nga pasojat e sëmundjes së tuberkulozit. Ceremonia fetare është zhvilluar në Katedralen kryesore të Vjenës, Shën-Stefan (Stephansdom), kurse trupi u varros në varrezat e Währinger-it ne Vjenë. Më [[1887]], kur këto varreza u shpërngulën, sarkofagu me eshtrat e Ghegës u vendos në panteonin e njerëzve më te shquar të Austrisë, pranë Mozart-it, Beethoven-it, Schubert-it, Strauss-it, Brahms-it dhe Alois Negrell-it (projektuesit të kanalit të Suezit).
Line 26 ⟶ 21:
*Über nordamerikanischen Brückenbau und Berechnung des Tragvermögens der Howe'schen Brücken. - Wien: Kaulfuss Prandel, 1845
*Uebersicht der Hauptfortschritte des Eisenbahnwesens in dem Jahrzehende 1840 - 1850, und die Ergebnisse der Probefahrten auf einer Strecke der Staatsbahn ueber den Semmering in Oesterreich. - Wien : Sollinger, 1853
 
 
==Lidhje të jashtme==
* [http://kulturserver-hamburg.de/home/shkodra/phoenix_15/phoenix_15_art09.html Phoenix]
 
[[Category:Biografi]]
[[Category:Inxhinierë shqiptarë]]
 
[[de:Carl Ritter von Ghega]]