Meshari: Dallime mes rishikimesh

[[Skeda:Meshari 300 vjeçar.JPG|thumb|Meshari 300-vjeçar]]'''''Meshari''''' është libri më i vjetër i botuar i gjuhës shqipe dhe përkthimi i parë liturgjik në [[Gjuha shqipe|gjuhën shqipe]].<ref name=":Pipa182">{{Cito web|url=https://books.google.al/books/about/Let%C3%ABrsia_Shqipe.html?id=kdfaoQEACAAJ&hl=en&output=html_text&redir_esc=y|title=Trilogia Albanica III: Albanian Literature: Social Perspectives|publisher=Princi|last=Pipa|first=Arshi|year=2014|pages=182|trans-title=Trilogjia Albanika III: Letërsia shqipe: Perspektiva shoqërore|isbn=978-9928-4090-9-6|authorlink=Arshi Pipa|origyear=1978|translator=[[Primo Shllaku]]}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Kola|first=Prel|date=2007|editor-last=Demiraj|editor-first=Bardhyl|editor-link=Bardhyl Demiraj|title='Meshari' i Buzukut - vepër për kremtimin liturgjik|url=|journal=Nach 450 Jahren: Buzukus "Missale" und seine Rezeption in unserer Zeit: 2. Deutsch-Albanische Kulturwissenschaftliche Tagung in München vom 14. bis 15. Oktober 2005|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|volume=|pages=253|isbn=9783447054683|via=}}</ref> Libri u përkthye nga prifti [[Gjon Buzuku]] dhe u botua më 1555 nga [[Gjuha italiane|italishtja]] e [[Gjuha latine|latinishtja]], dhe ka qenë i cilidestinuar përmbanpër 188t’u faqepërdorur dhenga ështëpriftërinjtë shkruarqë vepronin në dytrojet kolonashqiptare, gjatë shërbesave të tyre.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://peizazhe.com/2013/09/09/parabuzuku-ii/|title=Para-Buzuku (II)|date=9 shtator 2013|accessdate=5 tetor 2019|publisher=peizazhe.com|last=Vehbiu|first=Ardian|authorlink=Ardian Vehbiu}}</ref> Në tre të katërtat vepra është meshar dhe në një të katërtën përmbante elemente të një libri të orëve apo lutjeve, dhe ndërmjet disa pjesë katekizmash dhe ritualesh.<ref name=":Bulo">{{Cite book|title=Nach 450 Jahren: Buzukus "Missale" und seine Rezeption in unserer Zeit: 2. Deutsch-Albanische Kulturwissenschaftliche Tagung in München vom 14. bis 15. Oktober 2005|last=Bulo|first=Jorgo|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|year=2007|isbn=9783447054683|location=|pages=217|authorlink=Jorgo Bulo|url=https://books.google.al/books?id=qPtcT1oMeHAC&pg=PA217&lpg=PA217&dq=Mario+Roques+Mario+Roké+shqip&source=bl&ots=oO15Wpa4N0&sig=ACfU3U38fizaNgQWWkmrD1vM6jJtg2OSkw&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj4u6rV3ILlAhWLKewKHcaFBVsQ6AEwDXoECAkQAQ#v=onepage&q=Mario%20Roques%20Mario%20Roké%20shqip&f=false|chapter='Meshari' i Gjon Buzukut dhe Koncili i Trentos}}</ref>

Skiroi lajmëroi të përkohshmet e kohës se do t'i bënte një studim veprës që më pas ta rishtypte, lajm ky që bëri bujë dhe shtyu françeskanët në [[Shkodra|Shkodër]] që të porositnin tri kopje fotografike.<ref>{{Harvnb|Mandalà|2007|page=229.}}</ref> Më 1930 P. [[Justin Rrota]] solli kopjen e parë fotografike të librit në [[Shqipëria|Shqipëri]], dhe qe ndër studjuesit e parë të veprës.<ref>{{Cite journal|last=Domi|first=Mahir|date=1965|title=Justin Rrota (17.II.1889 - 20.II.1964)|url=|journal=Studime filologjike|volume=1|pages=219|via=}}</ref> Më 1932 libri u fotokopjua në tri kopje, njëra nga të cilat gjendet ne Bibliotekën Kombëtare Shqiptare ne Tirane.

Që në kohën e Kazazit, libri ishte i cungët; në gjendjen e parë vepra kishte 110 fletë ose 220 faqe, prej të cilave kishin mbijetuar 94 fletë ose 188 faqe. Tetë fletët e para që i mungojnë do të kenë patur frontespicin, titullin, vendin e botimin dhe mbase prejardhjen e vetë autorit.<ref name=":Çabej" /> Më 1932 filologu frëng [[Mario Roques|Roques]] vuri re se tre të katërtat e librit ishin meshar dhe një e katërta ishte libra orësh, lutjesh.<ref name=":Bulo" /> Pjesën e tre të katërtave të veprës, [[Eqrem Çabej|Çabej]] e vëren që përmban "oficen e vogël të Zonjës, të shtatë psalmet pendestare, litanitë e shenjtvet, disa copë nga të ritualit e të katekizmit dhe meshët e së kremteve kryesore të vitit".<ref name=":0" />

Me 1968, gjuhëtari i shquar shqiptar [[Eqerem Çabej]], botoi studimin shkencor te veprës së Buzukut të shoqëruar me studimin për gjuhën dhe meritat e autorit. "Meshari i Gjon Buzukut" (1555), [[Tiranë]] 1968. Ky është botimi i plotë i vepres se Gjon Buzukut, i transliteruar dhe i transkriptuar nga Eqerem Çabej, i cili ka shkruar studimin hyrës.