Muhamet Kyçyku: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 2:
== Jeta dhe karriera ==
Muhamet Kyçyku lindi në [[Konispoli|Konispol]] në 9 korrik të vitit [[1784]], po nuk dimë shumë për fëmijërinë e tij të hershme. Ai studioi për teologji njëmbëdhjetë vjet në Kairo, më pas u kthye në fshatin e lindjes dhe shërbeu si hoxhë deri kur vdiq më 1844.<ref name="Elsie">{{cite book|author1=Robert Elsie|authorlink1=Robert Elsie|title=Albanian Literature: A Short History|date=2005|publisher=I.B.Taurus|isbn=1-84511-031-5|
Kyçyku ka qenë autor më prodhimtar në krahasim me të tjerët. Ai ka shkruar në dialektin e tij çam dhe, me sa duket, ka qenë i pari autor shqiptar që është marrë me poemën e gjatë.<ref name="Elsie"/> Është i njohur për dy poemat me subjekt dhe motive fetare: "Erveheja" dhe "Jusufi dhe Zylihaja".<ref name="Toena"/> Vepra e tij kryesore është [[Erveheja]] e shkruar më 1820, burimi i së cilës është "Tûtî-nâme"-ja persiane (Rrëfenja e një papagalli) e [[Zijaudin Nakshabi|Zijaudin Nakshabit]] (Ziyâ'uddîn Nakhshabî), e frymëzuar nga origjinali sanskritisht [[Shukasaptati]].<ref name="Elsie"/>
Vepra tjetër e njohur është poema me motive fetare "Jusufi dhe Zylihaja",<ref name="Toena">{{cite book|title=Historia e popullit shqiptar: vëllimi i parë|last1=Anamali|first1=Skënder|last2=Prifti|first2=Kristaq|publisher=Toena|year=2002|place=Tiranë|isbn=9992716223|pages=703}}</ref> një rrëfenjë moralizuese me 2430 vargje, mbështetur në historinë e rrëfyer në [[Surja Jusuf|Suren Jusuf]] të Kuranit, mbi përpjekjen e gruas së Azizit për të joshur e bërë për vete [[Jusufi|Jusufin a.s.]].<ref name="Elsie"/> Janë
Veprat tjera të Kyçykut janë poema
* Më 1888 në Bukuresht, Jani Vreto (1822-1900) e botoi Ervehenë të adoptuer në si përrallë dhe të pastruar nga fjalët arabe, persishte dhe turke por megjithatë origjinali ngeli më i kuptueshëm dhe më lirik.▼
* Ahmet Qirezi (1966) botoi në « Jehona » (Shkup, 1978 ; ribotuar më 2007) dramën « Erveheja » me motive nga poema e njëjtë e Kyçykut duke e përshtatur shumë bukur për skenë.▼
▲Veprat tjera të Kyçykut janë poema me tematikë antialkoolike Bekriu (1824), ajo historike nga viti [[1826]] për Ibrahim Pashën, fushatat e lavdishme të mbretit të Egjiptit Muhamed Aliut kundër rebelimit grek dhe poemën që merret me hallet e atyre që detyroheshin të kërkojnë kafshatën e bukës dhe fitimin larg vendlindjes – Gurbetlitë.
=== Përkthime ===
Kyçyku u mor edhe me përkthime nga [[arabishtja]] dhe [[turqishtja]] e ndër përkthimet më të njohura është padyshim Mevludi i shqipëruar Kasidatu’l Burda nga Al Busiri (?-1296).
▲* Më 1888 në Bukuresht, Jani Vreto (1822-1900) e botoi Ervehenë të adoptuer në si përrallë dhe të pastruar nga fjalët arabe, persishte dhe turke por megjithatë origjinali ngeli më i kuptueshëm dhe më lirik.
▲* Ahmet Qirezi (1966) botoi në « Jehona » (Shkup, 1978 ; ribotuar më 2007) dramën « Erveheja » me motive nga poema e njëjtë e Kyçykut duke e përshtatur shumë bukur për skenë.
== Referimet ==
|