Wikipedia

Berati: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0
Sejko (diskuto | kontribute)
992 edits
No edit summary
Rreshti 21:
| PORTAL = PO
}}
'''Berati''' (quajtur ndryshe dhe si qyteti i një mbi një dritareve) është qytetqyteti mei rrethnëntë 65.000për banorënga dhepopullsia njëranë ngaRepublikën dye bashkitëShqipërisë. Qyteti është qendra e [[RrethiQarku i Beratit|RrethitQarkut të Beratit]]. qëGjendet bënnë pjesëjugun e vendit, 70 km në [[Qarkuvijë iajrore Beratit|Qarkunnë ejug Beratittë [[Tirana|Tiranës]]., Trojetpërshkohet enga Beratit,lumi sipasOsum arkeologëvedhe kanërrethohet qenënga tëkodra banuaradhe ngamale, njerëzku tëspikat civilizuar[[Mali qëi ngaTomorit|Tomorri]], shekullii VIIdeklaruar para[[Parku erësKombëtar sonëMali i Tomorrit|park kombëtar]].
 
== Emri ==
Emri i qytetit ndonëse omonim me ''[[Nata e Beratit|natën e Beratit]]'', ndoshta vjen nga zbutja e emrit në sllavisht Belgrad - Beograd. Dokumentet zyrtare osmane deri në shek. XV-XVI e quanin ''der medine-i Beligrad''.<ref name=":Dizdari">{{Cite book|title="Berát-i" në Fjalorin e Orientalizmave në Gjuhën Shqipe|last=Dizdari|first=Tahir|authorlink=Tahir Dizdari|publisher=Instituti Shqiptar i Mendimit dhe i Qytetërimit Islam|year=2005|isbn=|location=Tiranë|pages=95}}</ref>
 
Sipas udhëpërshkruesit britanik [[William Martin Leake]], bazuar mbi përshkrimet e [[Tit Livi]]t, njësoi Beratin me Antipatrean antike. Sipas historianit të antikitetit Sozomenos, Antipatrea njihej ndryshe edhe ''Veritos''. Sipas ndarjeve baritore të [[Krishtërimi]]t të hershëm, prej fillimit të shek. VI qyteti si qendër ipeshkvie njihej ''Pulcheriopolis,'' emër i cili u përdor deri në shek. XII.<ref name=":0">{{Cite book|title=Berat, Beratinus, Buhara|last=Sinani|first=Shaban|publisher=Naimi|year=2015|isbn=9789928109552|location=Tiranë|pages=5-6|authorlink=Shaban Sinani}}</ref>
 
== Gjeografia ==
Line 38 ⟶ 43:
 
[[Skeda:Berat Albania 15.jpg|thumb|Hyrja e kalajes të Beratit]]
BeratiTrojet ue përketBeratit, qytetevesipas tëarkeologëve rrallëkanë kuqenë jetatë fillonbanuara qyshnga nënjerëz lashtësinë e thellëtë dhecivilizuar vazhdonqë panga ushekulli ndërprerëVII deripara mëerës sotsonë. Dy çekanë guri e datojnë fillimin e jetës në të para Periudhës së Bronzit (2600-1800 P. Kr.). Dëshmitë arkeologjike tregojnë se në shek. VII-VI P. Kr. Këtu është zhvilluar një vendbanim paraqytetar, me punishtet e tij të qeramikës dhe me një jetë shoqërore të diferencuar. Në kufijtë e legjendës dhe të historisë, ky vendbanim thuhet të ketë qenë Orestiada e lashtë, i quajtur kështu ngaqë aty banonin një fis i pellazgëve, orestët, i pari i të cilëve ishte Oresti, i biri i Agamemnonit. Qyteti i mirëfilltë u themelua më 313-310 P. Kr. si qytet-kështjellë i Dasaretisë, i quajtur Antipatrea nga mbreti [[Kassandër]] në kujtim të gjeneralit mëkëmbës të Lekës së Madh. Ky është emri i parë i qytetit. Pas pushtimit romak në shek. II P. Kr. ai u quajt prej tyre Albanorum Oppidum (Fortesa e Arbërve). Në shek. V, nën perandorinë Bizantine, u përforcua dhe e ndryshoi emrin në Βουλγερολις (qyteti bullgar, sllv. Belgrad) në shekullin e X<ref>Shuflaj M., ''Serbë dhe shqiptarë'', përkthyer nga Hasan Çipuri, Tiranë: Toena, 2004, fq. 41. ISBN 99927-1-854-4</ref>.
 
=== Muzakajt ===
Line 52 ⟶ 57:
== Kultura ==
=== Qytet muze ===
Në vitin 1961 Berati u shpall zyrtarisht qytet muze. Ai është qytet muze, me pasuri të konsiderueshme monumentesh dhe me vlera të larmishme për nga gjinitë, të cilat përbëjnë një dëshmi të trashëgimisë kulturore, historike e artistike, të jetës e të punës, të realizuara mjeshtërisht brez pas brezi nga banorët e tij. Nga zonifikimi dhe nga përcaktimi i kategorisë së monumenteve qyteti ndahet në tri zona : zona muze, zona e mbrojtur dhe zona e lirë.
 
Sot Berati trashëgon 210 objekte muzeale, nga të cilat 150 janë objekte në këmbë. Prej tyre 60 janë monumente të kategorisë së parë dhe të tjerat të kategorisë së dytë.
Line 85 ⟶ 90:
 
=== Kryetarë të Bashkisë ===
*[[IliazIljaz Bej Vrioni|Ilias Bejbej Vrioni]] - 1919, 1921
*[[Yzedin Vrioni]] - 1922, 1924, 1925–1928, 1935, 1937
*[[Seit Vrioni]] - 1922, 1923
Line 135 ⟶ 140:
* [[Vexhi Buharaja]] - orientalist, përkthyes.
* [[Sotir Kolea]] - publicist, folklorist, leksikograf.
* [[Shpendi Sollaku]] - shkrimtar, poet, përkthyes e veprimtar per mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut, lindur në një familje beratase.{{commons|Berat|Berati}}
 
== Lidhje të jashtme ==
Line 142 ⟶ 147:
* [https://web.archive.org/web/20150729023710/http://darberat.arsimi.gov.al/ Drejtoria Arsimore]
* [http://www.yesalbania.info/albania/berat/ Turizmi në Berat]
 
{{commons|Berat|Berati}}
== Referimet ==
{{reflist|2}}
<references group="https://www.shije.al/article/268/berati-qyteti-i-bardhe-i-historise-dhe-shijes/" />
 
== Shiko dhe këtu ==
 
* [[Bashkia Berat]]
 
*[[Kalaja e Beratit]]
*[[Qytetet e Shqipërisë|Lista e qyteteve të Shqipërisë]]
*[[Turizmi në Shqipëri]]
*[[Rrethi i Beratit]]
{{Bashkitë dhe Komunat e Rrethit të Beratit}}
{{AL-Vendbanime}}
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Berati"