Versioni i datës 17 tetor 2019 17:32 redakto Edukatori (diskuto \| kontribute) Përdorues automatikisht të kontrolluar, Redaktorët, Kontrolluesit 32.170 edits Krijuar nga përkthimi i faqes "History of the European Union" Etiketat: Përkthimi i Përmbajtjes ContentTranslation2		Versioni i datës 17 tetor 2019 17:39 redakto zhbëje Edukatori (diskuto \| kontribute) Përdorues automatikisht të kontrolluar, Redaktorët, Kontrolluesit 32.170 edits No edit summary Ndryshimi më pas →
Rreshti 1: [[File:Historical-Map Europa-Prima-Pars Terrae-in-Forma-Virginis C.P.1548 standing.jpg\|thumb\|[[Europa regina]] 1548]] '''[[Bashkimi Evropian]]''' është një entitet [[Gjeopolitika\|gjeo-politik]] që mbulon një pjesë të madhe të [[Evropa\|kontinentit Evropian]]. Ai është themeluar mbi traktate të shumta si dhe ka pësuar shumë zgjerime duke filluar me 6 vende anëtare për të arritur në 28, të cilat në realitet paraqesin shumicën e shteteve në Evropë. Pas vitit 1945, në një kontinent të rrënuar nga lufta dhe uria, popujt e ~~<nowiki>~~[[Evropë]]~~</nowiki>~~s kërkuan mënyrën për të rindërtuar të ardhmen. Të zhvendosurit u kthyen për të rindërtuar shtëpitë, siç kishin vepruar prej shekujsh. Një grup udhëheqësish politikë vendosi se mënyra më e mirë për të shmangur konfliktet e reja ishte të bashkonin ato gjëra për të cilat ishin përleshur mes tyre, duke krijuar lidhje më të ngushta miqësie e besimi. Hapi i parë ishte krijimi i Bashkësisë Evropiane të Qymyrit dhe Çelikut. Pak muaj më vonë, nënshkrimi i Traktatit të Romës solli krijimin e Komunitetit Ekonomik Evropian, e cila paraqet bazën e Bashkimit Evropian të sotëm. Përveç ideve të [[Federata\|federatës]], [[Konfederata\|konfederatës]], ose bashkimit doganor siç është thirrja e [[Winston Churchill\|Winston Churchillit]] në vitin 1946 për një " Shtetet të Bashkuara të Evropës ", zhvillimi origjinal i Bashkimit Evropian u bazua në themele mbikombëtare, e cila pastaj do të "bënte luftën të paimagjinueshme dhe materialisht të pamundur" <ref name="Schuman Project">{{Cito web\|url=http://www.schuman.info/9May1950.htm\|title=Schuman Project\|website=schuman.info}}</ref> <ref name="schuman.info">{{Cito web\|url=http://schuman.info/Strasbourg549.htm\|title=Schuman Project\|website=schuman.info}}</ref> si dhe krahas saj të forcohej demokracia midis anëtarëve të tij <ref>{{Cito web\|url=http://www.schuman.info/UN4849.htm\|title=Schuman Project\|website=schuman.info}}</ref> siç përcaktohej nga politikani [[Robert Shuman (politikan)\|Robert Schuman]] dhe udhëheqësit e tjerë në [[Deklarata e 9 Majit\|Deklaratën Schumanit]] (1950) dhe Deklaratën e Evropës (1951). Ky parim qëndronte në zemër të Komunitetit Evropian të Qymyrit dhe Çelikut (ECSC) (1951), Traktatit të Parisit (1951), dhe më vonë [[Traktati i Romës\|Traktatit të Romës]] (1958) i cili themeloi [[Bashkësia Evropiane\|Komunitetin Ekonomik Evropian]] (KEE) dhe [[Bashkësia Evropiane e energjisë bërthamore\|Bashkësia Evropiane e Energjisë Atomike]] (EAEC). Përderisa Komuniteti Evropian i Qymyrit dhe Çelikut skadoi në vitin 2002, Bashkësia Evropiane e Energjisë Atomike mban një identitet të veçantë ligjor, pavarësisht ndarjes së anëtarëve dhe institucioneve. Line 7 ⟶ 8: [[Traktati i Mastrichtit\|Traktati i Mastrihtit]] (1992) krijoi [[Bashkimi Evropian\|Bashkimin Evropian]] me sistemin e tij të shtyllave, duke përfshirë punët e jashtme dhe të brendshme, së bashku me [[Bashkësia Evropiane\|Komunitetin Evropian]]. Nga ana tjetër kjo rezultoi me krijimin e monedhës së vetme evropiane, [[Euro\|euros]] (lansuar në vitin 1999). Traktati i Mastrihtit është ndryshuar më vonë nga TraktatI I Amsterdamit (1997), [[Traktati i Nicës (BE)\|Traktati i Nicës]] (2001) dhe [[Traktati i Lisbonës]] (2007). Falë këtyre traktatateve, u hartuan politika të reja të përbashkëta. U krijua tregu i përbashkët pa kufij e barriera, për mallrat, njerëzit , kapitalet dhe shërbimet, që i dha lulëzim tregtisë ndërkufitare. Kjo i bëri të pamendueshme konfliktet mes shteteve kufitare dhe solli mirëqënie dhe mundësi për miliona evropianë, si kurrë më parë. Miratimi i këtyre 4 lirive themelore e zhvilloi shumë ekonominë evropiane duke çuar në krijimin e bllokut më të madh tregtar të botës. Politika e përbashkët bujqësore u miratua gjatë viteve kur ~~<nowiki>~~[[Evropa]]~~</nowiki>~~ e njihte ende mirë politikën e racioneve dhe urisë. E dinin që ushqimi ishte pika ndarëse mes jetës e vdekjes, shëndetit e sëmundjes. Në dekadat e fundit, garantimi i sasisë dhe i cilësisë së ushqimit që konsumojmë ka qënë përparësi absolute e Bashkimit Evropian. Pas Luftës së Dytë Botërore, evropianët kërkuan një politikë më të fortë sociale për të ndihmuar më të dobëtit dhe Traktati i Romës themeloi fondin social evropian.<ref>{{cite web\|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ee.html\|title=The World Factbook\|work=cia.gov}}</ref><ref>{{cite book\|title=A History of the Modern World \|author=R. R. Palmer \|page=461 }}</ref><ref>{{cite web\|url=http://www.jar2.com/Files/Nazism/The_Europeische_Wirtschaftsgemeinchaft_Berlin_1942.pdf\|title=The Europeische Wirtschaftsgemeinchaft}}</ref> == Shiko gjithashtu == Line 14 ⟶ 15: * [[Historia e Evropës]] * [[Bashkësia Evropiane]] * [[Lufta e ftohtë\|Lufta e ftohte]] * [[Shpërbërja e Jugosllavisë]] * [[Traktati i Mastrichtit\|Traktati i Mastrihtit]] * [[Eurozona]] Line 24 ⟶ 23: == Referimet == {{reflist}} == Literatura == * Anderson, P. ''The New Old World'' (Verso 2009) <nowiki>ISBN 978-1-84467-312-4</nowiki> * Berend, Ivan T. ''The History of European Integration: A New Perspective''. (Routledge, 2016). Line 43 ⟶ 42: * Young, John W. ''Britain, France, and the unity of Europe, 1945–1951'' (Leicester University, 1984). * Kuliabin A.,Semin S. ''"SOME OF ASPECTS OF STATE NATIONAL ECONOMY EVOLUTION IN THE SYSTEM OF THE INTERNATIONAL ECONOMIC ORDER"''(USSR ACADEMY OF SCIENCES,VLADIVOSTOK, 1991) [https://archive.is/dRCU] [[Kategoria:Bashkimi Evropian]]

Historia e Bashkimit Evropian: Dallime mes rishikimesh