Wikipedia

Principata e Arbërit: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
(View all pending changes)
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
Refuzoi ndryshimin e fundit të tekstit (nga 79.106.126.212) dhe riktheu rishikimin 2056039 nga Liridon
Rreshti 138:
 
=== Sfondi dhe historia e hershme ===
Në fillim emri [[Albania|Arbëri]] i ishte vendosur një rajoni në zonën malore në perëndim të [[Liqeni i Ohrit|Liqenit të Ohrit]] dhe luginës së sipërme të lumit Shkumbin në shekullin e 11-të p.K.<ref name=":3">{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=XnKgAAAAMAAJ|title=Nicol 1986, p. 160.}}</ref> Ka burime të pakta për Arbërinë. Në vitin 1166, ''prior Arbanensis'' Andrea dhe ''episcopis Arbanensis'' Lazarus morën pjesë në një ceremoni të mbajtur në [[Kotorri|Kotorr]]<ref>Thalóczy-Jireček-Sufflay 1913, p. 31</ref><ref>Anamali & Prifti 2002, p. 197. Anamali, Skënder; Prifti, Kristaq (2002). ''Historia e popullit shqiptar në katër vëllime''</ref> (atëherë nën Principatën e Serbisë). Një vit më vonë në 1167, [[Papa Aleksandri III]], në një letër drejtuar Lazarus, e uron atë për kthimin e dioqezës së tij në besimin Katolik dhe e fton atë që të njohë kryepeshkopin e [[Dubrovniku|Raguzës]] si eprorin e tij. Pas një farë rezistence nga zyrtarët vendas, dioqeza e Arbërisë u vendos nën varësinë direkte të Papës, siç dokumentohet në një letër papnore të vitit 1188.<ref name=":2">Anamali & Prifti 2002, p. 215. Anamali, Skënder; Prifti, Kristaq (2002). ''Historia e popullit shqiptar në katër vëllime''</ref> Pak dihet për arhondin Progoni i cili ishte sunduesi i parë i Krujës dhe rrethinave,<ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=Hh0Bu8C66TsC|title=Fine 1994, p. 51.}}</ref> midis 1190 dhe 1198.<ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/?id=kMxBAAAAYAAJ|title=Frashëri 1964, p. 42 "The territories of this principality extended over the present- day districts of central Albania. Its capital was at Kruja. The first ruler of the Principality of Arberia was Archon Progon (1190-1198) about whose life and doings we know.."}}</ref> Kalaja e Krujës mbeti në zotërimin e [[Dinastia e Progonit|familjes Progoni]] dhe Progoni u pasua nga djemtë e tij [[Gjin Progoni|Gjini]] dhe më vonë [[Dhimitër Progoni|Dhimitri]].<ref name=":2" /> Princi serb [[Stefan Nemanja]] pushtoi Pilotin (një rajon serb mesjetar) nga "Arbanasët"<ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=hyJKAAAAYAAJ|title=Prilozi za književnost, jezik, istoriju i folklor. 5–6. Rad. 1926. p. 83.}}</ref> gjatë fushatës së tij jugore, pasi pushtoi [[Zeta|Zetan]](Duklja).<ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=4BNXAAAAYAAJ|title=Istorija srpskog naroda: knj. Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371). Srpska književna zadruga. 1982. p. 258.}}</ref>
VARI KARIN ME ZEMRA
 
=== Sundimi i Dhimitër Progonit ===
Dhimitri ishte i treti dhe i fundit sundues i Principatës së Arbërit nga familja Progoni, duke sunduar nga 1207<ref name=":3">{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=XnKgAAAAMAAJ|title=Nicol 1986, p. 160.}}</ref> ose 1208 deri më 1216. Ai pasoi vëllain e tij, [[Gjin Progoni|Gjinin]] dhe e solli principatën në pikun e saj.<ref>Anamali & Prifti 2002, p. 198. Anamali, Skënder; Prifti, Kristaq (2002). ''Historia e popullit shqiptar në katër vëllime''</ref> Ai u vetëshpall ''panhypersebastos'' dhe ''megas [[arhond]].''<ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=TURoAAAAMAAJ|title=Nicol 1957, p. 26.}}</ref> Ai mbajti marrëdhënie ndërkombëtare me Republikën e Raguzës, Republikën e Venedikut dhe Serbinë.<ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=FbpBAAAAYAAJ&q=%D0%94%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B5+%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%BD|title=Dimitrije Bogdanović, Radovan Samardžić (1990). Knjiga o Kosovu: razgovori o Kosovu. Književne novine. p. 37. Retrieved 18 April 2012. Димитрије Прогон се назива "архонтом Арбанаса" и ступа у међународне везе - са Дубровником, Венецијом и, најзад немањићком Србијом; ожењен је Комнином, кћерком Стефана Првовенчаног.}}</ref> Ai mundësoi lehtësi të mëdha tregtare në territorin e tij për Republikën e Raguzës, siç është gjendur në një dokument raguzian.<ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=I0sbAAAAYAAJ|title=Зборник радова Византолошког института. Научно дело. 1987. p. 112.}}</ref> Në vitin 1208, Dhimitri u martua me [[Komnena Nemanjiq|Komnena Nemanjiç]], vajza e princit serb, më vonë mbreti Stefan Nemanjiç.<ref name=":4">{{Cite web|url=https://books.google.com/?id=kMxBAAAAYAAJ|title=Frashëri 1964, p. 43.}}</ref> Një aleancë e shkurtër u themelua mes dy vendeve midis konflikteve me [[Republika e Venedikut|Republikën e Venedikut]]. Martesa e Dhimitrit me Komnenën nuk përjashtoi rrezikun e zgjerimit serb drejt territoreve arbërore. Megjithatë, në vitin 1204, kërcënimi më serioz vinte nga Dukati venedikas i [[Durrësi|Dyrrahut]], një dukat latin i formuar pas [[Kryqëzata e katërt|Kryqëzatës së Katërt]] në ish territoret e Perandorisë Bizantine. Në kërkim për aleatë, Dhimitri nënshkroi një marrëveshje me [[Republika e Raguzës|Republikën e Raguzës]] në 1209 dhe filloi negociatat me [[Papa Inoçenti III|Papa Inoçentin III]] në lidhje me konvertimin e tij dhe subjekteve të tij në [[Kisha Katolike Romake|Katolicizëm]]. Kjo konsiderohet si një lëvizje me takt, të cilën Dhimitri e ndërmori për të krijuar lidhje me Europën Perëndimore kundër Venedikut. Miqësia me Papën ishte e shkurtër dhe shpejt u kthye në mospëlqim.<ref name=":4" />
 
=== Sundimi i Komnena Nemanjiç dhe Grigor Kamonas ===
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Principata_e_Arbërit"