Proboshideanët: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Faqe e re: {{Automatic taxobox|Proboshidea=|classis=Mammaila|color=beige|fossil_range=Paleocene-Holocene {{Fossil range|60.0|0}}|image=AfricanElephant.jpg|image_caption=Elefanti i shkur... |
No edit summary |
||
Rreshti 4:
[[Elefantiformes]]}}
'''Proboshidea''' (nga greke προβοσκίς dhe latine hundë ) janë në nënklasën afrotherian që përmbajnë një jetojnë familje ( Elefantidae ) dhe disa familje të zhdukur. Ky rend, i përshkruar fillimisht nga J. Illiger në vitin 1811, përfshin gjitarët me theçkë . Përveç madhësisë së tyre të madhe, proboshideans më vonë dallohen nga çatajt dhe theçka, këmb muskulare; këto karakteristika ishin më pak të zhvilluara ose mungonin tek proboshideanët e vegjël të hershme. Duke filluar në mes të Miocenit, shumica e anëtarëve të këtij rendi ishin kafshë shumë të mëdha. Sot gjitarii më i madh i tokës është elefanti afrikan që peshon deri në 10.4 ton, me një lartësi prej rreth 4 m (13.1 ft). Gjitari më i madh i tokës të ishte gjitha kohërave mund të ketë qenë gjithashtu proboshidean: Palaeoloxodon namadicus , i cili mund të ketë peshuar deri në 22 ton (24.3 ton të shkurtër) me një lartësi shpatullore deri në 5.2 metra (17.1 ft), duke tejkaluar disa [[Dinosauri|dinozaurë]] [[Sauropodet|sauropod]] .<ref>{{Cite web|url=|title=Larramendi, A. (2016). "Shoulder height, body mass and shape of proboscideans" (PDF). Acta Palaeontologica Polonica. 61. doi:10.4202/app.00136.2014.}}</ref>
Më i hershme i njohur i proboshidean është Eritherium , ndjekur nga Fosfatherium , një kafshë e vogël në lidhje me madhësinë e një dhelpër. Këto të dyja datojnë nga depozitat e vonshme Paleocene të Marokut .
Proboshideanët evoluan në Afrikë, ku ata u rritën në madhësi dhe diversitet gjatë Eocene dhe Oligocene . Janë përshkruar disa familje primitive nga këto epoka, përfshirë Numidotheriidae , Moeritheriidae dhe Baritheriidae , të gjitha të zbuluara ekskluzivisht në Afrikë. ( Anthracobunidae nga nënkontinenti indian besohej gjithashtu se ishte një familje proboshideans, por ishin përjashtuar nga Proboshidea nga Shoshani dhe Tassy (2005) dhe së fundi janë caktuar për Perisodaktila . Kur Afrika u bë e lidhur me Evropën dhe Azinë pas tkurrjes të detit Tethys , proboshideanët filluan të emigrojnë në Euroazi, dhe disa familje përfundimisht arritën në Amerikën e Veriut. Proboshideans gjenden në Euroazi përveç Afrikës përfshijnë Deinotheriidae , të cilat lulëzuan gjatë Miocene dhe në fillim Quaternary , Stegolopodon , një gjini e hershme e familjes kontestuese Stegodontidae ; familja e ndryshme e Gompotheriidae , të tilla si Platibelodon dhe Amebelodon ; dhe Mamutidae , apo mastodonet.
Shumica e familjeve të Proboshidea tani janë zhdukur, duke përfshirë të gjitha proboshideanët që kanë jetuar në Amerikë, [[Evropa|Evropë]] dhe Azi veriore. Shumë prej këtyre zhdukjeve ndodhën gjatë ose pak pas periudhës së fundit akullnajore . Speciet e fundit të zhdukur përfshijnë shembuj të fundit të gomphotheres në Amerikë, mastodoni amerikan i familjes Mamutidae në [[Amerika Veriore|Amerikën e Veriut]], stegodont të shumt në [[Azia|Azi]], i fundit I mamuthët në të gjithë [[Hemisfera veriore|Hemisferën Veriore]], dhe disa lloje të elefantëve xhuxh gjetur në ishuj të ndryshme të shpërndara nëpër botë.
== Klasifikimi ==
Rreshti 32:
* † Prodeinotherium Ehik, 1930
* † Deinotherium Kaup, 1829
*[[Skeda:MammothVsMastodon.jpg|parapamje|Mamuthi leshator dhe mastodoni amerikan|282x282px]] Elefantiformes Tassy, 1988
* † Eritreum Shoshani et al. , 2006
* † Hemimastodon Pilgrim, 1912
| |||