Albert Ajnshtajni: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
vNo edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 6:
|VëndiLindjes = [[Ulm]], [[Gjermania|Gjermani]]
|DitaMuajiLindjes = [[14 mars]]
|VitiLindjes = [[1879]]<ref>{{cite web|url=https://www.voal.ch/14-mars-1879-lindi-albert-einstein-fizikan-gjenial/|title=Më 14 mars 1879 lindi Albert Einstein, fizikan gjenial|publisher=Voice of Albania|language=sq|date=14 mars 2017|accessdate=23 dhjetor 2019}}</ref>
|VëndiVdekjes = Princeton, [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|ShBA]]
|DitaMuajiVdekjes = 18 prill
Rreshti 13:
|Nënshtetësia = [[Gjerman]]e, [[Zvicera|Zviceriane]], [[Amerika]]ne,
}}
'''Albert Einstein''', ([[Gjuha shqipe|shqip]]: '''Albert Ajnshtajn'''), ([[14 mars]] [[1879]] – [[18 prill]] [[1955]]) ishte një [[fizika]]nt i cili llogaritet si një nga shkencëtarët më të rëndësishëm të [[Shekulli XX|shekullit XX]].<ref>{{cite web|url=https://konica.al/2018/11/albert-ajshtajni-gjeniu-me-i-madh-i-shekullit-te-xx/|title=Albert Ajshtajni, gjeniu më i madh i shekullit të XX|publisher=Konica.al|language=sq|date=9 nëntor 2018|accessdate=23 dhjetor 2019}}</ref> Ai përcaktoi [[relativiteti|teorinë e relativitetit]] dhe dha shumë kontribute në fushat e [[mekanika kuantike|mekanikës kuantike]], [[mekanika statistikore|mekanikës statistikore]] dhe [[kozmologjia|kozmologjisë]].<ref>{{cite web|url=https://www.zeriamerikes.com/a/a-30-2005-02-25-voa6-85580412/419368.html|title=Albert Ajnshtajni dhe kontributi i tij për shkencën|publisher=Zëri i Amerikës|language=sq|date=26 shkurt 2010|accessdate=23 dhjetor 2019}}</ref> Në vitin [[1921]] fitoi çmimin [[Çmimi Nobel|Nobel]] për [[Fizika|fizikë]] për shpjegimin e [[Efekti fotoelektrik|efektit fotoelektrik]] dhe për shërbimin në fushën e "fizikës teorike".
==Biografia==
Kur mbushi pesë vjeç, i ati i dha një [[busull]], që menjëherë i ngjalli djalit një interes të paparë për gjilpërën magnetike dhe [[fenomenet natyrore]] që shkaktonin lëvizjen e saj në të njëjtin drejtim.<ref name="Kuriozitete"/> I ati i shpjegoi se kjo shkaktohej nga fusha magnetike dhe forca e rëndesës. Ajnshtajni e kishte të vështirë të kuptonte koncepte të tilla në atë moshë.
Në komentet e tij për vitet e fëmijërisë, Albert Ajnshtajn kujtonte se nuk e kishte me qejf shkollën. Metoda e prerë mësimore, ku nxënësve nuk u lejohej të bënin pyetje e bënte atë të ndjehej si i burgosur.
Line 34 ⟶ 33:
Ajnshtajn botoi në vitin [[1905]] veprën e tij më të rëndësishme, dhe një nga dokumentet më të rëndësishme shkencore në histori të titulluar [[relativiteti|Teoria e Relativitetit]]. Dhjetë vjet më pas ai botoi një vëllim të zgjeruar të kësaj vepre me titullin Teoria e Përgjithshme e Relativitetit, ku përfshin ide themelore që përdoren për të përshkruar fenomene natyrore lidhur me kohën, hapësirën, masën, lëvizjen dhe forcën e rëndesës. Ajnshtajni thotë se objektet humbasin masë kur emetojnë dritë, pasi drita është një formë energjie.
[[Skeda:Einstein-Roosevelt-letter.png|300px|
Në vitin [[1921]] Ajnshtajni fitoi [[Çmimin Nobel]] në [[Fizika|Fizikë]] për zbulimin e ligjit të efektit fotoelektrik. Ky ligj shkencor shpjegon përse disa metale emetojnë elektrone pasi mbi sipërfaqen e tyre bie drita. Ky zbulim çoi në zhvillimin e elektronikës, përfshirë edhe radios dhe televizionit.
Megjithëse ishte kundër luftës, Ajnshtajni i shkroi presidentit amerikan [[Franklin Ruzvelt]] në vitin [[1939]] për ta nxitur që [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] të prodhonin bombën bërthamore para Gjermanisë. Albert Ajnshtajni vdiq në moshën [[76]] vjeçare në vitin [[1955]].
|